Phát hiện mới giúp tạo ra vác-xin chống lây nhiễm HIV
Theo Reuters, mới đây, các nhà khoa học đã tìm ra một phương thức nhằm ngăn chặn virus HIV
làm tổn hại đến hệ thống miễn dịch đồng thời cho biết, phát hiện này có
thể dẫn đến một hướng tiếp cận mới để phát triển vác-xin chống lại căn
bệnh thế kỉ AIDS.
Sau khi thực hiện công tác nghiên cứu trong các phòng thí nghiệm về
virus gây suy giảm miễn dịch trên người (HIV), các nhà khoa học đến từ
Mỹ và châu Âu đã phát hiện ra rằng HIV không thể gây tổn hại đến hệ
thống miễn dịch nếu cholesterol bị loại bỏ khỏi màng virus.
Adriano Boasso - lãnh đạo nhóm nghiên cứu nói: "Nó giống như một đội
quân bị tước mất vũ khí nhưng vẫn còn những lá cờ. Do đó, một đội quân
khác có thể phát hiện và tấn công đội quân này." Hiện tại, nhóm nghiên
cứu đang lên kế hoạch dựa vào phương pháp trên để tìm ra cách vô hiệu
hóa virus và phát triển nó thành một loại vác-xin.
Thông thường, khi một người bị nhiễm HIV, hệ thống miễn dịch bẩm sinh
trong cơ thể sẽ "bật" chế độ bảo vệ ngay lập tức. Tuy nhiên, một số nhà
nghiên cứu tin rằng, HIV khiến hệ thống miễn dịch bẩm sinh phản ứng quá
mức. Qua đó làm suy yếu đợt phản ứng tiếp theo của hệ thống miễn dịch
hay còn gọi là miễn dịch thích ứng.
Theo tin đăng trên tạp chí Blood hôm thứ 2, nhóm nghiên cứu của Boasso
đã loại bỏ cholesterol từ màng bao quanh virus và nhận thấy điều này có
thể ngăn HIV kích hoạt phản ứng miễn dịch bẩm sinh. Từ đó, hoạt động
miễn dịch thích ứng sẽ diễn ra mạnh mẽ hơn do các tế bào T thực hiện.
Mỗi năm, thế giới có khoảng 1,8 triệu người chết vì AIDS. Năm 2009, theo
ước tính có khoảng 2,6 triệu người nhiễm HIV và 33,3 triệu người đang
sống chung với HIV.
Trong nhiều năm qua, rất nhiều nhà khoa học từ các công ty, tổ chức phi
lợi nhuận và tổ chức chính phủ trên khắp thế giới đã cố gắng tìm ra một
loại vác-xin chống lại virus HIV nhưng thành công chỉ ở mức giới hạn.
Điển hình như vào năm 2009, một nghiên cứu tại Thái Lan với 16.000 tình
nguyện viên cho thấy lần đầu tiên một loại vác-xin có thể ngăn chặn sự
lây nhiễm của virus HIV trên một số ít người. Tuy nhiên, hiệu quả của
vác-xin chỉ khoảng 30% nên các nhà nghiên cứu buộc phải trở lại bàn làm
việc. Hồi tháng 5, một nhóm nghiên cứu đến từ Mỹ đã thử nghiệm một loại
vắc-xin chống HIV và cho biết vác-xin có thể giúp những con khỉ kiểm
soát một dạng của virus AIDS khỏi lây nhiễm trong hơn 1 năm. Qua đó, họ
hy vọng có thể phát triển thành công vác-xin chữa cho người.
HIV lây lan bằng nhiều cách - quan hệ tình dục với người nhiễm HIV, dùng
chung kim tiêm, sữa mẹ và máu có chứa HIV. Vì vậy, không phải đơn giản
để ngăn HIV lây nhiễm. Virus HIV biến đổi nhanh chóng và có thể ẩn bên
trong hệ thống miễn dịch để tấn công mọi tế bào miễn dịch.
Boasso nói: "HIV hoạt động âm thầm. Nó lẩn tránh hệ thống phòng thủ bằng
cách kích hoạt phản ứng miễn dịch hoạt động quá mức, gây tổn hại hệ
miễn dịch. Giống như bạn cài số 1 cho xe chạy quá lâu, động cơ có thể nổ
tung."
Đây có thể lý giải cho những khó khăn trong công tác nghiên cứu vác-xin
HIV. "Hầu hết vác-xin đều dựa vào phản ứng miễn dịch thích ứng để phát
hiện ra kẻ xâm nhập. Tuy nhiên, rất khó để tạo ra loại vác-xin có thể
hoạt động hiệu quả khi virus liên tục biến đổi và kích hoạt các cơ chế
làm suy yếu phản ứng miễn dịch thích ứng."
HIV tạo ra màng bao bọc từ các tế bào mà nó lây nhiễm, các nhà nghiên
cứu giải thích. Lớp màng có chứa cholesterol, giúp virus thay đổi và cho
phép nó tương tác với các tế bào thường.
Thông thường, một tập hợp con của tế các tế bào miễn dịch có tên tế bào
đuôi gai plasmacytoid (pDC) nhanh chóng nhận ra HIV và phản ứng bằng
cách sản sinh các phân tử tính hiệu gọi là interferon. Những tính hiệu
này kích hoạt nhiều quá trình khác nhau. Ban đầu thì rất hữu ích nhưng
nếu kéo dài sẽ gây tổn thương đến hệ thống miễn dịch.
Cùng làm việc với các nhà khoa học tại đại học Johns Hopkins, đại học
Milan và đại học Innsbruck, Boasso nhận thấy nếu loại bỏ cholesterol từ
màng virus HIV, nó sẽ ngừng kích hoạt pDC. Kết quả là các tế bào T sẽ có
thể chống lại virus một cách hiệu quả hơn.
