Tháng Hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS (10/11 – 10/12/2009) được tổ chức nhân Ngày quốc tế phòng, chống HIV/AIDS (1/12/2009). Đây là năm thứ hai Chính phủ Việt Nam tổ chức Tháng Hành động Quốc gia để huy động toàn xã hội tham gia phòng, chống HIV/AIDS.

Báo chí năm nay vào cuộc rất rầm rộ. Tất cả các báo in, báo điện tử, đài PT-TH, thậm chí cả các tạp chí, các trang thông tin điện tử đều đưa tin, viết bài tuyên truyền về Tháng Hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS. Nhiều báo, đài đưa tin về chủ đề này trong một tháng.

Tất cả các cơ quan báo chí đều nêu bật chủ đề chung của chiến dịch phòng, chống HIV/AIDS toàn cầu là “Giữ vững cam kết, quyết tâm ngăn chặn AIDS” và chủ đề cho năm 2009 là “Tiếp cận phổ cập và quyền con người”.

 Tháng Hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS năm nay được báo chí nêu rõ 5 mục tiêu, như sau:

1.      Nâng cao nhận thức, thay đổi thái độ và hành vi của lãnh đạo các cấp, các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức xã hội và các tầng lớp nhân dân về tiếp cận phổ cập trong chăm sóc, hỗ trợ, điều trị và dự phòng lây nhiễm HIV cho mọi người.

2.      Tăng cường cung cấp các dịch vụ để đáp ứng các nhu cầu cấp thiết bảo  đảm quyền được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc, hỗ trợ, điều trị và dự phòng lây nhiễm HIV của tất cả mọi người.

3.      Tăng cường sự hỗ trợ của gia đình, xã hội với người nhiễm HIV/AIDS và trách nhiệm của người nhiễm HIV/AIDS với gia đình, xã hội nhằm giảm kỳ thị, phân biệt đối xử với người bị nhiễm HIV/AIDS.

4.      Tạo điều kiện cho mọi người dân tham gia vào các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS.

5.      Tạo ra phong trào quần chúng sâu rộng, sự cộng tác hợp lực của cả hệ thống chính trị và của toàn dân tham gia vào công cuộc phòng, chống HIV/AIDS ở nước ta nói chung và “phong trào toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư” nói riêng.

Mở đầu là tin về cuộc gặp báo chí nhân Tháng Hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS năm 2009 vào ngày 6/11 do Cục phòng, chống HIV/AIDS, Câu lạc bộ Nhà báo Việt Nam với công tác phòng, chống HIV/AIDS-Hội Nhà báo Việt Nam và tổ chức UNAIDS của Liên hợp quốc phối hợp tổ chức tại Hà Nội. Cuộc gặp nhằm động viên, khích hệ các nhà báo, các cơ quan báo chí vào cuộc đưa tin các hoạt động trong Tháng Hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS (10/11-10/12/2009).

         Lễ phát động Tháng Hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS tại Bắc Ninh ngày 8/11 được báo chí đưa tin đậm nét, như Báo Thanh Niên, Đất Việt, Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, Sài Gòn giải phóng, Công an nhân dân, Lao động, Gia đình net, VDC, Đài PT- TH Vĩnh Phúc…

         Báo Lao động đưa tin: Sáng 8.11, Ủy ban Quốc gia phòng chống AIDS và phòng chống tệ nạn ma túy, mại dâm phối hợp với Bộ Y tế phát động Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS (10.11- 10.12) tại Bắc Ninh, với chủ đề "Tiếp cận phổ cập và quyền con người". Bất cứ ai có nhu cầu cũng có quyền được tiếp cận với dịch vụ dự phòng, chăm sóc, hỗ trợ và điều trị HIV/AIDS. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Quốc Triệu, mạng lưới cung cấp dịch vụ cho người nhiễm HIV ở nhiều nơi còn hạn chế, thiếu thốn, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa. Trên thực tế, tình trạng kỳ thị đối xử phân biệt với người nhiễm HIV vẫn tồn tại và là rào cản cho họ tiếp cận các dịch vụ y tế. Phó Chủ tịch Nước Nguyễn Thị Doan đề nghị mỗi người phải nâng cao nhận thức, thái độ hành vi và tăng cường hỗ trợ, giúp đỡ người nhiễm HIV. Năm 2010, ước tính sẽ có khoảng 300.000 người mắc mới HIV. 

