Với
sự nỗ lực của các cấp, ngành, công tác phòng, chống (PC) HIV/AIDS của
tỉnh Khánh Hòa đã đạt nhiều kết quả tích cực khi số người nhiễm mới,
trường hợp chuyển qua AIDS và tử vong do AIDS đều giảm. Khánh Hòa cũng
đã ra khỏi danh sách 10 tỉnh, thành phố có số người nhiễm HIV cao trong cả nước.

Những thành tựu

Sau trường hợp phát hiện
ca nhiễm HIV đầu tiên ở Khánh Hòa (4-1993), dịch HIV/AIDS nhanh chóng
lan ra cộng đồng, tập trung hầu hết trong nhóm tuổi thanh niên. Sau vài
năm, Khánh Hòa trở thành 1 trong 10 tỉnh, thành phố của cả nước có số
người nhiễm HIV nhiều nhất. UBND tỉnh đã sớm triển khai công tác phòng,
chống (PC) dịch HIV/AIDS, tuy nhiên vẫn chưa hiệu quả. Từ năm 2004, cùng
với sự ra đời của Chiến lược quốc gia PC HIV/AIDS và Chỉ thị số 54 của
Ban Bí thư, chương trình PC HIV/AIDS của tỉnh được đẩy mạnh hơn thông
qua các hoạt động cụ thể như: Tăng cường vai trò lãnh đạo của các cơ
quan cấp tỉnh; các ban, ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội phối hợp chặt
chẽ hơn trong việc xóa bỏ kỳ thị, phân biệt đối xử liên quan đến
HIV/AIDS; đưa mục tiêu PC HIV/AIDS vào chương trình phát triển kinh tế
của từng địa phương; hình thành cơ sở chuyên trách PC HIV/AIDS các tuyến
(Khánh Hòa là tỉnh đầu tiên thành lập Trung tâm PC HIV/AIDS)... Nhờ đó,
các chương trình PC HIV/AIDS được triển khai sâu rộng và đồng bộ, thể
hiện rõ nhất là chương trình thông tin, giáo dục truyền thông thay đổi
hành vi. Chương trình được đa dạng hóa với nhiều hình thức tuyên truyền
như: truyền thông đại chúng phối hợp với truyền thông trực tiếp; lồng
ghép các chương trình, dự án vào hệ thống PC HIV/AIDS, phong trào quần
chúng... Qua đó, nhận thức về HIV/AIDS và dự phòng lây nhiễm ở người dân
được nâng lên; sự kỳ thị, tự kỳ thị, phân biệt đối xử đối với người
nhiễm HIV/AIDS giảm đáng kể; số người tình nguyện tham gia PC HIV/AIDS
ngày càng nhiều. Đi đôi với công tác truyền thông, các chương trình can
thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV/AIDS nhận được sự đồng thuận
cao trong xã hội. Chương trình phát bơm kim tiêm sạch và bao cao su được
triển khai ở các huyện, thị xã, thành phố với hơn 2/3 số xã, phường
tham gia. Hàng năm, có khoảng 600.000 bơm kim tiêm sạch và 2 triệu bao
cao su được cấp phát miễn phí. Chương trình tư vấn HIV được phủ tới tất
cả các xã, phường; đã thực hiện tư vấn, xét nghiệm HIV cho hàng chục
ngàn người. Công tác chăm sóc, điều trị bệnh nhân AIDS được triển khai
khá sớm (từ 8-2005) và đang tiếp tục được củng cố, mở rộng, ngày càng
nâng cao về chất lượng. Đến nay, toàn tỉnh có hơn 340 bệnh nhân AIDS
đang được điều trị ARV (trong đó có 20 trẻ em), 29 trẻ phơi nhiễm với HIV được chẩn đoán sớm bằng kỹ thuật khuyếch đại gien...

Còn nhiều thách thức

Tư vấn, xét nghiệm HIV tại Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh.

Bác sĩ Trần Văn Tin -
Giám đốc Trung tâm PC HIV/AIDS tỉnh cho biết, hiện nay, công tác PC
HIV/AIDS của tỉnh vẫn còn nhiều thách thức. Những năm qua, lượng khách
du lịch trong và ngoài nước đến Khánh Hòa ngày càng tăng. Để đáp ứng nhu
cầu của khách du lịch, nhiều loại hình vui chơi, giải trí đã ra đời.
Nhưng bên cạnh đó, cũng phát sinh những tệ nạn xã hội liên quan đến tình
hình lây nhiễm HIV trong cộng đồng, rất khó kiểm soát (như: ma túy,
mại dâm...). Kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV vẫn là rào cản
khiến nhiều người nhiễm lẩn trốn, không dám công khai danh tính, dẫn
đến không được điều trị AIDS. Đây là nguyên nhân quan trọng làm dịch tiếp tục lây lan ra cộng đồng.

Những năm gần đây, tuy
dịch HIV/AIDS có xu hướng chững lại nhưng vẫn chưa được khống chế. Kết
quả giám sát trọng điểm cho thấy, diễn biến của dịch vẫn còn phức tạp và
có xu hướng lây lan ra cộng đồng, lan rộng về địa bàn, nhóm đối tượng,
lây nhiễm qua quan hệ tình dục có xu hướng tăng và tập trung chủ yếu vào
lứa tuổi thanh niên... Vì thế, dịch HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh vẫn
tiềm ẩn nguy cơ bùng phát nếu việc triển khai các biện pháp can thiệp
không tích cực và đồng bộ. Ngoài ra, xu hướng cắt giảm dần kinh phí hoạt
động của các dự án quốc tế hỗ trợ PC HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh cũng làm cho công tác này gặp nhiều khó khăn.

THI CA

Từ một
tỉnh nằm trong tốp đầu về số người nhiễm HIV, đến nay, Khánh Hòa đã
giảm đáng kể số người nhiễm so với số dân và ra khỏi danh sách tỉnh có
người nhiễm HIV cao nhất. Đặc biệt, năm 2011, công tác PC HIV/AIDS của
tỉnh đã đạt được “3 giảm” (số người nhiễm mới HIV giảm 14%, các trường hợp chuyển sang AIDS giảm 33,5% và tử vong do AIDS giảm 18,4%).