<font face="Arial" size="2"> </font> <p>Cách đây mấy năm, tôi lên bản Ang (xã Xá Lượng, Tương Dương, Nghệ An) vào một buổi hoàng hôn. Ngay từ đầu bản sống lưng đã gai lên khi thấy dưới ánh sáng của đèn pha ô tô, bóng khẳng khiu của những con nghiện ma tuý "cửu vạn" đang liêu xiêu vác gỗ thuê. Bản Ang hôm ấy mới có sự kiện "động" mường khiến mọi người bất ngờ đến kinh hoàng, bởi trong một đợt dịch tả khan, ngành y tế tổ chức xét nghiệm 13/16 con nghiện trong bản thì có đến 9 người có HIV.</p> <p>Lần này theo ông Nguyễn Trọng Giáp - Phó Chủ tịch xã, Trưởng Công an xã Xá Lượng về bản Ang trong tâm trạng vừa buồn vừa vui vì nghe tin ngay từ dưới huyện ai cũng khẳng định một cách chắc chắn rằng bản Ang bây giờ đã hết ma tuý. Dù sao ông Giáp vẫn không thể không kể chuyện "ma" kinh hoàng nhất đang diễn ra nơi ngã ba sông đầu nguồn con nước sông Lam này:</p> <p>- Huyện Tương Dương có Xá Lượng là nơi hợp lưu giữa con sông Nậm Nơn và Nậm Mộ từ nước Lào chạy về lại gần đường biên, có nhiều hang động như Pù Ngừa, Thẳm Bình, Thẳm Dên và có nhiều đường tiểu mạch qua Lào… Bởi vậy nơi đây là điểm nóng về ma tuý không kém gì Xốp Mạt, Hoà Bình, Khe Bố…</p> <p>Tính từ năm 2001 đến nay, thời điểm cao nhất có đến sáu tụ điểm buôn bán lẻ, bảy đối tượng buôn bán, vận chuyển đường dài. Số con nghiện ở thời điểm cao nhất là 59 người, thấp nhất ở mức trên 30 người. Số con nghiện nhiều nhất vẫn là bản Anh và hai xóm Cửa Rào 1 và Cửa Rào 2. Mỗi xóm mỗi bản này có đến 19-20 người bị có HIV, trong đó đau lòng nhất có ba cặp vợ chồng. Năm người có HIV chuyển sang giai đoạn AIDS đã chết cách đây không lâu.</p> <p>Nhưng bây giờ thì khác, bản Ang là bây giờ không còn con nghiện mới và các con nghiện cũ đã bỏ được ma tuý rồi. Tuy rằng số tái nghiện của xã còn đến 75% nhưng riêng bản Ang thì 100% không tái nghiện.</p> <p>Nghe tin có khách xa là cán bộ nhà báo lên thăm bản Ang, hai ông Vi Đình Long - Bí thư chi bộ và Lương Hùng Cường, trưởng bản đã mở sắn vò rượu nhỏ. Một lúc sau, dưới chân cầu thang bóng một phụ nữ dáng người mảnh mai bước lên. Tôi chợt nhận ra Vi Thị Dung, trước đây là cô giáo "cắm bản", nay là Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ bản Ang. Tôi rất muốn tìm hiểu quá trình cô giáo Dung trở thành người góp công chỉ huy đội quân tóc thơm giúp bản đuổi ma tuý ở bản?</p> <p>- Trước đây ai cũng khiếp sợ bản Ang vì có đại dịch ma tuý. Bỗng dưng đang yên lành bản Ang trở nên náo động. Đêm không nhà nào dám mở cửa, không ai dám ra khỏi nhà, ăn không ngon, ngủ không yên. Thuần phong mỹ tục nghìn đời nơi đây bị xáo trộn! Trước đây đến các bản Thái của ai để đó không ai dám ngó ngàng đụng chạm kể cả "nghia khẩu" (kho lúa) để hàng năm trong rừng, vậy mà giờ trong bản xảy ra chuyện mất trộm trâu bò, lợn gà… Của nả trong nhà đều không cánh mà bay, hở ra cái nào đều biến mất. Lũ trai bản trước đây khoẻ như voi rừng, giỏi chài lưới, rẫy nương giờ cứ thấy mắt mũi lờ đờ, uể oải không muốn bước xuống khỏi cầu thang…</p> <p>Cô Dung kể tiếp: Đến năm 2002, khi được tin Hội Phụ nữ huyện về giúp đỡ chị em bản Ang thành lập Câu lạc bộ phụ nữ phòng chống ma tuý, ai cũng mừng. Dù vậy lúc đầu chúng tôi không biết phải bắt đầu như thế nào. Đầu tiên chúng tôi lấy số liệu qua cấp uỷ, ban quản lý bản và các đoàn thể về phân loại đối tượng nghiện nặng nhẹ, đối tượng buôn bán… rồi họp bàn trong chi hội phân công từng chị em tuyên truyền vận động đối tượng mình đăng ký giúp đỡ.