Trường hợp của gia đình chị Hoàng Thị Huế, ngụ ở An Quý, Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình còn đắng cay hơn nhiều. Vốn là một y tá, năm 2004, một con nghiện mắc bệnh AIDS trong cơn tâm thần bấn loạn, đã cố tình lây nhiễm HIV cho chị. Chị bị lây và vô tình làm cho chồng nhiễm theo. Một năm sau, chị Huế sinh con, đứa con cũng bị nhiễm từ mẹ.

Khi đó, anh An chồng chị đang là giáo viên nhưng vì không chịu nổi mặc cảm nên đã cùng vợ bán nhà, gom góp tiền bạc vào Củ Chi, TP.HCM lập nghiệp. Anh chị mở một tiệm tạp hóa nhỏ buôn bán tại nhà, chị còn nhận vải về gia công. Nhưng khi hàng xóm biết chuyện anh chị nhiễm HIV, hàng tạp hóa không một người đến mua, anh đến làm việc gia công lột vải họ cũng không cho chị làm.

Chị kể: “ngồi trước nhà, thấy người đi đường bị ngã xe, mình ra đỡ, họ cũng gạt đi, sợ lây bệnh". Năm 2008, chồng và con trai chị qua đời. Một mình chống chọi với bệnh tật nơi đất khách, chị Huế bán nhà, về quê, hy vọng được chết nơi quê mẹ. nhưng khi trở về, những người em ruột ngày xưa chị từng cưu mang cũng xua đuổi chị. Họ không cho con đến gần, cách ly chị và cả bố mẹ chị, trong khi ông bà đều ở tuổi gần 70.

Khi chị giải bày về những quy định pháp lý không phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS, ngay lập tức chị bị em út xua đuổi và nói những lời lẽ nặng nề: “chẳng có luật nào cấm chúng không cho người bệnh AIDS vào nhà”, còn cán bộ y tế thì khuyên chị Huế nên "tìm nơi tạm lánh"!

Cách đây không lâu, có trường hợp bé Nguyễn Ngọc Trí (quận Gò Vấp) cũng bị những người họ hàng ruồng bỏ vì bị nhiễm căn bệnh HIV từ bố mẹ. Biết Trí bị bệnh, những người gần đó không dám đến gần, còn cấm con họ không cho chơi với Trí, bạn bè thì tìm cách xa lánh…

Trí được một bà cụ bán vé số gần đó đem về cưu mang. Dù em rất muốn được đi học nhưng từ nhỏ Trí không một ngày được đến trường. Lên 9 tuổi, khi bà lão bán vé số qua đời, Trí được một người họ hàng bên nội nhận về nuôi. Dù vậy, Trí được “biệt đãi” bằng cách tách ly trên căn phòng nhỏ trên tầng 3, mọi hướng đi điều bị che chắn bằng B40. Phía dưới, có rất nhiều sinh viên ở trọ nhưng cũng không một ai dám bước đến hàng rào, khi được hỏi họ nói vì cảm thấy “sợ sợ”. Do cuộc sống buồn chán, nên không lâu sau đó bé Trí bị căn bệnh hành hạ rồi qua đời.

Kỳ thị người nhiễm HIV là phạm luật

HIV là chữ viết tắt của cụm từ tiếng Anh "Human Immunodeficiency Virus" là vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người, làm cho cơ thể suy giảm khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh.

AIDS là chữ viết tắt của cụm từ tiếng Anh "Acquired Immune Deficiency Syndrome" là hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải do HIV gây ra, thường được biểu hiện thông qua các nhiễm trùng cơ hội, các ung thư…

Về mặt y tế, căn bệnh này được xem là “bệnh thế kỷ”, hiện chưa có thuốc đặc trị.

Bệnh lây qua 3 đường: quan hệ tình dục, truyền qua đường máu, Mẹ bị nhiễm HIV truyền cho con từ trong bào thai, trong khi đẻ và cho con bú.

