Tính đến đầu tháng 12/2013, toàn quốc phát hiện trên 216.250 trường hợp nhiễm HIV, số bệnh nhân AIDS là trên 66.530 trường hợp, gần 68.980 trường hợp tử vong do AIDS. Tỷ lệ nhiễm HIV toàn quốc hiện là 248 người trên 100.000 dân, trong đó tỉnh Điện Biên là địa phương phát hiện tỷ lệ nhiễm HIV trên 100.000 dân cao nhất trên cả nước, tiếp đến là TP. HCM và tỉnh Thái Nguyên.

Tư vấn, phổ biến kiến thức về HIV giúp thay đổi hành vi tự phòng tránh lây truyền căn bệnh thế kỷ

Lây truyền HIV qua đường tình dục ngày càng gia tăng 

Riêng trong 11 tháng của năm 2013, cả nước xét nghiệm phát hiện 11.567 ca nhiễm mới HIV, 5.493 bệnh nhân AIDS và 2.097 người tử vong do AIDS. 10 tỉnh, thành phát hiện nhiễm HIV cao nhất trong 11 tháng là TP. HCM (1736 trường hợp), Hà Nội (738), Đồng Nai (385), Thái Nguyên (353)…

So sánh 11 tháng của năm 2013, số trường hợp nhiễm mới HIV giảm 15% so với cùng kỳ năm 2012, số bệnh nhân AIDS giảm 16%, tử vong do AIDS giảm 2%. Tuy nhiên, phân bố người nhiễm HIV theo đường lây truyền cho thấy, lây truyền HIV qua đường tình dục ngày càng gia tăng, lây truyền qua đường máu có xu hướng giảm. Trong năm 2013, số người lây truyền HIV qua đường tình dục chiếm tỷ lệ cao nhất 45%, tiếp đến là số người nhiễm qua đường máu chiếm 42,4% (tỷ lệ giảm khoảng 0,3% so với cùng kỳ năm 2012).

Phân bố người nhiễm HIV phát hiện trong năm 2013 vẫn chủ yếu tập trung ở nhóm tuổi từ 20 – 39 tuổi (chiếm 79% số người nhiễm), trong đó tỷ lệ phát hiện là nữ tiếp tục gia tăng trong những năm gần đây. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới có xu hướng tăng nhẹ, tuy nhiên vẫn ở mức thấp.

Huy động nguồn lực đảm bảo kinh phí cho phòng, chống AIDS

Đạt được những kết quả như trên, trong thời gian qua ngành y tế đã nỗ lực triển khai nhiều hoạt động, chương trình và dự án phòng, chống HIV/AIDS. Đặc biệt chú trọng đến công tác can thiệp giảm hại dự phòng lây nhiễm HIV; công tác thông tin, giáo dục, truyền thông thay đổi hành vi; giám sát HIV/AIDS và tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện; chương trình chăm sóc và điều trị HIV/AIDS; chương trình dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long, để tiếp tục giảm thiểu số người nhiễm mới HIV trong thời gian tiếp theo, ngành y tế cần tiếp tục duy trì những kết quả đã đạt được từ các hoạt động, chương trình và dự án trên. Tuy nhiên, đa số các dự án quốc tế sẽ ngừng hoạt động hoặc cắt giảm ngân sách, điển hình là Dự án Ngân hàng Thế giới ngừng hoạt động vào cuối năm 2013.

Như vậy, 120 huyện thực hiện dự án sẽ ngừng hoạt động can thiệp giảm hại, chỉ còn 87 huyện chuyển giao cho dự án khác và nguy cơ cao việc gia tăng dịch HIV trở lại ở những huyện không được can thiệp.

Bên cạnh đó, tổng kinh phí hoạt động phòng, chống HIV/AIDS trong năm 2013 từ chương trình mục tiêu quốc gia và các dự án là 1.376 tỷ đồng. Trong năm 2014, kinh phí cho hoạt động này giảm xuống còn 862 tỷ đồng, trong đó ngân sách từ chương trình mục tiêu quốc gia còn 83 tỷ đồng.

Trước tình hình trên, ngành y tế đề xuất được Chính phủ giao cho Bộ xây dựng dự án vốn vay, đồng thời phối hợp với Bộ Kế hoạch Đầu tư và các bộ ngành liên quan tìm kiếm các nguồn vốn vay cho hoạt động để bổ sung nguồn kinh phí cho các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS.

Để đạt hiệu quả song song, các bộ, ngành cũng cần sớm triển khai các nhiệm vụ được phân công tại Đề án “Đảm bảo tài chính cho hoạt động phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn 2013 – 2020”.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết, trong năm 2014, ngành y tế cũng sẽ tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra, giám sát hoạt động phòng, chống HIV/AIDS theo phân tuyến kỹ thuật; tăng cường các hoạt động hợp tác quốc tế trong hỗ trợ tài chính và kỹ thuật; đẩy mạnh các hoạt động thông tin giáo dục truyền thông về HIV/AIDS.

Mặt khác, chú trọng đến các khu vực miền núi, vùng dân tộc thiểu số; mở rộng và nâng cao chất lượng các hoạt động can thiệp giảm hại, đặc biệt mở rộng chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế cho các huyện có trên 250 người nghiện chích ma túy; củng cố và đa dạng hóa mô hình tư vấn xét nghiệm tự nguyện, ưu tiên các vùng khó khăn và cơ sở y tế hạn chế như các tỉnh miền núi phía bắc…

Thùy Chi