Bệnh do 'amip ăn não người' rất hiếm gặp

Ký sinh trùng nguy hiểm này có mặt ở ao, hồ, sông... Ảnh: Impe-qn.org.

     Một
bệnh nhân nam 25 tuổi tại TP HCM đã tử vong do nhiễm một loại "amip ăn
não người". Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, loại vi sinh vật này không phải là 'amip' chính hiệu và bệnh do nó gây ra vô cùng hiếm gặp.

     Theo các bác sĩ, ký sinh trùng nguy hiểm này là loài vi sinh vật đơn bào có tên khoa học là Naegleria fowleri .

      Thạc
sĩ Nguyễn Hồng Hà, Phó giám đốc Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương (Hà Nội)
lý giải, ký sinh trùng "ăn não người" như trường hợp mới đây ở TP HCM không phải là amip thực sự.

      Bệnh do amip rất cổ điển, mô tả từ
lâu, những nước nhiệt đới như nước ta có ghi nhận sự lưu hành của amip.
Khi ăn phải thức ăn, rau sống, tay bẩn có dính kén amip, nó vào trong cơ
thể xuống đến tận ruột già. Tại đây, nếu gặp điều kiện thuận lợi, ký
sinh trùng phá vỡ vỏ chuyển thành thể amip hoạt động, gây chứng lỵ, đau
quặn, đi ngoài ra phân, máu... hoặc đơn giản bị rối loạn tiêu hóa. Đại đa số trở thành bệnh amip ruột mãn tính.

         Tỷ lệ người Việt Nam
nhiễm amip cao, trong đó phân thành 2 thể: amip tại ruột và amip ngoài
ruột. Amip ngoài ruột nghĩa là ký sinh trùng từ ruột đi vào cơ thể qua
đường máu xâm nhập một số cơ quan gây nên các ổ áp xe, gây mủ, điển hình
là áp xe gan do amip- những trường hợp này các bác sĩ gặp nhiều. Nhưng
những trường hợp lên não gây áp xe não rất hiếm, chỉ ở những người có hệ thống bảo vệ rất kém, thạc sĩ Hà nhấn mạnh.

Bộ Y tế cảnh báo về “amíp ăn não người”

        Theo thông tin từ Bộ Y tế, bệnh viêm
não - màng não do đơn bào Naegleria fowleri là một bệnh rất hiếm gặp,
nhưng có tỷ lệ tử vong rất cao. Trong vòng 49 năm qua (1962 - 2011), Hoa
Kỳ chỉ ghi nhận 123 trường hợp nhiễm, với số mắc trung bình từ 0 - 8 trường hợp trong một năm.

        Tại Việt Nam, theo báo cáo của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP. Hồ Chí
Minh, ngày 30/7 bệnh viện tiếp nhận một trường hợp bệnh nhân nam, 24
tuổi, nhập viện ngày thứ 2 của bệnh với chẩn đoán lâm sàng viêm não -
màng não, xét nghiệm dương tính đơn bào Naegleria fowleri, bệnh nhân đã tử vong ngày thứ 3.


        Đây là lần đầu tiên ghi nhận trường hợp viêm não - màng não do Naegleria fowleri.

Hình ảnh amip ăn não người qua kính hiển vi (Ảnh: Lao động)

        Theo Bộ Y tế, đơn bào Naegleria fowleri sống tự dưỡng trong môi
trường nước ngọt (hồ, sông, công trình chứa nước nhân tạo...) khu vực
khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới. Đơn bào Naegleria fowleri phát triển
tốt nhất trong môi trường nhiệt độ 46 độ C, có thể xâm nhập vào cơ thể người qua niêm mạc mũi và gây bệnh viêm não - màng não.


       
Để phòng, chống nhiễm đơn bào Naegleria fowleri, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y
tế) khuyến cáo người dân thực hiện một số nội dung hoạt động như không nên tắm, bơi ở những nơi có nguy cơ cao.


       Trong khi tắm, bơi bể bơi, hồ, ao, suối hạn chế tối đa nước vào mũi bằng cách giữ cao đầu không để ngập nước, sử dụng kẹp mũi.


