Cần làm gì để quản lý, giáo dục, định hướng thanh thiếu niên sống lành mạnh nhằm ngăn chặn lây nhiễm HIV?

Theo Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), tính đến 30/6/2009, cả nước có 149.653 trường hợp nhiễm HIV/AIDS. Những địa phương có người nhiễm HIV/AIDS cao là: TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Sơn La, Thái Nguyên, An Giang, Nghệ An, Bà Rịa - Vũng Tàu. Điều đáng lo ngại là tình hình nhiễm HIV ở Việt Nam tập trung chủ yếu trong nhóm tuổi từ 20 - 39 (chiếm 80,28%) và ngày càng có xu hướng trẻ hóa.

Ông Nguyễn Bá Thủy, Thứ trưởng Bộ Y tế cho rằng, thế hệ trẻ Việt Nam hiện đang sống trong một môi trường xã hội có nhiều cơ hội để phát triển, khẳng định mình và hưởng thụ những điều kiện tốt đẹp của cuộc sống. Tuy nhiên, do tác động của tốc độ phát triển kinh tế - xã hội nhanh chóng, việc ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật hiện đại, đặc biệt là mạng internet và xu hướng hội nhập quốc tế. Sự xung đột mạnh mẽ giữa các giá trị truyền thống đã tồn tại lâu đời trong xã hội Việt Nam với quan niệm sống cởi mở, hiện đại đã khiến nhiều thanh thiếu niên, đặc biệt là nhóm còn thiếu kỹ năng sống, sự bảo trợ gia đình và môi trường giáo dục bền vững, phải đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó có HIV.

Thanh niên là lứa tuổi có nhu cầu tình dục cao trong khi kiến thức và kỹ năng sống chưa đầy đủ làm cho họ dễ có quan hệ tình dục không an toàn, dễ bị lây nhiễm HIV/AIDS. Trường Đại học Y Hà Nội đã tiến hành một nghiên cứu tại 7 tỉnh về nguy cơ lây nhiễm HIV/AIDS của nhóm thanh thiếu niên từ 15 - 24 tuổi cho thấy, tỉ lệ thanh thiếu niên có quan hệ tình dục với gái mại dâm có sử dụng bao cao su thường xuyên chỉ chiếm từ 30 - 60%. Nghiên cứu của Dự án PC AIDS cho thanh niên cho biết, tỉ lệ sử dụng chung bơm kim tiêm ở người nghiện chích ma túy từ 22 - 44%, ở nhóm mại dâm, tỉ lệ dùng bao cao su thường xuyên chỉ có (40 - 80%). Đặc biệt nguy hiểm là người nghiện chích ma túy nhiễm HIV vẫn dùng chung bơm kim tiêm (35-70%) và tình dục không dùng bao cao su với các bạn tình (10 - 55%).

Ngày nay, hơn một nửa các trường hợp lây nhiễm HIV mới là thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 15 - 24. Thanh thiếu niên đang là tâm điểm của đại dịch HIV và cũng là niềm hy vọng lớn nhất trong cuộc chiến chống lại căn bệnh chết người này. Vì vậy, họ cần được trang bị đầy đủ kiến thức về HIV, các kỹ năng, biện pháp phòng ngừa, và được tiếp cận các dịch vụ y tế cần thiết. Các nhà lãnh đạo quản lý cần đảm bảo rằng, thanh thiếu niên luôn nhận được thông tin đầy đủ, được đào tạo thường xuyên, được khuyến khích và động viên trong công tác phòng ngừa HIV/AIDS.

Bác sĩ Mai Xuân Phương, Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế): Cần đẩy mạnh thông tin giáo dục truyền thông

Kiến thức và kỹ năng sống chưa đầy đủ đã khiến thanh thiếu niên có quan hệ tình dục không an toàn, dẫn đến lây nhiễm HIV/AIDS. Để phòng chống HIV/AIDS tốt nhất là phải đẩy mạnh thông tin giáo dục truyền thông, đặc biệt là là truyền thông thay đổi hành vi. Muốn làm được việc đó, cơ quan quản lý Nhà nước, chủ doanh nghiệp, người sử dụng lao động, cơ quan hành chính sự nghiệp cần có những biện pháp nâng cao kiến thức về HIV/AIDS cho thanh thiếu niên và tạo điều kiện để họ tham gia các phong trào tuyên truyền, phòng chống HIV/AIDS.

Tiến sỹ Khuất Thu Hồng, Giám đốc Viện Nghiên cứu và Phát triển xã hội Việt Nam: Sinh viên hãy nói cho nhau cách bảo vệ mình!

Các hoạt động truyền thông tiếp cận sâu tới sinh viên bằng cách trò chuyện để phát hiện trực tiếp những vấn đề của giới trẻ và cung cấp cho họ kiến thức chuẩn về HIV/AIDS một cách sinh động là một cách làm hiệu quả. Hiện nay, tại một số trường đại học đã xuất hiện mô hình câu lạc bộ tuyên truyền sức khoẻ sinh sản, phòng chống tệ nạn xã hội. Gần gũi và thân thiện khi chính sinh viên nói cho sinh viên biết cách bảo vệ mình khỏi đại dịch HIV/AIDS.

Bà Nguyễn Thị Ân, nguyên Phó giám đốc Trung tâm Phòng chống AIDS Hà Nội: Cần nhìn nhận lại chương trình giáo dục về giới tính và sức khoẻ sinh sản tại trường phổ thông

Trong một buổi hội thảo được tổ chức ở một trường đại học, khi được hỏi “SIDA và AIDS” có khác nhau không, 70% trong tổng số 300 sinh viên có mặt trong hội trường nói “có”. Họ cho rằng, SIDA là giai đoạn đầu và AIDS là giai đoạn cuối. Nhiều sinh viên còn rất ngây ngô về HIV/AIDS cũng như sức khoẻ sinh sản. Điều này khiến chúng ta cần nhìn nhận lại chương trình giáo dục về giới tính và sức khoẻ sinh sản tại trường phổ thông. Một nguyên nhân nữa là ở phía gia đình, hiếm có bậc cha mẹ nào trò chuyện có chủ đích và bài bản cho con cái nghe về giới tính, về tình dục và các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Tuổi ô mai bị một bức tường của sự răn đe, trừng phạt dẫn đến những con đường lệch lạc trong việc tìm hiểu quá trình trưởng thành. Và đó là cơ hội để các sản phẩm văn hoá đen, kích dục xâm chiếm, khoét sâu thêm lỗ hổng về sức khoẻ sinh sản nói chung và HIV/AIDS nói riêng.