Bài 1: Người nổi tiếng + từ thiện = hiệu quả xã hội

( Sức khỏe & Đời sống) - Ðôi
bàn tay nhỏ bé cầu cứu từ nóc nhà đơn côi giữa mênh mông biển nước miền
Trung vừa qua đã làm trái tim cả triệu triệu người dân Việt Nam nghẹn
đắng. Tất cả hướng về rốn lũ, chung tay góp sức xoa dịu phần nào nỗi đau
thương, mất mát của mảnh đất cằn cỗi, năm nào cũng oằn lưng gánh gồng
đủ mọi thiên tai. Nhà nhà gom góp, người người đổ về cứu trợ. Những nét
đẹp “bầu ơi thương lấy bí cùng” được công chúng tôn vinh. Và cả những
bức xúc, giận dữ khi “chiêm ngưỡng” chiếc áo trong suốt của HHTGNV Diễm
Hương hay nụ cười cơ học rất người mẫu của HHVN Ngọc Hân, khi chúng vô
tình phá hỏng hình ảnh của những chuyến đi thiện nguyện, vốn lẽ ra rất đẹp. Xem ra khi làm từ thiện rất cần có một phông nền văn hóa vững chắc.

Người nổi tiếng “có duyên” với công việc từ thiện

Trong
lĩnh vực giải trí, thu nhập của các ngôi sao luôn là niềm mơ ước của
đám đông người bình thường. Nhiều ngôi sao muốn tri ân cuộc đời, cám ơn
cộng đồng đã ủng hộ sản phẩm văn hóa do họ làm ra. Đi qua những ngày
gian khó, đạt tới vinh quang cũng là lúc họ nhìn lại và muốn chia sẻ với
những cảnh đời kém may mắn hơn mình. Từ thiện là phương thức thích hợp nhất để hiện thực hóa ước mong đẹp đẽ đó. 

Bằng tài năng, bằng
trái tim mình, “sao” dễ dàng kêu gọi công chúng cùng chung tay góp sức
cho hoạt động của các quỹ do chính họ lập ra,  dễ thu hút sự cộng hưởng
từ nhiều nguồn lực trong xã hội, để hoạt động thiện nguyện, được tăng
theo cấp số nhân, để ngày một có thêm nhiều hoàn cảnh đáng thương được
giúp đỡ - điều mà một cá nhân, dù tiềm lực tài chính mạnh, cũng khó đủ sức đi đường dài. 

Những thông điệp đầy tính nhân văn, thông qua
phát ngôn, hành động thực tế của các đại sứ thiện chí – đa phần là người
của công chúng – sẽ tìm được con đường ngắn nhất giúp bắc nhịp cầu hữu
hiệu  kết nối những trái tim biết sẻ chia với những địa chỉ cần giúp đỡ. 

Đó là còn chưa kể tới giá trị tinh thần to lớn mà sự xuất
hiện của họ mang lại, cho những hoàn cảnh đáng thương. Được trò chuyện
với ngôi sao bằng xương bằng thịt, được nghe họ an ủi, động viên, liều
thuốc vô giá ấy sẽ trở thành động lực mạnh mẽ giúp người bất hạnh vượt lên số phận.

Hoa hậu Ngọc Hân trong một chuyến đi làm từ thiện (ảnh chỉ có tính minh họa)

Ðể từ thiện được nhìn nhận bằng nét đẹp đúng nghĩa – không dễ!

Bạn
là người nổi tiếng, là ngôi sao đã – đang và chuẩn bị tỏa sáng trên bầu
trời showbiz. Bạn có thu nhập cao, có điều kiện sống đáng mơ ước. Trái
tim nghệ sĩ vốn nhạy cảm của bạn luôn thổn thức, khi đối diện với những
cảnh đời thương tâm. Và bạn quyết định làm việc thiện. Những chuyến đi
ấy không thể lặng lẽ, khi luôn có sự đeo bám rầm rộ của giới truyền
thông. Ống kính máy quay, máy ảnh không bỏ sót bất kỳ động thái nào, dù
nhỏ nhất của các ngôi sao tham dự. Bạn ăn mặc ra sao, dùng phụ kiện gì,
chia sẻ sự đồng cảm thế nào… Tất cả sẽ ngập tràn trên các trang báo chính thống, trong các blog cùng những mạng xã hội đình đám.

Và
làn sóng mổ xẻ của dư luận bắt đầu. Thời buổi giá trị thật - giả, thực
tài – bất tài lẫn lộn, những bàn tay PR phù thủy gây nhiễu loạn thông
tin, công chúng thường chọn  thái độ cẩn trọng, “thà nghi nhầm còn hơn
bỏ sót”. Rằng điểm xuất phát của hoạt động từ thiện ấy là do thiện tâm
hay PR, phục vụ tham vọng đánh bóng hay muốn hâm nóng lại tên tuổi đang
nhiều phần nguội lạnh? Rằng nụ cười, rằng trang phục, rằng bộ móng tay,
rằng mái tóc nhuộm, rằng  cặp kính mát hàng hiệu bạn mang trên mình… sao
thật lố bịch trong hoàn cảnh ấy, trước những phận người kém may mắn ấy….

