<table cellspacing="0" cellpadding="5" width="100%" align="center" border="0"> <tbody> <tr> <td> <p align="center"><font class="newstitle" color="#ff0000" size="4">Chế tạo vaccin HIV/AIDS: Khó khăn và nỗ lực nghiên cứu</font></p></td></tr> <tr> <td> <table cellspacing="0" cellpadding="5" align="left" border="0"> <tbody> <tr> <td width="133"><a href="javascript: popUpImage('images/news/news_4751.jpg', '', 123, 123)"><img style="BORDER-LEFT-COLOR: #000000; BORDER-BOTTOM-COLOR: #000000; BORDER-TOP-COLOR: #000000; BORDER-RIGHT-COLOR: #000000" height="123" src="http://www.khampha24h.com/images/news/news_4751.jpg" width="123" border="0" /></a></td></tr> <tr> <td width="133"> <p align="center"><font class="newsimagecomment"><a href="javascript: popUpImage('images/news/news_4751.jpg', '', 123, 123)"></font></p></a></td></tr></tbody></table> <p align="justify"><font class="newssummary">Tại Hội nghị vaccin HIV/AIDS Quốc tế tổ chức tại Thụy Sĩ tháng 9 vừa qua, các nhà khoa học kêu gọi hợp tác hơn nữa để phát triển vaccin HIV/AIDS và cho rằng sẽ chưa có vaccin HIV/AIDS hiệu quả thực sự trước năm 2014. Tuy nhiên, chúng ta có cơ sở để hy vọng vào thành công của nghiên cứu, loài người sẽ có được vaccin phòng HIV/AIDS hiệu quả. Trí tuệ loài người chưa chịu bó tay trước khó khăn nào, vấn đề là thời gian. </font></p> <p align="justify"><font size="2"> <p align="justify"><font size="2">Với bệnh AIDS, trong khi chưa có thuốc điều trị triệt để thì việc dùng vaccin phòng bệnh có ý nghĩa hết sức quan trọng. Vào thời điểm các nhà khoa học mới xác định HIV là tác nhân gây ra AIDS, Bộ trưởng Bộ Y tế Mỹ thời Tổng thống Ronald Reagan, ông Margaret Hecker đã tuyên bố trong vòng 2 năm sẽ có vaccin HIV/AIDS. Nhưng rất tiếc là cho đến nay, gần 3 thập kỷ đã trôi qua, loài người vẫn chưa có được vaccin phòng chống HIV/AIDS. Việc chế tạo vaccin HIV/AIDS thực sự có nhiều khó khăn do: <br /><br /><em>Virut gây bệnh luôn luôn biến dị <br /></em><br />Do sai lệch thông tin trong quá trình sao chép nhân lên của HIV nên đã sinh ra nhiều biến chủng có kháng nguyên khác nhau. Kết quả là trên chính một bệnh nhân, giữa các bệnh nhân, giữa các vùng địa lý tồn tại nhiều biến chủng HIV khác nhau và các biến chủng này tiếp tục biến dị. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến khó khăn nhất cho việc chế tạo vaccin HIV/AIDS. Vaccin HIV/AIDS sinh ra kháng thể làm bất hoạt được biến chủng HIV này nhưng lại không bất hoạt được biến chủng HIV khác. Vaccin HIV/AIDS bảo vệ được người tiếp xúc ngày hôm nay nhưng lại không bảo vệ được người tiếp xúc ngày mai. Thật không dễ chút nào để có một vaccin HIV/AIDS tạo ra được miễn dịch đối với nhiều biến chủng HIV trên một người, cho nhiều người và cho nhiều quốc gia. <br /><br /><em>Chưa có một mô hình thực nghiệm tối ưu đối với vaccin HIV<br /></em><br />Để nghiên cứu hiệu quả của vaccin HIV/AIDS, người ta tiêm vaccin cho người tình nguyện, sau đó thử thách bằng cách gây nhiễm HIV cho họ. Việc gây nhiễm này trong thực tế không đơn giản và phải tuân thủ Công ước Hensinki về đạo đức. Vaccin HIV/AIDS trước khi thử nghiệm trên người, thường qua thử nghiệm trên khỉ là động vật gần người về phương tiện tiến hóa. Người ta tiêm vaccin cho khỉ macaque (loại khỉ có đáp ứng miễn dịch bảo vệ) rồi thử thách bằng cách gây nhiễm virut gây bệnh của khỉ (SIV). Mô hình nghiên cứu này dùng SIV nên chưa đủ thuyết phục đối với HIV. <br /><br /><em>Sự trốn tránh của HIV đối với tác động của các yếu tố miễn dịch</em> <br /><br />HIV trốn tránh tác động của các yếu tố miễn dịch bằng các cách: “lẩn trốn” trong tế bào hoặc sinh ra chất đường bao quanh vỏ ngoài protein của virut để giấu đi những vị trí là đích tác động của kháng thể... Sự lẩn trốn trong tế bào gây cản trở cho hoạt động miễn dịch qua trung gian