Hầu hết các báo đều đưa tin nội dung các hoạt động trong Tháng Hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS, như các báo VnMedia, Báo Điện tử Đảng cộng sản Việt Nam, VOV News, Đất Việt, Y học và Đời sống, Văn hoá, Thanh Tra, Công an Thành phố Đà Nẵng, Điện Biên Phủ… Những hoạt động ở cấp Trung ương được phản ánh như: Cục Phòng, chống HIV/AIDS gặp mặt với các NGO trong nước để phổ biến Tháng hành động quốc gia; Tổ chức Diễn đàn tuyên truyền viên đồng đẳng trong chương trình can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV tại 2 miền Nam và Bắc; Tổ chức hội nghị toàn quốc biểu dương cán bộ và cộng tác viên tiêu biểu trong công tác phòng, chống HIV/AIDS ở cơ sở; Tổ chức Hội thi Tuyên truyền viên giỏi về phòng, chống HIV/AIDS các tinh khu vực Đồng bằng bắc bộ và Bắc trung bộ...

        Tin Trung ương Đoàn TNCS HCM phối hợp với Ban chỉ đạo Quốc gia phòng, chống ma tuý, mại dâm và HIV/AIDS tổ chức mít tinh tại Thái Bình được nhiều báo đưa tin, như Sài Gòn giải phóng, Nhân Dân, Tiền phong, Tuổi trẻ, Thanh niên…

Đặc biệt rầm rộ nhất là tin các nơi đồng thời tổ chức mít tinh, tuần hành hưởng ứng Tháng Hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS ngày 29/11 trên cả nước. Đó là tin bài trên các báo: VnMedia, Phú Yên, Đà Nẵng, Quảng Ninh, Đài TH Cà Mau, Đài PT- TH Vĩnh Long, Lạng Sơn, Quảng Ngãi, Gia Lai, Nghệ An, Hà Giang, Tiền Giang, Hậu Giang, Yên Bái, Tây Ninh, Quảng Ngãi…

      Nhiều hoạt động phong phú hưởng ứng Tháng Hành động Quốc gia tại các địa phương được các báo phản ánh, như Báo Vĩnh Phúc có bài “Huyện Yên Lạc: Ra quân tuyên truyền phòng, chống HIV/IADS năm 2009”; Báo Quảng Ninh có bài “Nhiều hoạt động hưởng ứng Tháng Hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS”; Báo Phú Thọ có bài “Phù Ninh hưởng ứng Tháng Hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS”; Báo An Giang có bài “Treo biểu ngữ hưởng ứng Tháng Hành động Quốc gia phòng, chồng HIV/AIDS”...

       Báo Nhân Dân đưa tin “Nhiều hoạt động hưởng ứng Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS” như: Ngày 1-12, tại TP Hạ Long (Quảng Ninh), Thành đoàn TP Hạ Long tổ chức lễ phát động Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS năm 2009 với chủ đề "Tiếp cận phổ cập và quyền con người"." 91 chi đoàn cơ sở trực thuộc và hơn 1.600 đoàn viên thanh niên của TP Hạ Long tham gia với quyết tâm phát huy cao nhất vai trò, trách nhiệm xung kích, tình nguyện chung tay góp sức cùng các cấp, các ngành và toàn xã hội phòng, chống HIV/AIDS. UBND tỉnh Ðiện Biên, Ban Chỉ đạo phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS tỉnh phối hợp Sở Y tế tổ chức mít-tinh cụ thể hóa chủ đề "tăng cường vai trò lãnh đạo, giữ vững cam kết, quyết tâm ngăn chặn AIDS" thành hành động thiết thực, nêu cao tinh thần "không phân biệt, kỳ thị đối xử với người nhiễm HIV/AIDS". Ngày 1-12, Thành đoàn TP Hồ Chí Minh tổ chức mít-tinh hưởng ứng Ngày Thế giới phòng, chống AIDS tại Nhà thiếu nhi quận 4. Trong khuôn khổ của lễ mít-tinh, thành đoàn phát động đợt hoạt động cao điểm truyền thông phòng, chống AIDS; tổ chức chương trình giao lưu văn nghệ hưởng ứng Ngày Thế giới phòng, chống AIDS và mở các gian hàng trò chơi. Ủy ban phòng, chống AIDS TP Hồ Chí Minh đã đi thăm và trao 540 phần quà gồm trà, mì gói, bánh ngọt, sữa cho các người bệnh nhiễm HIV/AIDS. Mỗi phần quà trị giá khoảng 100.000 đồng. Ðể góp phần chăm lo thêm cho các người bệnh nhiễm HIV/AIDS, Ủy ban phòng, chống AIDS thành phố còn trao tặng năm triệu đồng cho các đơn vị đang có người bệnh nằm điều trị như: Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới, Trung tâm Mai Hòa, Trung tâm Tam Bình 2 và Bệnh viện Nhân Ái. tại TP Ðà Nẵng, Ban quản lý Dự án phòng, chống HIV/AIDS cho thanh niên tổ chức hội nghị đánh giá và chia sẻ kinh nghiệm thực hiện dự án tại 14 tỉnh, thành phố trên cả nước. Những người làm công tác phòng, chống AIDS 14 tỉnh, thành phố có dự án trao đổi những khó khăn, vướng mắc khi tiếp cận, truyền thông trong đối tượng là thanh niên từ 14 đến 25 tuổi có hành vi nguy cơ cao; làm thay đổi nhận thức và hành động của những thanh niên thuộc nhóm dễ bị tổn thương, như thanh niên đường phố, Làng SOS, lớp học tình thương, thanh niên làm việc tại các khu công nghiệp... Tỉnh Khánh Hòa có nhiều hoạt động hưởng ứng Ngày Thế giới phòng, chống HIV/AIDS.  TP Nha Trang và các huyện: Diên Khánh, Vạn Ninh, Ninh Hòa, Khánh Vĩnh, thị xã Cam Ranh tổ chức mít-tinh hưởng ứng Ngày Thế giới phòng, chống AIDS và Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS. Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS tỉnh Sóc Trăng phối hợp Ban Chỉ đạo phòng chống các loại tội phạm, ma túy, buôn bán phụ nữ, trẻ em, mại dâm và HIV/AIDS huyện Cầu Ngang và gần 500 học sinh đã tổ chức mít-tinh hưởng ứng "Ngày Thế giới phòng, chống HIV/AIDS" năm 2009. 