      
Sau khi tắm, bơi nên vệ sinh mũi sạch sẽ, sử dụng dung dịch sát khuẩn
đường mũi, họng để xịt, rửa mũi. Khi phát hiện đau đầu, sốt, buồn nôn, nôn cần đến ngay các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Kén amip có trong thức ăn, rau sống


      
Ông Nguyễn Hồng Hà, Phó giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (Hà
Nội) cho biết loại ký sinh trùng "ăn não người" như trường hợp mới ghi nhận ở TP HCM không phải là amip thực sự.


      
Theo ông Hà, những nước nhiệt đới như VN có ghi nhận sự lưu hành của
amip. Khi ăn phải thức ăn, rau sống, tay bẩn có dính kén amip, amip sẽ theo thức ăn vào trong cơ thể và xuống đến tận ruột già.


      
Tại đây, nếu gặp điều kiện thuận lợi, ký sinh trùng phá vỡ vỏ chuyển
thành thể amip hoạt động, gây đi ngoài ra phân, máu, kiết lị, đau quặn,
bị rối loạn tiêu hóa và sau đó đại đa số trở thành bệnh amip ruột mãn tính.


      
Ông Hà cho biết, tỷ lệ người Việt Nam nhiễm amip cao. Có những trường
hợp amip di chuyển lên não gây áp xe não. Trường hợp này có xảy ra nhưng rất hiếm, chỉ ở những người có hệ thống bảo vệ kém.

Bộ Y tế xác nhận bệnh nhi 6 tuổi tử vong vì “amíp ăn não”

(Dân trí) - Sáng 19/9, Bộ Y tế xác nhận, kết quả
xét nghiệm mẫu bệnh phẩm của bệnh nhi 6 tuổi tử vong tại TP Hồ Chí Minh
do bị áp xe não là vì nhiễm amíp Naegleria Fowler (hay còn được gọi là amip ăn não người).Như vậy, đây là ca tử vong thứ 2 tại Việt Nam được xác nhận do loài ký sinh trùng nguy hiểm này gây nên.

      Bệnh nhân thứ 2 là một bé trai 6 tuổi, trú tại quận Bình Thạnh
(TPHCM). Khi nhập viện với các biểu hiện sốt cao, nôn, buồn nôn… mang
những dấu hiệu đặc trưng của viêm não, viêm màng não, bệnh nhân đã được
chiếu chụp và phát hiện có khối áp xe trong não. Dù được điều trị tích cực nhưng bệnh nhân đã không qua khỏi.

     Trước đó, bệnh nhân đầu tiên được ghi nhận tử vong do loại ký sinh
trùng “ăn não” nguy hiểm này là một thanh niên 25 tuổi, trú tại Phú Yên.
Bệnh nhân này đã tử vong sau 3 ngày có biểu hiện đặc trưng của chứng
viêm não, viêm màng não và mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân này khẳng định dương tính với amíp Naegleria Fowler.

    TS Nguyễn Văn Bình, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết,
bệnh viêm não – màng não do đơn bào Naegleria fowleri là một bệnh rất
hiếm gặp, nhưng có tỷ lệ tử vong rất cao. Trong vòng 49 năm (1962 -
2011), Hoa Kỳ chỉ ghi nhận 123 trường hợp nhiễm, với số mắc trung bình
từ 0 - 8 trường hợp trong một năm. Tại Việt Nam, đây là lần đầu tiên ghi nhận trường hợp viêm não - màng não do Naegleria fowleri.

     Đơn bào Naegleria fowleri sống tự dưỡng trong môi trường nước ngọt
(hồ, sông, công trình chứa nước nhân tạo...) khu vực khí hậu nhiệt đới
và cận nhiệt đới. Đơn bào Naegleria fowleri phát triển tốt nhất trong môi trường nhiệt độ 46oC. Đơn bào Naegleria fowleri có thể xâm nhập vào cơ thể người qua niêm mạc mũi và gây bệnh viêm não - màng não.

     Để phòng, chống nhiễm đơn bào Naegleria fowleri, Cục Y tế dự phòng
khuyến cáo người dân không nên tắm, bơi ở những nơi có nguy cơ cao. Hạn
chế tối đa nước vào mũi bằng cách giữ cao đầu không để ngập nước, sử
dụng kẹp mũi. Sau khi tắm, bơi nên vệ sinh mũi sạch sẽ, sử dụng dung
dịch sát khuẩn đường mũi, họng để xịt, rửa mũi. Khi phát hiện đau đầu,
sốt, buồn nôn, nôn cần đến ngay các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.