Trai nhiều hơn gái

Năm 1999, 16 tỉnh có tỉ lệ giới tính (TLGT) khi sinh từ 115-128, vậy mà sang giai đoạn 1999-2006 đã có tới 20 tỉnh có tỉ số giới tính khi sinh từ 111-120. Theo  nghiên cứu từ tháng 6-8 năm 2007 của Viện Nghiên cứu Phát triển xã hội, TLGT ở Bắc Ninh là 123, ở Hà Tây là 112, ở Bình Định là 107. như ở tỉnh Trà Vinh có 124 bé trai được chào đời thì mới có 100 bé gái. Tương tự, tỉ lệ này ở Kiên Giang là 125 nam/100 nữ, Sóc Trăng là 124 nam/100 nữ...

Cũng theo nghiên cứu này, 2/3 số phụ nữ sinh con được điều tra biết giới tính của con trước khi sinh, 98% trong số đó là qua siêu âm. Vì vậy, siêu âm và nạo thai được sử dụng như những phương tiện "hiệu quả" để đạt được nhu cầu lựa chọn giới tính.

Điều đáng chú ý là nhiều bác sĩ siêu âm và sản khoa tại các phòng khám tư nhân có tiếng, đông khách hàng đều là những bác sĩ sản nổi tiếng ở các BV tuyến TƯ và tỉnh. Trong khi đó, khi muốn biết giới tính thai nhi, phụ nữ thường đến các phòng khám tư, bởi ở đó, khách hàng là số một.

Theo TS Khuất Thu Hồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển xã hội: "Vị thế của phụ nữ phụ thuộc vào khả năng "biết" đẻ con trai. Vì vậy, các cặp vợ chồng đều thực hiện mọi chiến lược khác nhau để đạt được đứa con với giới tính mong muốn.

Ngoài việc sử dụng biện pháp nạo phá thai sau khi siêu âm xác định giới tính, nhiều cặp vợ chồng còn thực hiện chế độ ăn uống kết hợp với tư thế và thời điểm giao hợp theo sách hướng dẫn sinh con trai có bán tràn lan trên thị trường.

Ghi nhận vấn đề này còn ở góc độ "vi mô" hơn, BS chuyên khoa sản Nguyễn Thị Xuyến cho biết: "Không chỉ vì tâm lý "nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô" còn nặng trong đầu óc của không ít đức ông chồng (đặc biệt là giới lao động chân tay, người ít học) mà từ khi thực hiện chủ trương kế hoạch hoá gia đình để không xảy ra tình trạng bùng nổ dân số thì số ca sinh bé trai tại BV cũng nhiều hơn những năm trước.

Đặc biệt trong năm Đinh Hợi, nhiều người tin rằng sẽ là năm tốt khi đẻ con trai, chính vì vậy các bà bầu thi nhau đi sưu tầm, tìm đọc những cuốn cẩm nang để áp dụng các biện pháp để chủ động "tạo" giới tính cho thai nhi là bé trai...

Hay như lời kể của một nữ hộ sinh lâu năm tại BV Từ Dũ - cô Năm Xuân - thì: "Chỉ cần ra thông báo vợ sanh bé trai là có quà "tới tấp", còn nói vợ sinh bé gái thì thậm chí nhiều ông chẳng thèm hỏi han gì đến sức khoẻ vợ. Tuy không phổ biến nhưng thậm chí cũng đã có người khi đi siêu âm mà biết con gái thì ông chồng đã sẵn sàng xin "phá thai"cho vợ dù biết rằng thai nhi đã tượng hình 4-5 tháng, nếu phá rất nguy hiểm cho tính mạng người mẹ...".

Khi đề cập đến vấn đề này, BS Vũ Thị Nhung - GĐ BV Hùng Vương - đã cho rằng: "Sự thật thì việc ăn uống và tính thời điểm thụ thai của các cặp vợ chồng cũng có đúng ở một vài trường hợp nhưng cho đến thời điểm này, vẫn chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh cho các bài thuốc được bày bán để mọi người áp dụng... Về mặt chuyên môn mà nói, việc sinh con trai - gái phụ thuộc vào di truyền, vào bố mẹ...

Gia tăng tình trạng buôn bán phụ nữ và bạo lực

Chị Trần Thị H. ở Bắc Ninh tâm sự: "Nếu phụ nữ không biết đẻ con trai thì bị đánh, bắt đẻ thêm, nếu không đẻ được thì phải chấp nhận ly dị hoặc để chồng lấy vợ hai. Nhiều phụ nữ thích sinh con gái nhưng không yên lòng vì sợ chồng đi với gái lại phải cố đẻ. Người phụ nữ chịu sức ép phải đẻ con trai không chỉ từ phía chồng mà còn từ phía gia đình, họ hàng".

Đồng cảm với những người phụ nữ bị chính những người thân ép buộc như vậy, TS Lê Thị Quý - GĐ Trung tâm Nghiên cứu Giới và phát triển - cho biết: "Tôi đã chứng kiến những phụ nữ phải 10-12 lần mang thai, hao mòn sức khoẻ trong suốt hơn 20 năm cố để lấy mống con trai cho yên thân. Việc bắt vợ phải sinh nhiều lần, ảnh hưởng đến sức khoẻ cũng là một dạng bạo lực gia đình mà xã hội cần đấu tranh và lên án".
 
Còn TS Christophe Guilmoto - chuyên gia của UNFPA cảnh báo : "Xu hướng ưa thích con trai vẫn tồn tại mạnh mẽ xuyên suốt các nước Châu Á. Mất cân bằng giới còn giảm sự tham gia của nữ và giảm sức nặng của các yếu tố chính trị. Nghiêm trọng hơn, mất cân bằng giới sẽ khiến tình trạng buôn bán phụ nữ, bạo lực về giới và các nhu cầu về tình dục thương mại gia tăng.

"Công nghệ môi giới hôn nhân" vì lợi nhuận dẫn tới di cư quốc tế đang ngày càng phổ biến ở phụ nữ thuộc tầng lớp nghèo của VN. Hậu quả, nhiều phụ nữ lâm vào tình trạng bị đối xử tàn bạo, bóc lột lao động, quấy rối tình dục... tại nơi đất khách quê người".

Theo TS Khuất Thu Hồng, Việt Nam vẫn còn cơ hội để giảm các nguy cơ mất cân bằng giới nếu ngay từ bây giờ thực thi được sự cải thiện các chính sách xã hội (bảo hiểm xã hội, phúc lợi, bình đẳng giới thật sự, dịch vụ xã hội...).

Thêm vào đó, nâng cao nhận thức của cán bộ y tế, xem xét chính sách nạo phá thai, nhất là phá thai trên 12 tuần tuổi. Ngoài ra, chiến lược dân số cũng cần quản lý, giám sát chặt chẽ việc thực hiện các dịch vụ có liên quan đến lựa chọn giới tính.