1. Người nhiễm HIV cần tiếp cận dịch vụ tư vấn và xét nghiệm HIV sớm nhất có thể

Đây
là bước đầu tiên và cũng là bước quan trọng nhất để giúp giảm nguy cơ
lây truyền HIV từ mẹ sang con. Đến cơ sở y tế xin tư vấn và xét nghiệm
HIV tuy không phải việc làm bắt buộc nhưng nó kêu gọi sự tự nguyện rất cao từ bản thân người có H và gia đình của họ.

Tại sao phải làm điều này?

Qua
các nghiên cứu cho thấy, trẻ có thể bị lây nhiễm HIV vào các giai đoạn:
trong thời gian mang thai, khi chuyển dạ, sinh con và giai đoạn nuôi
con bằng sữa mẹ. Thời kỳ càng cao, nguy cơ lây truyền virus HIV từ mẹ
sang con càng lớn, khả năng bị nhiễm HIV, thậm chí dẫn đến tử vong của
trẻ càng nhiều. Trong đó, nguy cơ lây lan cao nhất rơi vào giai đoạn
chuyển dạ, đẻ và cho bú mẹ. Vì thế, việc phát hiện sản phụ nhiễm HIV sớm là vô cùng cần thiết để phòng ngừa nguy cơ lây truyền.

Tự nguyện xin tư vấn và đi xét nghiệm có tác dụng gì?

Khi bạn nhận được sự tư vấn hỗ trợ và được tiến hành xét nghiệm HIV, bạn sẽ:

- Biết được căn bệnh của mình đang ở giai đoạn nào để quyết định có sinh con hay không.

-
Nếu thai nhi chưa bị nhiễm HIV, bạn sẽ có niềm tin và sức mạnh để chấp nhận đối mặt với tình trạng này và lập kế hoạch cho tương lai.

- Nắm được các biện pháp dự phòng để giảm nguy cơ lây nhiễm.

- Tiếp nhận các phác đồ điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.

2. Tuân thủ đúng phác đồ điều trị nhằm giảm nguy cơ lây truyền virus HIV cho bé

Nếu
phát hiện HIV sớm ngay trong thời kỳ mang thai và được điều trị dự
phòng bằng thuốc kháng virus (ARV) theo đúng phác đồ sẽ đẩy nguy cơ lây
nhiễm HIV từ mẹ sang con xuống rất thấp. Việc điều trị có thể bắt đầu
trước tuần thứ 28 thai kỳ. Đến khi sinh, thai phụ cũng sẽ được chỉ định
dùng thêm thuốc để phòng tránh. Tùy thuộc vào thời điểm xác định HIV
dương tính vào giai đoạn mấy của thai kỳ mà bác sỹ sẽ có các chỉ định dự phòng khác.

Trên thực tế, nếu được uống thuốc dự phòng đầy đủ từ
tuần thai thứ 28, kết hợp không cho con bú thì tỷ lệ lây bệnh giảm
xuống chỉ còn khoảng 2 - 5% hoặc cao nhất là 10%. Nghĩa là số trẻ sinh
ra từ những bà mẹ mang thai nhiễm HIV hoàn toàn khỏe mạnh, không mang
loại virus này chiếm tỷ lệ rất cao, tới hơn 90%. Bạn có thể tin tưởng
vào kết quả đó khi nhìn vào sự tiến bộ vượt bậc của ngành y học hiện nay.

3. Chuẩn bị những biện pháp hộ sinh an toàn khi thai phụ chuyển dạ, sinh con

Giai
đoạn chuyển dạ, khả năng lây nhiễm HIV sang thai nhi khá cao, lên tới
50 – 60%. Nguy cơ sẽ còn tăng lên trong trường hợp đẻ khó, chuyển dạ kéo
dài, phần mềm của người mẹ bị dập nát, thai bị xây xước, sang chấn...
Thời gian từ khi vỡ ối đến khi sinh càng dài thì nguy cơ lây truyền HIV
từ mẹ sang con càng cao, nhất là khi thời gian này là trên 4 giờ. Cứ mỗi giờ sau khi vỡ ối, nguy cơ lây truyền tăng thêm 2%.

Do đó, trong
quá trình mang thai, người mẹ nhớ đừng vận động mạnh hay căng thẳng về
tinh thần… để tránh tình trạng động thai. Nên chú ý chế độ dinh dưỡng,
nghỉ ngơi hợp lý nhằm giúp mẹ và bé luôn khỏe mạnh, vui tươi, không ảnh
hưởng đến các giai đoạn sau của thai kỳ. Đồng thời, người mẹ cũng cần
chú ý vận động, tập thể dục nhẹ nhàng, đều đặn để quá trình chuyển dạ, sinh con trở nên dễ dàng hơn.

Đặc biệt, gia đình nên đưa thai phụ
đến các cơ sở y tế uy tín để sinh bé ngay khi có dấu hiệu chuyển dạ
hoặc có thể sớm hơn, tạo điều kiện tốt nhất để các bà bầu có H được trợ
giúp những biện pháp hộ sinh an toàn, hạn chế tối đa khả năng lây nhiễm.
Cần lưu ý đảm bảo vô khuẩn tuyệt đối khi đỡ đẻ, không rạch màng ối sớm,
hạn chế các can thiệp gây chảy máu đường sinh dục trong thời gian sinh,
tránh các thủ thuật can thiệp có thể gây tổn thương da cho thai nhi…
Nếu cần thiết, hãy yêu cầu tiến hành mổ đẻ lấy thai! Cách này có thể sẽ an toàn hơn rất nhiều.

4. Biết cách chăm sóc trẻ sau sinh và cho con bú

Sau
khi sinh, các bà mẹ sẽ tiếp tục được cán bộ y tế tư vấn về chăm sóc,
điều trị hỗ trợ, đặc biệt là lựa chọn phương thức nuôi con thích hợp với
hoàn cảnh, điều kiện. Trẻ lọt lòng mẹ cần được tắm ngay, sau đó được
dùng thuốc kháng virus để dự phòng. Tiếp đó, trẻ cần được theo dõi và
xét nghiệm để khẳng định có nhiễm HIV hay không, đồng thời dự phòng các
nhiễm trùng cơ hội có thể xảy ra và xem xét chỉ định điều trị thuốc kháng virus nếu trẻ có đủ tiêu chuẩn dùng thuốc.

Khi mẹ bị nhiễm
HIV, nguy cơ lây bệnh ở những trẻ bú mẹ là khoảng 15% vì HIV trong sữa
mẹ có thể lây sang con theo đường tiêu hóa (nếu trẻ chưa nhiễm HIV).
Thời gian bú mẹ càng dài, trẻ càng có nhiều nguy cơ hơn. Vì vậy, người mẹ có H nên nuôi con bằng sữa thay thế.

Theo các chuyên gia, hiện
nay, thức ăn thay thế sữa mẹ hiệu quả là sữa bột. Nếu không đủ điều
kiện cho con ăn hoàn toàn bằng sữa bột, các bà mẹ nên cho con bú hoàn
toàn dưới sự tư vấn của cán bộ y tế. Tuyệt đối không cho trẻ vừa ăn sữa
bột, vừa bú sữa mẹ, bởi điều này sẽ làm gia tăng nguy cơ nhiễm HIV cho trẻ, thậm chí cao hơn là nếu trẻ chỉ bú mẹ.

Thông qua một số “gợi ý”
của chúng tôi, mong rằng bạn sẽ có được những cách thức nhất định để
phòng chống lây truyền HIV từ mẹ sang con và chuẩn bị sẵn sàng tâm lý chào đón “sinh linh” bé bỏng ra đời./.