         Báo Sức khoẻ và Đời sống có bài phỏng vấn Tiến sĩ Nguyễn Thanh Long, Cục trưởng Cục phòng, chống HIV/AIDS với tiêu đế: “Cần có sự quan tâm đầu tư đúng mức”; Báo Thanh Niên có bài “Tăng cường phòng, chống HIV/AIDS” với nội dung viết về hội nghị tăng cường cam kết của nữ giới và nam giới các tôn giáo trong phòng, chống HIV/AIDS; Báo Lao động có bài “Đến năm 2010, Việt Nam sẽ có 300.000 người có HIV/AIDS”; Báo Diễn đàn doanh nghiệp có bài: “Tốc độ gia tăng nhiễm HIV/AIDS ở Việt Nam đã được kiềm chế”; Đài Tiếng nói Việt Nam có bài “Cuộc chiến với HIV/AIDS cần vượt qua khâu nhận thức”; Báo Đất Việt có bài: “Dịch HIV/AIDS ở Việt Nam đang chững lại”; Báo Tuổi Trẻ có bài: “Phòng, chống HIV/AIDS ở người thân còn nhiều khó khăn”. Báo Lạng Sơn có bài: “Giáo dục phòng, chống HIV/AIDS ở học đường “; Báo điện tử Chính phủ có bài “Cuộc chiến chống HIV/AIDS đạt kết quả khả quan”; Đài Truyền hình Việt Nam có tin “100% các tỉnh ở nước ta có người nhiễm HIV”; Báo Nhân Dân có bài “Phụ nữ nhiễm HIV ở Việt Nam vẫn bị kỳ thị”; Báo Quảng Trị có bài: “Nâng cao năng lực phòng, chống AIDS”; Báo Giác Ngộ có bài “Ngày thế giới phòng, chống AIDS”; Báo Nhân Dân và Báo Gia Lai có bài “Sẽ có cẩm nang cho nhà báo viết về HIV/AIDS”; Báo Bình Dương có bài: “Không nên phân biệt - kỳ thị người nhiễm HIV”; Báo Gia Lai có bài: “Nỗ lực ngăn chặn đại dịch HIV/AIDS ở Việt Nam”; Báo Giác Ngộ có bài “Ngày thế giới phòng, chống HIV/AIDS”….

         Báo Thế giới - Việt Nam có bài “Hưởng ứng Tháng Hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS: vận động người có H 3 tự”. Bài báo viết: Sáng 1/12, Ban tuyên giáo Trung ương đã tổ chức Lễ Hưởng ứng Ngày Quốc tế Phòng chống AIDS (1/12) và Cuộc vận động phong trào “3 tự” trong hoạt động của những người có HIV, nhằm huy động sự tham gia và khẳng định vai trò của mình trong cộng đồng.Nội dung của phong trào “3 tự” được phát động đối với người có HIV/AIDS là: - Tự tin: Tin vào chính bản thân mình, không bi quan trước bệnh tật để duy trì cuộc sống lâu dài, vượt qua kỳ thị, mặc cảm và phân biệt đối xử với người có HIV ngay từ gia đình. - Tự giác: Tự tìm hiểu về bệnh của mình, tiếp cận cơ sở y tế để xác định tình trạng bệnh và tuân thủ các biện pháp điều trị dự phòng, nâng cao sức khoẻ, cho những người xung quanh biết tình trạng mắc bệnh của mình, tự tìm hiểu và chấp hành nghiêm chỉnh luật pháp... - Tự lập: Tích cực tham gia các hoạt động, việc làm do bản thân hay tổ chức tạo ra để góp phần thu nhập cho bản thân và gia đình, không ỷ lại vào xã hội... Theo ông Nguyễn Bắc Son, Phó trưởng ban thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương, phong trào “3 tự” là cuộc vận động mang tính nhân văn và thể hiện truyền thống tương thân, tương ái của dân tộc. Cuộc vận động phong trào “3 tự” có sự tham gia hỗ trợ của các cấp chính quyền, Mặt trận Tổ quốc các cấp, Ngành Y tế, Bộ Lao động - Thương binh - Xã hội, Đoàn thanh niên.

