Việt Nam làm tốt công tác phòng chống HIV/AIDS trong nhiều năm qua.

Thuốc và ý chí

Người nhiễm HIV đang sống lâu hơn nhờ sự tiến bộ của y học trong việc tìm ra các loại thuốc kìm hãm sự phát triển của virus và các phác đồ điều trị hợp lý. Quyền được yêu thương, chăm sóc, được có bạn đời, con cái và xây dựng tổ ấm gia đình đã trở thành hiện thực với nhiều người nhiễm H.

ARV là loại thuốc có tác dụng kìm hãm sự phát triển của virus HIV trong cơ thể nhằm kéo dài sự sống cho người nhiễm H. ARV giảm tỷ lệ lây nhiễm từ mẹ sang con xuống chỉ còn 2-8% so với 30% không sử dụng thuốc. Ở Việt Nam, việc mở rộng phạm vi điều trị ARV kể từ năm 2005 đã mang đến cơ hội sống lâu và tích cực hơn nữa cho người có H.

Tuy nhiên, quá trình điều trị ARV bước đầu rất khó khăn và tốn kém. Nhiều bệnh nhân vì thế đã quyết định dừng liệu pháp điều trị này. Chị Phương Minh, người nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện tại Việt Nam năm 1990 kể: “Hồi mới bị cũng còn khỏe lắm, được trợ cấp thuốc của Pháp, uống 2 năm nhưng sau đó phải mua mỗi tháng mất 5-6 triệu. Được hai tháng mình nghĩ thôi để 5-6 triệu đó ăn, bỏ thuốc đến 10 năm. Sau thấy sức khỏe suy sụp bèn gặp bác sĩ để được trợ cấp thuốc trở lại, uống mấy năm nay bây giờ cũng ổn định”.

Anh Phạm Hữu Việt, 41 tuổi, quận Ngô Quyền, TP. Hải Phòng cho biết: “Trông tôi thì không ai bảo là nghiện và bị nhiễm HIV 16 năm cả. Tôi cai tất cả 46 lần. Mẹ tôi héo mòn rồi mất vì thằng con hết thuốc chữa. Tôi cũng đã tự tử 8 lần mà không chết. Từ năm 2002 đến năm 2004, tôi ra vào trại cai nghiện 06 như cơm bữa. Đến năm 2004 tôi bắt đầu thực sự cai và không quay lại với ma túy nữa, năm 2006 thì tôi bắt đầu điều trị ARV”.

“Khi một người chuyển giai đoạn AIDS mà điều trị bằng ARV thì hiệu quả rất tốt. Mọi người trong CLB thường tếu táo với nhau rằng, ARV như một liều thuốc tiên, kéo người từ cõi “vĩnh hằng” quay trở lại cuộc sống”- chị Trần Thị Liên (CLB Vì ngày mai tươi sáng, Bắc Ninh) nói về việc điều trị bằng ARV.

Sử dụng ARV cần liên tục và suốt đời, đòi hỏi ý chí quyết tâm của bệnh nhân trong việc tuân thủ phác đồ điều trị uống đủ liều, hàng ngày, đúng giờ quy định nhằm đảm bảo hiệu lực thuốc và tránh nguy cơ  kháng thuốc. Bên cạnh đó, bệnh nhân phải tập thể dục, giữ vệ sinh thân thể, ăn uống điều độ, từ bỏ ma túy, thực hành tình dục an toàn nâng cao thể lực, tránh các nhiễm trùng cơ hội, nhiễm thêm chủng HIV....

Y học hiện vẫn chưa tìm ra loại thuốc chữa khỏi hoàn toàn căn bệnh HIV/AIDS. Thách thức lớn nhất là nguy cơ kháng thuốc và thất bại trong điều trị. Do đó, việc điều trị đòi hỏi ý chí lớn lao và trách nhiệm đối với cộng đồng của người nhiễm H.

Xây dựng “đội đặc nhiệm” ở vùng cao

Mặc dù chi phí điều trị ARV rất tốn kém nhưng Việt Nam đã có nhiều chương trình giúp người nhiễm H tiếp cận ARV miễn phí. Trong vòng 5 năm trở lại đây, nước ta đã mở rộng chương trình điều trị kháng virus lên gấp 16 lần. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều người nhiễm H ở vùng sâu vùng xa chưa có cơ hội tiếp cận với dịch vụ này.

ARV- liều thuốc “cứu cánh” cho bệnh nhân nhiễm H.

UNAIDS và WHO cho biết, hiện nay, đến 90% ngân sách cho phòng chống HIV ở Việt Nam là do tài trợ quốc tế, Việt Nam chỉ đóng góp 10%. Kinh phí hạn hẹp là một trong những thách thức lớn đối với nước ta trong công cuộc phòng chống HIV/AIDS, trong khi đang có chủ trương cắt giảm ngân sách cho phòng chống HIV trên toàn cầu.

Chị Trần Thị Liên bày tỏ lo lắng: “Tôi nghe nói sắp tới nguồn thuốc ARV miễn phí sẽ hạn hẹp, không biết lúc đó tình trạng bệnh tật sẽ như thế nào vì chi phí điều trị rất tốn kém. Chỉ tính trong CLB Vì ngày mai tươi sáng đã có hơn 200 người lớn và trẻ em nông thôn nghèo làm sao có đủ tiền mà chống trọi với H nữa?”.

Trong khi đó, tình trạng lây nhiễm HIV có xu hướng gia tăng ở lớp người trẻ tuổi – lớp người trước đây được cho là nhóm có nguy cơ thấp. Tình trạng đói nghèo, thất nghiệp, dân trí thấp, nhận thức về công tác phòng chống HIV/AIDS ở một số địa phương chưa đạt yêu cầu... Đó cũng là những thách thức hạn chế nỗ lực trong công tác phòng chống HIV/AIDS ở Việt Nam.

Về vấn đề này, ông Steve Kraus, Giám đốc Chương trình phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) khu vực châu Á – Thái Bình Dương có gợi ý cho Việt Nam: “Một trong những phương thức giúp người bệnh tiếp cận nhanh chóng các dịch vụ y tế là tổ chức các nhóm nhân viên y tế linh động giống như “đội đặc nhiệm” để xử lý. AIDS đi đến đâu, “đội đặc nhiệm” sẽ khoanh vùng xử lý, hạn chế nó đến đấy. Tuy nhiên, việc này cần có một chiến lược điều trị lâu dài, nhất là sự phối hợp giữa Chính phủ và nhân dân”.

Thanh Hiệp
http://laodong.com.vn/tin-tuc/cuu-canh-cho-benh-nhan-co-h/23236