PV Báo CAND đã có cuộc phỏng vấn PGS.TS Nguyễn Thanh Long, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS - Bộ Y tế về những diễn biến mới, thành quả và khó khăn trong công tác phòng, chống dịch.

PV: Xin ông cho biết những nét cơ bản về tình hình dịch HIV ở Việt Nam hiện nay?

PGS.TS Nguyễn Thanh Long: Tính đến ngày 30/9/2009, số người nhiễm HIV hiện còn sống được phát hiện ở nước ta là 156.307 người, trong đó có 34.110 bệnh nhân AIDS hiện còn sống và tính từ đầu vụ dịch đến nay đã có 44.232 người nhiễm HIV đã tử vong. Hiện 100% các tỉnh, thành phố ở nước ta đã có người nhiễm HIV, trong đó, TP HCM là địa phương có tổng số người nhiễm cao nhất, chiếm tới gần 1/3 số người nhiễm được phát hiện trên toàn quốc.

Hình thái lây nhiễm HIV ở Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn dịch tập trung. Tỷ lệ nhiễm HIV rất cao trong nhóm nghiện chích ma tuý, cao trong nhóm gái mại dâm và đã có dấu hiệu lan ra cộng đồng thể hiện qua tỷ lệ nhiễm HIV tăng trong nhóm phụ nữ mang thai và thanh niên khám tuyển nghĩa vụ quân sự trong những năm gần đây. Dịch có xu hướng gia tăng trong nhóm phụ nữ mang thai và đa dạng hóa đối tượng nhiễm ở nhiều ngành nghề khác nhau như công nhân, trí thức, học sinh, sinh viên.

PV: Trước những diễn biến mới đó, công tác phòng, chống AIDS trong năm qua đã đạt được kết quả như thế nào, thưa ông?

PGS.TS Nguyễn Thanh Long: Có thể nói công tác phòng, chống HIV/AIDS của Việt Nam trong năm qua đã đạt được nhiều kết quả hết sức tốt đẹp. Đã có 61/63 tỉnh, thành phố đã thành lập trung tâm phòng, chống HIV/AIDS. Hoạt động thông tin, giáo dục, truyền thông được thực hiện dưới nhiều hình thức, đa dạng, phong phú về nội dung.

Thực hiện được nhiều chương trình tiếp cận cộng đồng với hàng chục ngàn tuyên truyền viên đồng đẳng nhóm người tiêm chích ma túy, nhóm người bán dâm, nhóm người có quan hệ tình dục đồng giới nam và cộng tác viên; phát miễn phí 13 triệu bao cao su tại 57 tỉnh, thành; phát miễn phí 16.517.518 bơm kim tiêm sạch tại 60 tỉnh, thành và thu gom 9.819.191 bơm kim tiêm bẩn. Chương trình điều trị thí điểm thuốc thay thế Methadone đã được điều trị tại 6 điểm điều trị tại Hải Phòng, TP HCM và bắt đầu thí điểm tại Hà Nội.

Chúng ta đã nỗ lực thành lập được 256 phòng tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện. Cả nước đã có 288 điểm điều trị bằng thuốc đặc hiệu kháng virus (ARV), đang điều trị thuốc ARV cho 35.126 bệnh nhân...

Hoạt động truyền thông phòng, chống HIV/AIDS đã đến với đông đảo người dân (Ảnh: T.L).

PV: Hiện nay công tác phòng, chống HIV/AIDS đang gặp những khó khăn gì?

PGS.TS Nguyễn Thanh Long: Về cơ bản dịch HIV ở nước ta chưa được khống chế, vẫn tiềm ẩn các yếu tố nguy cơ làm lan tràn HIV ở Việt Nam nếu không có những biện pháp can thiệp mạnh mẽ và hiệu quả. Độ bao phủ chương trình can thiệp giảm tác hại dự phòng nhiễm HIV mới chỉ đạt 50% số huyện thị, kinh phí còn hạn chế, sự đồng thuận một số địa phương chưa cao.

Số bệnh nhân HIV/AIDS tiếp cận điều trị thuộc ARV tại những tỉnh trọng điểm ngày càng tăng nhanh dẫn đến tình trạng quá tải cho các cơ sở điều trị ngoại trú; chưa có cơ chế tổ chức hoạt động cụ thể đối với các phòng khám ngoại trú tại các tuyến. Chính sách đãi ngộ đối với cán bộ làm công tác điều trị còn có nhiều bất cập. Về giám sát HIV/AIDS, còn thiếu đầu tư cho các phòng xét nghiệm chuẩn thức, giám sát bị động. Về đầu tư ngân sách, nguồn lực của cả Trung ương và địa phương còn rất thấp so với nhu cầu.

PV: Vậy chúng ta sẽ có giải pháp phòng, chống HIV/AIDS trong những năm tới như thế nào?

PGS.TS Nguyễn Thanh Long: Để công tác phòng, chống HIV/AIDS trong thời gian tới có hiệu quả, chúng ta cần củng cố và hoàn thiện đội ngũ cán bộ. Cần tăng cường các giải pháp về chuyên môn kỹ thuật, thông tin, giáo dục và truyền thông thay đổi hành vi phòng lây nhiễm HIV, huy động cộng đồng và phối hợp liên ngành tham gia công tác phòng, chống HIV/AIDS; đẩy mạnh các hoạt động can thiệp giảm tác hại và dự phòng lây nhiễm HIV, tư vấn, xét nghiệm, tự nguyện, giám sát, theo dõi và đánh giá chương trình, điều trị, chăm sóc, hỗ trợ và bao gồm dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Để thực hiện được các giải pháp này thì rõ ràng cần có sự quan tâm và đầu tư đúng mức của cả Trung ương và địa phương cũng như sự tham gia của mỗi cá nhân, tổ chức.

PV: Xin cảm ơn ông!