Câu lạc bộ phòng chống HIV/AIDS Hải Âu
Nơi ngăn ngừa và hạn chế lây nhiễm HIV
Ngày 7/11/2005. Cập nhật lúc 17h 2'
(ĐCSVN)- 11h trưa, hàng đoàn người lũ lượt vào ra khu “hotel đường tàu” - tiếng lóng ám chỉ khu chợ ma tuý nóng nhất ở quận Lê Chân, Hải Phòng. Người đi ra thì mặt anh hớn hở, thoả mãn, kẻ đi vào lại vội vã, xiêu vẹo,, người bình thường chẳng ai dám một mình vào đây, nhưng bà Minh chẳng ngại ngần dẫn chúng tôi đi thực tế, bởi ở đây ai cũng biết bà là Chủ nhiệm CLB Hải Âu – CLB của những người nghiện ở số 4 Lê Lai,TP. Hải Phòng.
-->
(ĐCSVN)- 11h trưa, hàng đoàn người lũ lượt vào ra khu “hotel đường tàu” - tiếng lóng ám chỉ khu chợ ma tuý nóng nhất ở quận Lê Chân, Hải Phòng. Người đi ra thì mặt anh hớn hở, thoả mãn, kẻ đi vào lại vội vã, xiêu vẹo,, người bình thường chẳng ai dám một mình vào đây, nhưng bà Minh chẳng ngại ngần dẫn chúng tôi đi thực tế, bởi ở đây ai cũng biết bà là Chủ nhiệm CLB Hải Âu – CLB của những người nghiện ở số 4 Lê Lai,TP. Hải Phòng.
Mại dâm, ma tuý và...tình thương.
Bà Minh cho biết, hàng ngày, những người nghiện ma tuý đến CLB hai lần, có người đến ba, bốn lần để được phát bơm kim tiêm(BKT) miễn phí, ký mã số thành viên vào sổ thay vì tên, sau đó quay lại khu đường tàu mua thuốc và chui vào một góc tăm tối nào đó để chích lén. Nhiều người chích xong lại quay về căn phòng ở tầng 1 của CLB rộng chừng hơn 20 chục mét vuông, phê đờ đẫn, thậm chí ngủ luôn trên khoảng 20 chiếc ghế kê thành 4 hàng hướng về chiếc ti vi treo tường.
Ở đấy họ được bà Minh cùng 5 giáo dục viên và 10 đồng đẳng viên của CLB đối xử bình đẳng, được phát miễn phí một số loại thuốc khi đau ốm hay áp-xe vết thương, mỗi tuần CLB còn có một buổi nói chuyện, tư vấn về HIV/AIDS và những bệnh lây qua con đường tiêm chích, tình dục..., hai buổi văn nghệ “cây nhà lá vườn”.
Khi câu chuyện giữa chúng tôi và những người nghiện bắt đầu đến hồi cởi mở, bất chợt một cậu bé chừng 16 tuổi, tóc nhuộm vàng lách đám đông chen vào giữa với khuôn mặt lo lắng và một vết xước nhỏ còn đang rỉ máu bên bắp tay trái, do kim tiêm của bạn nghiện vô tình quệt phải mới chừng 30 phút trước. Quá sợ hãi, cậu ta chỉ biết nặn cho máu chảy ra và rửa bằng nước lã. Biết bà Minh là bác sỹ, nó hỏi dồn xem mình có thể bị lây HIV không. Khi nghe bà Minh bảo, nếu rửa ngay bằng nước xà phòng đặc từ 5-6 lần ngay sau khi bị thì có thể không bị làm sao, còn đến giờ mới rửa thì không thể chắc chắn được điều gì; hơn nữa còn phải xét nghiệm xem bạn nghiện có bị HIV hay không đã. Chưa kịp nghe hết câu, nó đã vội vã chạy vụt đi. Bà Minh còn với theo bóng nó, nếu có gì cần hỏi thêm ngày mai hãy đến CLB gặp bà. Quay sang phía tôi cười buồn, bà bảo "những trường hợp như thế này đã quá quen với tôi rồi".
Không quen sao được, khi đã 5 năm kể từ ngày đầu tiên bà làm Chủ nhiệm CLB Hải Âu. Công việc đến với bà như một lẽ tự nhiên phải thế vì trước đây bà là Trưởng khoa xét nghiệm vi sinh Bệnh viện Việt - Tiệp, Hải Phòng; nhiều kinh nghiệm trong tư vấn cho người HIV vì từng qua lớp đào tạo của Bộ Y tế về xét nghiệm HIV, lớp đào tạo do Na Uy tổ chức về giáo dục, tư vấn sức khoẻ cộng đồng.