Bạn xắn quần lội nước lụt trao quà, họ bảo: đang diễn đấy,
nước rút hết rồi còn bày đặt cho có vẻ vất vả. Bạn tươi cười nhìn thẳng
vào ống kính, họ bình luận: chỉ lo làm dáng chụp hình cho đẹp. Bạn ăn
mặc sành điệu, trưng diện toàn đồ hàng hiệu, sửa soạn tưng bừng, dân
tình bĩu môi: lóng lánh như đi dạ hội ấy, nhìn thì biết yêu thương dân nghèo nỗi gì…

Không có lửa làm sao có khói?

Đi làm từ thiện hay trưng đồ từ thiện?

Chắc
nhiều người nổi tiếng sẽ “kêu trời”, sau khi đọc những bài viết, những
lời bình luận và ý kiến phản hồi  mang nội dung “sốc” kiểu đó. “Có tấm
lòng, có tiền bạc, có nhã ý chia sẻ mà công chúng vẫn không để yên.
Chẳng hiểu họ còn muốn gì nữa?” – một ca sĩ tuổi teen bị dội khá nhiều
gáo nước lạnh ngay lần đầu mon men từ thiện đã bực bội chia sẻ với tôi
như thế.  Là người theo sát chuyến đi ấy, tôi hiểu rất rõ lý do. Đối
tượng đoàn đến thăm là viện dưỡng lão, là làng trẻ em khuyết tật. Chiếc
áo hai dây lồ lộ gần hết vòng một khiêu khích, gương mặt trang điểm kỹ
lưỡng đến từng milimet cùng chiếc váy ngắn khoe đôi chân dài miên man
của cô – những điểm cộng trong chiến dịch tấn công thị trường showbiz đã
trở thành dấu trừ trong con mắt cư dân mạng khó tính. Đẹp thì phô ra,
nhưng ở trường hợp này, nói như một đồng nghiệp của tôi, “người ta thấy
ngại ngần, khi không hiểu cái đang rộng mở ở đây là tấm lòng hay xống áo?”

Hoa hậu Mai Phương Thúy đã trở thành một người đẹp nhân ái,
khi hoạt động từ thiện của cô phủ sóng dày đặc suốt những năm tháng “hậu
đăng quang”. Vậy mà chỉ một lần trót  “diễn”, khi  trưng ra gương mặt
trang điểm lòe loẹt, mang chuỗi hạt to đùng trên tấm áo bà ba màu xanh
“lệch tông” khi ở bên một bà má gầy gò ốm yếu, Thúy đã phải hứng chịu vô khối búa rìu dư luận không đáng có.

Nóng hổi nhất là sự kiện
liên quan tới hai nhan sắc vừa đăng quang, là chiếc áo trong suốt nhìn
thấu cả nội y của HH Diễm Hương, là nụ cười làm dáng gây phản cảm giữa
vài ba gương mặt ủ rũ, lo buồn xung quanh của HH Ngọc Hân ngay giữa những vùng tâm lũ.

Xa hơn nữa có Hoa khôi thời trang Ngọc Quyên
khoe chiếc đầm không thể ngắn hơn trong chuyến thăm một trường THCS, Hoa
hậu nhân ái Chung Thục Quyên tặng quà cậu bé có mẹ bị ung thư giai đoạn
cuối bằng bàn tay có bộ móng sơn đen sì. Rồi ca sĩ Thủy Tiên phô ra bộ
móng tay đỏ chót cùng cả đống hàng hiệu “mắc” trên người khi tới Trung
tâm bảo trợ xã hội Đà Nẵng, “thảm họa V-Pop” Vĩnh Thuyên Kim tóc nhuộm,
kính đen kinh dị đi thăm nom các cụ già… Và chắc dư luận cũng chưa quên
giọng ca Ngọc Sơn, với những quả bom dội liên hồi gây choáng (có đoàn mô
tô hộ tống đi từ thiện, “phát chẩn” lương thực tại tư gia gây tắc
đường, tuyên bố bán đấu giá căn nhà 5 triệu đô làm từ thiện, tham gia đêm nhạc Vì đồng bào miền Trung bằng bộ đồ da báo và cả áo hai dây...).

Rồi
còn nhiều, rất nhiều những ngôi sao, phần đa đang lập lòe chờ tỏa sáng
đã dùng tấm áo từ thiện để che chắn những ý đồ chẳng mấy đẹp đẽ bên
trong. “Người đẹp A về quê làm từ thiện, anh chị rảnh thì đi cùng đưa
tin giúp, sẽ có phong bì hậu tạ” – những tin nhắn với nội dung na ná
luôn được gửi tới điện thoại của khá nhiều cây bút chuyên trách mảng hậu
trường VHNT. “Biểu diễn phục vụ từ thiện ạ, hay đó, có thù lao không,
có báo đài trung ương đưa tin không? Liên lạc với Đài truyền hình đi, có
quay hình thì mới làm việc tiếp” là yêu cầu mà lắm “ông bầu” lẫn nhiều “ngôi sao” đưa ra đầu tiên, khi nhận được lời mời tham dự. 

Chương
trình từ thiện luôn rất cần “sao”. Bởi nhà tài trợ chỉ đạt mục đích
quảng cáo, PR thương hiệu khi có lực hút rất mạnh với giới truyền thông
của những gương mặt đang nổi đình đám. Ngược lại, “sao” thường khá mặn
mà với chương trình, bởi có cơ hội quảng bá hình ảnh nét đẹp từ bên trong. Trong mối quan hệ hữu cơ đó, cả hai cùng có lợi.

Hồ Cúc Phương