</p> <p>Qua vận động, đa số con nghiện đều đăng ký cai tại gia. Được sự giúp đỡ tận tình của huyện hội như hai tháng một lần xuống tập huấn, bàn nội dung chương trình kế hoạch sinh hoạt… Chị em thống nhất đề ra lịch cứ một tháng sinh hoạt câu lạc bộ một lần. Trong nội dung sinh hoạt, các chị tự biên tự diễn một số tiết mục văn nghệ như kịch, thơ dịch sang tiếng Thái nói về tác hại của ma tuý để biểu diễn cho mọi người xem.</p> <p>Cao hứng, cô Dung đọc cho chúng tôi nghe một đoạn kịch thơ nhan đề "Lời nhắn nhủ của mẹ" đã dịch sang tiếng Thái và đưa cho tôi xem kịch bản "Quyết tâm cai" gồm bốn nhân vật do cô Dung sáng tác và đạo diễn. Không chỉ tuyên truyền bằng hình thức văn nghệ, chi hội 90 chị em trong đó có đến hơn 10 chị có chồng nghiện đều được tập huấn các nội dung tuyên truyền phòng chống ma tuý. Các chị được phân công đến tận từng nhà để động viên giúp đỡ cả về ngày công và vật chất trong những ngày đối tượng đang cai.</p> <p>Khi chúng tôi đang trò chuyện thì thấy một thanh niên đứng thập thò ngoài cửa. Cô Dung mời vào và giới thiệu đó là Lương Văn Hương được Câu lạc bộ Phụ nữ bản vận động và là người đầu tiên trong đợt đầu tiên sau khi được Câu lạc bộ giúp đỡ đoạn tuyệt với ma tuý. Hương không hề giấu giếm: “Em sinh năm 1971, đã có ba con gái, con đầu học lớp 7 ngoan lắm. Bây giờ nghĩ lại thấy thương con và có lỗi với vợ.</p> <p>Lần đầu chỉ theo bạn bè hút chơi sau thành quen, sau mỗi ngày hít bốn tép mất khoảng 40 nghìn đồng. Bao nhiêu của cải làm ra đều cháy theo khói trắng, kinh tế gia đình suy kiệt. Đến con lợn cuối cùng em cũng trộm vợ đem bán. Những ngày đói thuốc, em không bước ra khỏi nhà được, không tung nổi cái chài, giăng nổi một cheo lưới bắt cá cho con ăn.</p> <p>Được chị Dung và các chị đã đến tận nhà phân tích, dần em hiểu ra và quyết tâm cai bằng được. Những lúc vật vã lên cơn bất kể đêm hôm khuya khoắt đều có mặt các chị ở bên cạnh giúp đỡ vợ chồng em. Chị Dung còn cho vợ chồng em nuôi lợn rẽ, mua thuyền, lưới cho em đi đánh cá. Chi hội phụ nữ còn đứng ra ký uỷ thác với Ngân hàng Chính sách Xã hội cho một số người đã cai được vay vốn chăn nuôi… Chúng em được các chị, bà con trong bản cho nhiều thứ lắm. Biết ơn các chị em, bà con dân bản, càng quyết tâm để trở lại làm người tốt…"</p> <p>Theo Lương Văn Hương, thì trong 11 "bạn" nghiện của mình đến nay đã lần lượt đoạn tuyệt hẳn với ma tuý rồi. Vi Văn Duẩn, Vi Văn Thanh… sau khi cai nghiện được đã cưới vợ và chăm chỉ làm ăn.</p> <p>Chuyện 90 chị phụ nữ bản Ang giúp được hơn 13 con nghiện thoát khỏi sự quyến rũ của khói trắng mới là kỳ tích chẳng khác nào cô gái tóc thơm trong truyền thuyết của người Thái đã đưa những người con lầm lỡ trở về với cuộc sống lương thiện như vốn dĩ ngàn xưa ở xứ Mường Pu. Mong sao ở bản dưới mường trên có thêm nhiều cô gái tóc thơm như ở bản Ang - xã Xá Lượng./.<br /></p>
