Trong đời làm báo dài hơn một phần tư thế kỷ của mình, tôi đã nghe quá nhiều những lời "chiêu tuyết" cho các thang thuốc mới có khả năng chữa chạy thành công những căn bệnh hiểm liên thế kỷ và đặc biệt là một số bài thuốc đồn rằng có thể làm người nghiện ma tuý khỏi bệnh. Những kinh nghiệm thu được khiến tôi buộc mình không được ngây thơ và cả tin. Chính vì thế, khi đọc những thông tin đầu tiên về thuốc cai nghiện ma tuý Thiên Thanh Hoàn của TS Dư Đình Động, phản xạ đầu tiên của tôi là... dè chừng! Tuy nhiên, trước "cơn sốt" từ những gia đình có người thân không may mắc bệnh nghiện ma tuý đối với Thiên Thanh Hoàn, tôi đã không thể không đi sâu vào tìm hiểu vấn đề này, ít nhất cũng là để cho độc giả của chuyên đề ANTG CT và ANTG GT có thêm được những thông tin xác thực nhất về loại thuốc  cai nghiện ma tuý này, dù chưa được chính thức cấp giấy phép lưu hành nhưng đã tỏ rõ công dụng không thể phủ nhận của nó trong đời sống.

Cuộc trò chuyện cuối tháng dưới đây được thực hiện tại nhà riêng của TS Dư Đình Động, một ngôi nhà nằm sâu trong khu Định Công, cạnh con hồ lộng gió nhưng đường đi vào thì cực kỳ quanh co mà ngay cả tôi, nếu bảo tự mình đi tìm lại thì cũng khó thấy.

Phóng viên (PV): Duyên cớ nào đã đưa anh tìm đến việc sáng chế ra thuốc Thiên Thanh Hoàn, loại thuốc của trời xanh này?

TS Dư Đình Động (TS DĐĐ): Thực ra cũng là cực chẳng đã, do vị trí công tác của mình. Tôi làm bên Trung tâm Giám định ma túy và trong công việc hàng ngày, đã thấy nhỡn tiền là, ma túy thực sự nó là quốc nạn. Không chỉ ở Việt Nam mà ở tất cả các quốc gia trên thế giới. Mỗi khi phải đi giám định, cầm một bánh heroin trên tay, thấy nó sẽ chia ra không biết được bao nhiêu liều, làm bao nhiêu người sẽ nghiện, thì mình càng hình dung rõ hơn mức độ của thảm họa này. Và mình tự nhiên nhận thức rất rõ ràng, giá tìm được một biện pháp nào để kéo những người nghiện ma tuý ra khỏi vực thẳm mê muội của họ. Và mình bắt tay vào nghiên cứu, thoạt đầu trên cơ sở những kiến thức chuyên môn của mình, rồi sau kết hợp với nhiều nguồn tri thức khác. Cứ anh mò vậy mà đã làm được Thiên Thanh Hoàn.

PV: Thực ra bất cứ một ai, dù bình thường đến mấy trong thế giới hôm nay cũng đều nhận thức được rất rõ ràng về các tai ách của ma tuý đối với con người. Nhưng từ nhận thức tới việc nghiên cứu sáng chế ra thuốc cai nghiện luôn luôn là một khoảng đường dài... Vậy nên tôi vẫn muốn hỏi, con đường nào giúp anh tìm được đến đúng loại thuốc Thiên Thanh Hoàn và đưa nó vào thử nghiệm tương đối thành công như vậy?

TS DĐĐ: Mong muốn làm ra một loại thuốc với mục tiêu hiệu nghiệm và an toàn là số một, thì qua tham khảo, nghiên cứu tài liệu của thế giới, nhất là chiết nọc độc cá nóc, cái đấy cũng là hướng đi hiện nay của thế giới mà một số nước đã thành công; kết hợp với trong nước mình có bài thuốc gia truyền, thì phối hợp làm sao để nó có hiệu dụng tốt nhất, đấy là tiêu chí đặt ra là như thế.

PV: Anh nói cụ thể hơn những bài thuốc gia truyền ấy là bài thuốc gì mà anh đã từng nghiên cứu tìm hiểu để xây dựng nên cái thang thuốc của mình?

TS DĐĐ: Cái này thì nó thuộc về nhóm chữa những bệnh về trầm cảm, sốt cao hóa điên cuồng, những bệnh thần kinh...

PV: Tôi rất muốn anh nói cho tôi nghe  càng cụ thể cái này càng tốt, vì càng cụ thể thì càng có cơ hội thuyết phục những người sẽ đọc bài trò chuyện này. Theo anh, khi mà để giúp cho những người nghiện ma túy dần dần giảm nhu cầu về ma túy, chấm dứt cái sự nghiện ngập ấy thì cần tác động vào những gì, dùng những chất gì và hướng đi như thế nào thì nó có thể tạo được sự thay đổi thuận với quá trình tự nhiên hơn là sự ép buộc nhất thời?