"Chính vì vậy, khi tôi về hưu, bác sỹ Đào Thuý Mai - Phó Chánh trường trực Văn phòng phòng chống AIDS của Sở Y tế Hải Phòng "lôi" ngay tôi về, "bắt" tôi làm chức Chủ nhiệm này" - bà Minh đùa vui. Có lẽ, chính nhờ thời gian gắn bó lâu dài với công việc mà bà vẫn tìm thấy trong thế giới đầy tội lỗi và đen tối của ma tuý những tình cảm rất con người, và nhiều người nghiện đã gọi bà bằng tiếng Mẹ.
"Sau những phút giây vật vã với ma tuý, họ cũng là những con người bình thường. Không ai muốn rơi vào hoàn cảnh như vậy, nhiều người muốn quay lại nhưng không phải cứ muốn là làm được" - chủ nhiệm Minh tâm sự.
51 lần lên phường.
Bác sỹ Đào Thuý Mai - Phó Chánh trường trực Văn phòng phòng chống AIDS, Sở Y tế Hải Phòng đánh giá: "từ trước đến nay, chương trình can thiệp của CLB là chương trình có hiệu quả tốt nhất. Ngoài việc cung cấp BKT, bao cao su miễn phí, 5 năm qua CLB còn tư vấn trực tiếp được cho 3 nghìn trên tổng số 5 nghìn 2 trăm người nghiện của thành phố một cách rất bài bản". Ngoài ra, mỗi tháng một lần CLB còn tổ chức một buổi ca nhạc và trả lời các câu hỏi liên quan tới HIV /AIDS tại một phường bất kỳ của Hải Phòng. Trung bình mỗi tháng CLB Hải Âu phát ra hơn 10 nghìn BKT và hơn 4 nghìn bao cao su cho những người nghiện và gái mại dâm.
Theo số liệu thống kê của Sở Y tế Hải Phòng, 100% quận huyện của Hải Phòng có người nhiễm HIV /AIDS, tính đến tháng 7/2005 luỹ tích đã có gần 7 nghìn người nhiễm HIV, 2 nghìn người đã chuyển qua giai đoạn AIDS và hơn 1nghìn 8 trăm người đã chết. Tuy nhiên, số ca nhiễm mới đã giảm 40% so với 18 tháng trước đây, trong đó có sự đóng góp rất lớn của CLB Hải Âu.
Sau 5 năm, những thành tích CLB đạt được là rất đáng kể, nhưng bà Minh vẫn không quên được những khó khăn ban đầu. Ngày đầu thành lập ở trụ sở 37 Lê Lợi chỉ có vài chục người tới do bị kỳ thị vì ai lại tập trung người nghiện, nói chuyện, phát BKT, bao cao su cho họ miễn phí. Đến cả chính quyền công an cũng phản đối thành lập CLB vì lo người nghiện tập trung đông sẽ nảy sinh những tệ nạn phức tạp.
"Để thành lập được CLB, chúng tôi đã phải 51 lần làm việc với 51 phường trong thành phố, đưa ra đề nghị với các cấp lãnh đạo hai sự lựa chọn: chấp nhận truyền thông thay đổi hành vi của người nghiện và cộng đồng hay lánh xa họ để lây nhiễm ngày một tăng" - bà Minh nhớ lại. Với những thành công trong hoạt động sau đó của mình, CLB đã thay đổi được quan điểm của các cấp lãnh đạo chính quyền và cả người dân. Mặc dù vậy, khi CLB chuyển về trụ sở hiện nay, một số người vẫn ép chủ nhà không được cho CLB thuê với lý do đây là một phường văn hóa thì không thể tồn tại một CLB tập trung toàn người nghiện. Dù không còn phản ứng gay gắt, song hiện tại những người hàng xóm bất đắc dĩ của CLB vẫn tỏ ra lo ngại khi thi thoảng thức giấc vào buổi sáng lại thấy vài người nghiện nằm vạ vật trước cửa.
Còn tôi, trước khi chia tay CLB, bà Minh còn kịp đưa tôi xem bức thư của một người nghiện đã hoàn lương gửi cho bà và CLB, cám ơn bà về những sự quan tâm, chia sẻ mà bà và CLB đã dành cho anh lúc anh còn là nô lệ của ma tuý. Chính nhờ những tình cảm tốt đẹp đó mà anh đã có thêm nghị lực đẻ vượt qua sự cám dỗ của ma tuý. Bà Minh cũng như tất cả thành viên của CLB Hải Âu đều mong có ngày càng nhiều những bức thư như vậy. Nhưng đọc trong mắt họ, tôi biết, giống như cánh chim hải âu trong giông bão, cuộc chiến với ma tuý còn cam go lắm!
Tuấn Đạt - Thanh Hải