         Nhân Tháng Hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS, rất nhiều báo viết bài chuyên đề về HIV/AIDS và công tác phòng, chống HIV/AIDS. Như Báo Nhân Dân có bài xã luận “Hưởng ứng Ngày Thế giới phòng, chống HIV/AIDS (1/12), Báo Ninh Bình có bài “Coi phòng, chống HIV/AIDS là nhiệm vụ cấp bách”. Báo Quảng Trị có bài “Nâng cao năng lực phòng, chống HIV/AIDS”... Báo Sài Gòn Giải phóng cùng các báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh, Tuổi trẻ…có bài “Văn nghệ hưởng ứng Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS’, nội dung nêu rõ: Tối 10-12, tại khu A Công viên 23-9 diễn ra lễ tổng kết và trao giải Liên hoan Văn nghệ tuyên truyền TPHCM lần 2 – 2009 với chủ đề “Tiếp cận phổ cập và quyền chăm sóc sức khoẻ”, do Trung tâm Thông tin Triển lãm TPHCM phối hợp cùng các đơn vị có liên quan tổ chức nhằm hưởng ứng Tháng hành động quốc gia phòng chống HIV/AIDS. Các chương trình được đầu tư dàn dựng công phu, đa dạng, sử dụng nhiều thể loại: hoạt cảnh, múa minh hoạ, xiếc, ảo thuật, chiếu phim tư liệu – phóng sự minh hoạ… BTC đã trao giải A cho các chương trình xuất sắc: “Hát về những ước mơ” (TTVH quận 4), “Cho nhau niềm tin” (TTVH quận 7), “Hãy để trái tim nói lời yêu thương” (TTVH Bình Thạnh).

       Riêng Đài THVN với sự cộng tác của Cục Phòng, chống HIV/AIDS tổ chức nhiều chương trình phát sóng về HIV/AIDS như: Phóng sự công tác phòng chống HIV cho phu nữ và trẻ em trên sóng VTV1; 04 chương trình về phòng, chống HIV/AIDS trong chuyên mục “Giờ dành cho đàn ông” trên O2TV; 03 phóng sự về xây dựng mô hình điểm trong phòng, chống HIV/AIDS tại khu dân cư 3 tỉnh: Nam Định, Phú Yên và Tiền Giang; 02 chương trình “Chiến nón kỳ diệu” với nội dung phòng, chống HIV/AIDS và dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con trên kênh VTV3 Đài truyền hình Việt Nam; 06 phóng sự ngắn về các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS và 01 phóng sự chuyên đề “Thực trạng công tác phòng, chống HIV/AIDS ở Việt Nam”; Tổ chức thi tìm hiểu về HIV/AIDS trên VTV2 Đài Truyền hình Việt Nam trong chuỗi chương trình “Trái tim vì cộng đồng”.

        Tạp chí AIDS và cộng đồng, Báo Sức khỏe và đời sống là 2 ấn phẩm của Cục Phòng, chống HIV/AIDS  và Bộ Y tế dành đăng rất nhiều chuyên trang, chuyên mục về HIV/AIDS và các hoạt động trong Tháng Hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS.

Đó là chưa kể hàng trăm cổng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử của các địa phương, các ngành, các cấp đều đưa tin về các hoạt động khắp nơi hưởng ứng Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS.

Hiệu quả tuyên truyền báo chí trong Tháng Hành động Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS là rất lớn, rất đáng hoan nghênh mà trong báo cáo này khó có thể kể hết. Trong những tin, bài nêu trên, có không ít tin, bài do các hội viên Câu lạc bộ Nhà báo Việt Nam với công tác phòng, chống HIV/AIDS thực hiện. Điều đó càng khẳng định vai trò tích cực của các hội viên Câu lạc bộ của chúng ta. Thay mặt Ban Chủ nhiệm Câu lạc bộ, tôi xin hoan nghênh tính chủ động và tích cực của các bạn đồng nghiệp và mong rằng công tác tuyên truyền báo chí về phòng, chống HIV/AIDS sẽ luôn được các bạn quan tâm thường xuyên hơn nữa.

Bùi Đình Khôi