Như vậy, có thể thấy trong cuộc số đời thường, có rất nhiều người có khả năng vô tình bị nhiễm HIV như: va vẹt xe với người bị nhiễm (dính máu), chồng truyền sang vợ, mẹ truyền sang con… Dù không có lỗi, nhưng khi bị nhiễm HIV, họ đã bị sự kỳ thị của gia đình, bạn bè và những người xung quanh đẩy đến một cuộc sống “địa ngục” và số đông đã chết trong cô đơn, buồn tủi…

Tại Việt Nam, để ngăn chặn và giảm bới sự kỳ thị đối với người nhiễm HIV, từ năm 2006, Quốc Hội đã thông qua Luật phòng chống nhiễm vi rút gây ra hội chứng suy gỉam miễm dịch mắc phải ở người HIV/AIDS. Theo đó có nội dung qui định mọi người không kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV và thành viên gia đình họ; tạo điều kiện để người nhiễm HIV và thành viên gia đình tham gia các hoạt động xã hội, đặc biệt là các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS.

Theo luật, người nhiễm HIV có quyền sống hòa nhập cộng đồng và xã hội; được điều trị và chăm sóc sức khoẻ; học văn hoá, học nghề, làm việc; được giữ bí mật riêng tư liên quan đến HIV/AIDS…

Dù vậy, cho đến nay, thái độ kỳ thị người bị nhiễm HIV vẫn còn rất rất phổ biến và nhiều người thậm chí còn không biết đến qui định này. Rất ít trường hợp những người bị nhiễm HIV có được đầy đủ những quyền lợi luật định của họ : như không được đi học, bị sa thải, không được nhận vào làm việc, bị chủ nhà trọ xua đuổi khi phát hiện bị HIV …vv.

Kiện vì bị phân biệt, kỳ thị

Là nạn nhân và xâm hại quyền lợi hợp pháp (quyền được đi học – như trường hợp của bé Tính nói trên), về nguyên tắc, nạn nhân có quyền khiếu nại, thậm chí khởi kiện – yêu cầu phục hồi quyền lợi hợp pháp cho mình.

Tuy nhiên, đó là nói về mặt lý thuyết. Vì nếu có kiện, thì cũng chẵng có bằng chứng nào, chẳng ai nhận là mình kỳ thị, phân biệt. Mà có khi người mang HIV càng bị kỳ thị, sa lánh, “khinh ghét” hơn …

Cho đến nay, tại Việt Nam vẫn chưa có vụ kiện nào về sự kỳ thị người bị nhiễm HIV.

Tuy nhiên, tại Trung Quốc mới đây (tháng 10-2010), Tòa án tỉnh An Khánh (Trung Quốc) đã thụ lý vụ án một sinh viên mới ra trường kiện Phòng giáo dục địa phương vì đã có hành vi kỳ thị, không cho anh được giảng dạy vì lý do nhiễm HIV.

Xiao cho biết anh đã đậu các bài kiểm tra viết và phỏng vấn để dạy học ở tỉnh An Huy. Tuy nhiên anh bị loại sau khi khám nghiệm y tế cho thấy anh có HIV dương tính. Xiao không đòi bồi thường gì nhưng anh muốn được "nhận công việc xứng với mình. Anh nói rằng đang làm việc tại một trường tư ở An Khánh, thu nhập khoảng 1.000 nhân dân tệ (147 đôla/ tháng).

Đây là vụ án đầu tiên tại Trung Quốc có liên quan đến nạn kỳ thị đối với ngưỡi nhiễm HIV, và có lẽ cũng là phiên tòa đầu tiên trên thế giới về vấn đề này. Việc này có thể xem như là một tiến bộ đáng kể về mặt dân chủ và quyền con người tại Trung Quốc nói riêng.

Hy vọng, với sự tiến bộ của xã hội, sự hiểu biết và nhận thức, mọi người sẽ có được những thái độ “thoáng” và đúng hơn đối với người bị nhiễm HIV, giúp họ có được những quyền lợi của một con người thật sự, được hòa nhập cộng đồng, được học hành và làm việc như bao người khác.