BÁO CÁO TÌNH HÌNH DỊCH HIV/AIDS 9 THÁNG ĐẦU NĂM 2010; PHƯƠNG HƯỚNG, NHIỆM VỤ CHỦ YẾU NĂM 2011.
Theo báo cáo mới nhất của Bộ Y tế Việt Nam về công tác phòng, chống HIV/AIDS 9 tháng đầu năm 2010; Phương hướng, nhiệm vụ chủ yếu năm 2011, Tính đến cuối quí III/2010 cả nước có 180.312 người nhiễm HIV/AIDS đang còn sống, trong đó có 42.339 bệnh nhân AIDS và tổng số người chết do AIDS tính đến thời điểm này là 48.368 người.
Tính riêng trong 9 tháng đầu năm 2010, toàn quốc đã phát hiện được 9.128 người nhiễm HIV, 3.841 bệnh nhân AIDS và 1.498 người tử vong do AIDS. TP Hồ Chí Minh vẫn chiếm nhiều nhất (1345 người), tiếp đến là Hà Nội (764), Điện Biên (743), Thái Nguyên (466), Thanh Hóa (454)…
Dịch HIV/AIDS vẫn trong giai đọan tập trung – vẫn xảy ra chủ yếu ở các nhóm có hành vi nguy cơ cao, đặc biệt là nhóm tiêm chích ma túy và người lao động tình dục. Điều đáng mừng là so với cùng kì năm 2009 số người mới được phát hiện nhiễm HIV giảm 26%, số mới chuyển sang giai đọan AIDS giảm 17%, số trường hợp mới tử vong do AIDS giảm 6%. Đây là năm thứ 3 liên tiếp có số người nhiễm HIV được báo cáo giảm, chứng tỏ chương trình phòng chống HIV/AIDS đã có tác động lớn, cho thấy tình hình dịch ở Việt Nam đang dần chuyển biến theo chiều hướng tích cực.
Phân tích hình thái nguy cơ lây nhiễm cho thấy, trong số những người mới được phát hiện nhiễm HIV trong 9 tháng đầu năm có 49% bị nhiễm qua đường máu,38% qua đường tình dục, 3% qua đường mẹ - con và 10% không rõ đường lây. Tỷ lệ người nhiễm HIV là nam chiếm 70,8% và nữ chiếm 29,2%. Phần lớn người nhiễm HIV được phát hiện trong 9 tháng qua là ở nhóm tuổi từ 20-39 (chiếm 82%), trẻ em dưới 15 tuổi chiếm gần 3%.
Hiện nay cả nước có hàng chục ngàn cộng tác viên, tuyên truyền viên đồng đẳng hàng ngày, hàng giờ mang kiến thức về HIV/AIDS đến từng người dân, đặc biệt là những người thuộc nhóm có hành vi nguy cơ lây nhiễm cao. Tính đến 30/6/2010 cả nước đã thực hiện truyền thông trực tiếp về thay đổi hành vi, nguy cơ lây nhiễm HIV cho 5.937.102 lượt người. Bên cạnh có các họat động như phân phát bao cao su, trao đổi bơm kim tiêm cũng được triển khai rộng khắp các tỉnh thành trong cả nước.
Tính đến tháng cuối tháng 9/2010 cả nước có 12 điểm “Điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone” tại 5 thành phố: TP.Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Cần Thơ, Đà Nẵng. Trong 9 tháng đầu năm 2010 đã triển khai thêm được 4 điểm điều trị Methadone với trên 556 bệnh nhân mới được điều trị.
Đến thời điểm này Bộ Y tế Việt Nam đã thẩm định và cho phép 75 phòng xét nghiệm đủ điều kiện khẳng định các trường hợp HIV(+). Đã có hơn 263 phòng tư vấn, xét nghiệm tự nguyện tại 54 tỉnh thành trong cả nước. Trong 6 tháng đầu năm cả nước đã tư vấn cho 204.579 người, có 201.976 người được xét nghiệm HIV. Bên cạnh đó còn có các mô hình tư vấn xét nghiệm tự nguyện lưu động, số người được tư vấn nhiều hơn và điều quan trọng có thể tiếp cận các địa bàn vùng sâu, cùng cao tốt hơn.
Công tác điều trị bệnh nhân AIDS tiếp tục được mở rộng, tính đến tháng 9/2010 trên tòan quốc có 315 cơ sở điều trị ARV, trong đó có 287 phòng khám ngoại trú người lớn và 117 cơ sở điều trị ARV cho trẻ em. Đến tháng 7/2010 cả nước đã điều trị cho 44.847 bệnh nhân AIDS, tăng 6.852 bệnh nhân so với cuối năm 2009.
Hai năm trở lại đây, Ủy ban Quốc gia đã phát động và triển khai Tháng cao điểm Dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con trên tòan quốc. Họat động này mang lại hiệu quả cao, làm giảm đáng kể số trẻ em sinh ra từ các bà mẹ nhiễm HIV bị nhiễm HIV. Tính đến nay trên cả nước có 225 điểm cung cấp dịch vụ dự phòng, lây truyền từ mẹ sang con.
Nhưng một điều đáng buồn là sự kì thị và phân biệt đối xử vẫn còn phổ biến làm cho chương trình phòng, chống HIV/AIDS khó tiếp cận với người nhiễm HIV và những người dễ bị tổn thương. Nhiều trường hợp phụ nữ mang thai xét nghiệm HIV dương tính không quay lại chương trình do sợ bị kì thị. Đây cũng là vấn đề hết sức nan giải đối với các tuyên truyền viên đồng đẳng.
Ủy ban phòng chống HIV/AIDS Việt Nam có nhiều kế họach trọng tâm cho 3 tháng cuối năm 2010 như tổ chức các sự kiện nhân 20 năm đối phó với HIV/AIDS như đánh giá Chiến lược quốc gia phòng, chống HIV/AIDS; Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS; Hội nghị 20 năm Việt Nam đương đầu với HIV/AIDS; Hội nghị Khao học Quốc gia lần thứ IV về phòng, chống HIV/AIDS; Ngày sáng tạo Việt Nam phòng, chống HIV/AIDS; Hội thi Tuyên truyền viên giỏi tòan quốc và Triển lãm 20 năm phòng, chống HIV/AIDS.
Bên cạnh đó báo cáo cũng đưa ra định hước các họat động năm 2011 như: Tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo cũng như số lượng và năng lực đội ngũ cán bộ trong công tác phòng, chống HIV/AIDS; Tăng cường đầu tư, huy động cộng đồng và phối hợp liên ngành phòng, chống HIV/AIDS trên phạm vi cả nước. Không ngừng tiếp tục đẩy mạnh việc triển khai các chương trình hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS.
Ngọc Trang
(Tổng hợp nguồn VAAC)
