Một buổi truyền thông kết hợp tuyên truyền phòng chống HIV/AIDS tại xã Tênh Phông (Tuần Giáo)

Từ cuối tháng 12.2009 đến hết tháng 5.2010 tại Phòng VCT của Dự án đã có 2.636 ca đến xét nghiệm tự nguyện, trong đó phát hiện 147 ca dương tính với HIV”, bác sĩ Vi Thị Hoa, Phó giám đốc Sở Y tế, Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh Điện Biên thông báo về kết quả của việc triển khai mô hình truyền thông lồng ghép giữa nâng cao chất lượng dân số với phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên.

Dự án Phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên được triển khai thí điểm ở 14 tỉnh, thành trong cả nước từ năm 2008 - 2011. Điện Biên là một trong những tỉnh được lựa chọn thực hiện thí điểm dự án nhằm giảm tỷ lệ lây nhiễm HIV trong thanh niên có nguy cơ cao, giúp thanh niên có hiểu biết đầy đủ và chính xác về HIV/AIDS. Mục tiêu đặt ra của Dự án không quá cao nhưng truyền thông thế nào để thanh niên dễ tiếp nhận, có nhận thức đúng đắn để thay đổi hành vi lại thật không dễ.

Là địa bàn nóng về tỷ lệ lây nhiễm HIV/AIDS, trong đó đối tượng thanh niên chiếm trên 80%, Điện Biên thực sự cần những biện pháp quyết liệt hơn trong kiểm soát và hạn chế tỷ lệ lây nhiễm. Trước thực tế địa phương và yêu cầu của Dự án, Chi cục DS-KHHGĐ đã lựa chọn cách lồng ghép giữa tuyên truyền nâng cao chất lượng dân số với phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên trong các buổi truyền thông, tư vấn. Bởi thực hiện được mục tiêu phòng, chống HIV/AIDS cho thanh niên cũng để nâng cao chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực.

Khi triển khai nội dung tiếp cận cộng đồng, Dự án tập trung tập huấn, truyền thông cho các bậc phụ huynh có con em đang trong tuổi thanh, thiếu niên; các thầy, cô giáo trường THPT; học sinh, sinh viên của Trường Trung cấp nghề, Trung tâm Bảo trợ xã hội, Trường Phổ thông DTNT, công nhân Nhà máy Xi măng Điện Biên và cả các đối tượng có nguy cơ cao (người nghiện ma túy, gái mại dâm, người hoạt động trong các nhà hàng). Bác sĩ Vi Thị Hoa cho biết: “Những kiến thức về sức khỏe sinh sản, các bệnh lây truyền cũng như việc phòng ngừa và tránh sự lây nhiễm HIV đều thu hút sự quan tâm của giới trẻ.

Tuy nhiên, kiến thức đầy đủ và chính xác về các căn bệnh đó các em lại chưa được trang bị đầy đủ. Trong các buổi truyền thông, ngoài cung cấp, tư vấn kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản, tuyên truyền thực hiện chính sách dân số thì những kiến thức cơ bản về HIV/AIDS, ma túy, mại dâm cũng được đưa vào tuyên truyền. Tham gia truyền thông, các bác sĩ chuyên khoa cũng sẵn sàng thảo luận, giải đáp và tư vấn những vấn đề mà nhiều bạn trẻ chưa biết và còn băn khoăn”.

Thông qua các buổi truyền thông, Dự án đã chọn được 80 cộng tác viên, giáo dục viên, đồng đẳng viên để hình thành các điểm truyền thông ngay tại cộng đồng, khu dân cư. Đó là những cộng tác viên dân số, giáo viên trong trường học và chính những đối tượng có nguy cơ cao để tiếp tục thực hiện tuyên truyền về chính sách dân số và kiến thức phòng, tránh HIV/AIDS. Với 80 cộng tác viên được lựa chọn, Dự án đã hình thành 22 điểm truyền thông ở các địa bàn.

Cũng từ hoạt động tích cực của các điểm truyền thông, hiệu quả của Dự án phòng chống HIV/AIDS cho thanh niên đã thể hiện rõ khi người dân dần thay đổi hành vi bằng việc tự nguyện đến khám, đề nghị tư vấn tại phòng VCT. Trên địa bàn tỉnh đã có 3 phòng VCT (đặt tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh, TP Điện Biên Phủ và huyện Tuần Giáo) song tỷ lệ người đến khám, tư vấn không nhiều do mặc cảm, e ngại.

Khi Phòng VCT của Dự án được thành lập và đi vào hoạt động từ cuối tháng 12.009, tỷ lệ người đến khám, đặc biệt là thanh niên rất đông. Trung bình mỗi tháng, phòng VCT của Dự án đã khám, tư vấn cho hơn 400 ca, vượt cả chỉ tiêu mà Dự án đặt ra cho các phòng VCT là 300 ca/tháng.

Nhiều bạn trẻ trước khi kết hôn đã đến khám, tư vấn tại Phòng VCT. Đặc biệt, không ít đối tượng có nguy cơ cao cũng chủ động đến khám, tư vấn để có thể phòng, tránh lây nhiễm cho người khác. Đây là kết quả rất khả quan minh chứng cho sự thay đổi từ nhận thức tới hành động của các bạn trẻ khi đã nhận thức rõ sự nguy hại của căn bệnh HIV/AIDS ảnh hưởng đến chất lượng dân số.

Hà Anh