Phát hiện bệnh mới giống HIV/AIDS ở châu Á

TT - Các nhà khoa học vừa xác định một căn bệnh mới có cách tấn công tương tự như virút HIV, nhắm vào hệ miễn dịch của con người. Đến nay, tất cả nạn nhân đều là người châu Á hoặc sinh ra ở châu lục này.

Một số biểu hiện của bệnh mới được ghi nhận khi các bệnh nhân bị suy giảm hệ miễn dịch - Ảnh: New England Journal of Medicine

Một nghiên cứu đăng trên tạp chí y khoa New England ngày 23-8 cho biết các nhà khoa học vừa phát hiện một căn bệnh mới mà đến nay còn chưa được biết đến, có những triệu chứng tương tự của bệnh HIV/AIDS. Nghiên cứu này được tiến hành trong sáu tháng ở hai điểm nóng của bệnh mới này là Thái Lan và Đài Loan. Tổng cộng hơn 200 người mắc bệnh, có trường hợp mắc bệnh từ năm 2004, ở độ tuổi trưởng thành từ 18-78 tuổi, được khảo sát. Tất cả đều không nhiễm HIV.

Các chuyên gia nhận thấy bệnh mới này tấn công hệ miễn dịch với các triệu chứng dễ khiến người ta nhầm lẫn với căn bệnh thế kỷ HIV/AIDS. Tuy nhiên, trong khi virút HIV phá hủy các tế bào T (thuộc hệ bạch huyết) làm hệ thống miễn dịch của người bệnh bị suy yếu suốt đời, thì căn bệnh mới này không tác động lên các tế bào này mà ảnh hưởng theo một cách khác.

Vô hiệu hóa hệ miễn dịch

“Cơ thể của tất cả chúng ta đều tạo ra phân tử và protein để điều khiển hệ thống miễn dịch của chúng ta hoạt động hiệu quả - tiến sĩ Sarah Browne thuộc Viện Quốc gia về bệnh truyền nhiễm và dị ứng Mỹ (NIAID) giải thích - Chúng báo cho các tế bào miễn dịch khác nhau khi nào cần hoạt động và khi nào bắt đầu chiến đấu với sự lây nhiễm”.

Qua nghiên cứu, tiến sĩ Browne nhận thấy hầu hết người mắc bệnh mới này đều sản sinh ra chất tự kháng thể, các kháng thể này lại ngăn chặn chất cơ bản interferon-gamma, một tín hiệu hóa học giúp cơ thể quét sạch các mầm bệnh. Một khi tín hiệu này bị chặn, cơ thể sẽ dễ bị tấn công bởi virút, nhiễm nấm, ký sinh hoặc vi sinh có thể phá hoại phổi và các nhiễm trùng cơ hội khác.

Điều đáng lưu ý là căn bệnh mới này không lây nhiễm như HIV. “Nó không phải là một loại virút. Nó cũng không phải là một loại virút mới giống HIV” - giám đốc NIAID Anthony Fauci nhận định. Nhưng nó lại có dấu hiệu là căn bệnh mãn tính. “Tuy nhiên chúng tôi chưa nghiên cứu nó đủ lâu để đưa ra các chẩn đoán về lâu dài. Chúng tôi cũng chưa biết các dấu hiệu để phân biệt những người bị nặng và nhẹ” - bà Browne nói. Con số người mắc bệnh cụ thể cũng chưa được xác định vì các bác sĩ không có số liệu cụ thể liên quan đến số ca tử vong.

Nguyên nhân thật sự khiến cơ thể sản sinh ra tự kháng thể vẫn chưa thể xác định rõ. Còn tiến sĩ Dennis Maki, người cũng chứng kiến vài trường hợp bệnh mới này trong 10 năm qua, cho rằng có khả năng một mầm bệnh đã gây ra căn bệnh mới này. Tiến sĩ Browne cho biết hiện các bác sĩ chỉ đơn thuần trị các căn bệnh cơ hội ở bệnh nhân. Đối với nhiều bệnh nhân, tình hình trở nên khá hơn sau đó nhưng một số người thì không. Trong trường hợp đó, bác sĩ sẽ tìm cách kiềm chế các tự kháng thể, bao gồm sử dụng thuốc trị ung thư.

Chủ yếu là người châu Á

Theo tiến sĩ Browne, vẫn còn nhiều bí ẩn về căn bệnh lạ này khi nó chỉ xuất hiện trên người lớn, chủ yếu ở độ tuổi 50, và phần lớn nạn nhân là người châu Á. Một số trường hợp nhiễm bệnh nhưng người nhà của họ hoàn toàn khỏe mạnh. Do đó, khó có khả năng một gen đơn lẻ là nguyên nhân gây bệnh. Nó phổ biến ở Đông Nam Á nhưng các nhà khoa học cũng phát hiện ở một số cá nhân gốc Á tại Mỹ. Đến nay, NIAID đã tiếp nhận 12 ca bệnh mới này và tất cả đều là người gốc Á.

Cả hai nhà khoa học Fauci và Browne tin rằng sự kết hợp giữa các yếu tố gen và môi trường đóng vai trò lớn gây ra bệnh mới này, nhưng họ vẫn chưa thể xác định đó là những yếu tố nào, bởi phần lớn các trường hợp bệnh đều được phát hiện ở châu Á. “Chúng tôi muốn hiểu xem cái gì khiến cơ thể người sản sinh ra các tự kháng thể - bà Browne nhấn mạnh - Chúng tôi muốn sử dụng những thông tin đó để hướng dẫn điều trị, bởi khi bác sĩ điều trị bệnh, họ chỉ trị những triệu chứng chứ chưa phải nguyên nhân gốc rễ”.

Bà Kim Nguyễn cùng chồng khi đang điều trị tại bệnh viện của bang Tennessee - Ảnh: Wpxi.com Hầu hết bệnh nhân được phát hiện đều sống sót, trong khi ở các nước khác đã có trường hợp tử vong do mắc quá nhiều bệnh cơ hội được ghi nhận. Một trong những bệnh nhân được phát hiện trong giai đoạn chuẩn bị của nghiên cứu là bà Kim Nguyễn. Bà Kim Nguyễn, 62 tuổi, một thợ may gốc Việt sống ở bang Tennessee (Mỹ), mắc bệnh vào năm 2009 và được theo dõi tại bệnh viện trong vòng một năm. Bà đã chịu đựng nhiều cơn sốt cao và nhiễm trùng làm ảnh hưởng đến xương. Trước đó, bà Kim Nguyễn đã đi về VN vào năm 1993 và 2009. “Bây giờ tôi thấy tốt - bà Kim Nguyễn nói - Nhưng khi bệnh tôi cảm thấy đau đầu, hoa mắt và như muốn té xuống. Tôi cũng không thể ăn được gì”.

TRẦN PHƯƠNG - HÀ AN (Theo AFP, Le Monde, CNN)
http://tuoitre.vn/the-gioi/508306/phat-hien-benh-moi-giong-hivaids-o-chau-a.html