tế bào; sự che đậy vỏ protein gây vô hiệu hóa hoạt động của kháng thể. <br /><br /><em>Khả năng sinh đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào hạn chế</em> <br /><br />Để bảo vệ được cơ thể đối với HIV, vaccin HIV phải có khả năng kích thích cơ thể sinh ra miễn dịch thể dịch và miễn dịch tế bào. Miễn dịch thể dịch làm bất hoạt HIV ở giai đoạn trước khi virut xâm nhập vào tế bào lympho nhờ vai trò của kháng thể. Miễn dịch tế bào tiêu diệt tế bào chứa HIV và HIV trong đó nhờ vai trò chủ yếu của tế bào lympho T gây độc (CTL). Trong khi vai trò của kháng thể bị hạn chế trước nhiều biến chủng HIV với nhiều kháng nguyên khác nhau thì vai trò của CTL được đánh giá cao. Nó không chỉ diệt virut HIV mà còn hạn chế sự tiến triển từ nhiễm HIV thành AIDS do bảo vệ được tế bào CD4 để không bị HIV phá hủy. Để có được một vaccin tạo ra đáp ứng miễn dịch tế bào đầy đủ như vậy quả thật không dễ. <br /><br />Trước những khó khăn đó, những người theo chủ nghĩa hoài nghi cho rằng không thể có một vaccin ngăn chặn được bệnh dịch thế kỷ HIV/AIDS. Họ nói rằng những nhà nghiên cứu vaccin HIV/AIDS khó thu được kết quả khi đối mặt với một virut gây AIDS khôn ngoan hơn cả hệ thống miễn dịch. Tháng 9/2007, Chương trình thử nghiệm vaccin HIV của Merk, một hãng lớn về nghiên cứu, sản xuất vaccin đã tuyên bố ngừng hoạt động sau 10 năm nghiên cứu mà không đem lại kết quả mong đợi. <font face="Arial" color="#ff0000">Nhưng với nhiều nhà vaccin học, họ tin rằng vaccin HIV/AIDS sẽ được chế tạo thành công.</font> Niềm tin này được dựa trên cơ sở: <br /><br />- Đã có sự hiểu biết khá đầy đủ và chi tiết về HIV với các khía cạnh: thành phần cấu trúc, đặc biệt là các kháng nguyên (chất để làm vaccin), phương thức tăng sinh, cơ chế gây bệnh, cơ chế lây nhiễm. <br /><br />- Nhiều kỹ thuật tiên tiến và công nghệ sinh học hiện đại đã được dùng vào nghiên cứu vaccin. Kỹ thuật micro-array giúp xác định và chọn lựa những gen cần thiết, kỹ thuật cắt bỏ và ghép gen cho phép loại trừ gen gây bệnh và thiết kế được chủng virut mới để làm chủng vaccin, công nghệ tái tổ hợp ADN cho phép tạo ra sinh khối kháng nguyên tinh khiết để chế vaccin... <br /><br />- Thế giới đã hình thành nhiều cơ sở nghiên cứu vaccin HIV/AIDS gồm 27 viện, nhiều trường đại học, nhiều trung tâm và nhiều công ty vaccin. <br /><br />Có nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ đã trở thành nơi thử nghiệm lâm sàng vaccin HIV như Mỹ, Anh, Pháp, Ý, Hà Lan, Haiti, Brazil, Uganda, Kenya, Thái Lan, Ấn Độ, Trung Quốc. Người tình nguyện ở các quốc gia này đã nhận các liều tiêm vaccin HIV dự tuyển. Họ được theo dõi về an toàn và đáp ứng miễn dịch sau tiêm vaccin. Họ được thử thách với phơi nhiễm (exposure) HIV. Thử nghiệm lâm sàng (clinical trial) gồm ba giai đoạn chính, được thực hiện trên người theo quy định chung của Tổ chức Y tế Thế giới. Thử nghiệm lâm sàng nhằm mục đích đánh giá tính an toàn và hiệu quả của một vaccin trước khi được cấp phép sử dụng. <br /><br />Đã thu được một số kết quả nghiên cứu làm tiền đề và cổ vũ cho các nỗ lực tiếp theo. <font face="Arial" color="#ff0000">Đến nay có khoảng 40 vaccin HIV dự tuyển ra đời. <br /><br />Một vài vaccin dự tuyển đang trong giai đoạn 2 hoặc 3 của thử nghiệm lâm sàng.</font> <br /><br />Chi phí cho nghiên cứu vaccin HIV/AIDS đã được huy động lớn từ nhiều nguồn: Ngân hàng Thế giới, các tổ chức nhân đạo; Quỹ Rockefeller Mỹ, Quỹ vaccin Tổng thống Mỹ; Nhiều quốc gia đã dành ngân sách thích đáng cho nghiên cứu vaccin HIV/AIDS. <br /><br />Chỉ riêng Viện Sức khỏe Quốc gia Mỹ NIH mỗi năm đã đầu tư 500 triệu USD cho nghiên cứu vaccin HIV/AIDS.</font></p> <p align="right"><font size="2"><strong>GS.TS. Nguyễn Đình Bảng </strong>
báo <em>Sức Khỏe & Đời Sống</em>)</font></p></font></td></tr></tbody></table>