TS DĐĐ: Thực ra tất cả hoạt chất ấy đều là có trong tự nhiên, ví dụ như bài thuốc gia truyền là những cây cỏ, và hoạt chất từ cá nóc về nguyên tắc nó cũng là tự nhiên. Đây là tập trung đến cái gọi là, các nhà nghiên cứu hiện nay người ta nói là đường mòn phân tử trong não của người bệnh sau khi mắc bệnh này, nó tạo cơ chế thèm muốn và thỏa mãn, mà thèm muốn có thể nói mãnh liệt...

PV: Nó hằn trong óc mình rồi...

TS DĐĐ: Nó gọi là đường mòn phân tử, mình giải quyết được cái đấy thì làm cho cơ chế thèm muốn hầu như nó giảm đến mức tối đa, có thể nói là người ta không suy nghĩ đến ma túy, không nghĩ đến ma túy nữa là cái đấy. Mình dùng các hợp chất tự nhiên đấy làm sao phối hợp để có được hiệu dụng cao nhất, hiệu quả cao nhất. Cả một quá trình...

PV: Trong quá trình ấy thì công cụ thí nghiệm, phòng thí nghiệm của anh nghiên cứu là ở đâu? Trong Viện Khoa học hình sự hay là…?

TS DĐĐ: Ví dụ như phần đầu tiên là gây nghiện cho thỏ, cai nghiện cho thỏ là ở Trung tâm Giám định ma túy của Viện Khoa học hình sự, có các anh em cùng tham gia… Đầu tiên là thử cái độc chất, hoạt chất của nọc độc cá nóc trên chuột.

PV: Tôi xin lỗi, nọc độc cá nóc thì lúc nào cũng độc rồi, anh đọc ở đâu ra thông tin đầu tiên về sự không độc và sự hữu dụng của nọc độc cá nóc trong việc chữa trị bệnh nghiện ma tuý?

TS DĐĐ: Thông tin đấy thực ra mà nói đã có trên báo đăng rất lâu rồi nhưng...

PV: ... Ít ai để ý.

TS DĐĐ: Đúng, ít người để ý. Tôi vẫn muốn xin nhắc lại thông tin đã đăng trên tờ ANTG GT số vừa rồi: "Từ chất Tetradotoxin (TTX, từ ghép giữa bộ cá nóc là Tetradontiformes và toxin là độc tố) chiết xuất từ cá nóc, một loại cá độc có khoảng 360 loài (chủ yếu ở nước mặn), đã được các nước Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên, Hàn Quốc và một số nước khác nghiên cứu từ cuối thế kỷ XIX. Độc tố cá nóc là chất độc thần kinh, không bị phá hủy do tác động của nhiệt độ sôi cho dù đun nấu kỹ (tinh thể TTX không bị phá hủy ở nhiệt độ 220 độ C). Khi ngộ độc nhẹ thấy tê môi; lưỡi; mặt; ngón và bàn tay, chân; đau đầu, vã mồ hôi; đau bụng, buồn nôn, nôn, tăng tiết nước bọt. Nếu nặng thì mệt lả, yếu cơ toàn thân, mất phối hợp động tác, rối loạn ngôn ngữ; liệt, co giật, suy hô hấp dẫn đến tím tái và ngừng thở; mạch chậm, tụt huyết áp nhưng lại tăng huyết áp ở người có bệnh cao huyết áp.

TTX có các tác dụng: giảm đau mạnh hơn nhiều lần các thuốc giảm đau thông thường mà con người đang sử dụng; chống co thắt đường hô hấp nên có thể điều trị các chứng hen suyễn, ho gà; làm giãn cơ vân nên dùng để chữa các chứng đau do căng cơ; kích thích hoạt động của hệ tuần hoàn, làm thay đổi trương lực của mạch máu dẫn đến thay đổi huyết áp nên dùng để phòng ngừa có hiệu quả tình trạng sơ cứng động mạch và bào chế các loại thuốc đặc trị cao huyết áp, rối loạn nhịp tim ở bệnh nhân tim mạch, chữa trị các cơn đau thắt ngực do co thắt mạch vành; làm dịu các cơn ngứa; kích thích xung huyết nên có thể chữa liệt dương và chứng lãnh cảm ở phụ nữ; thúc đẩy nhanh quá trình liền sẹo và chống nhăn da. Đặc biệt nhất là dùng làm thuốc cai nghiện ma túy (MT) với những ưu điểm nổi bật: thời gian điều trị ngắn chỉ từ 7-10 ngày; mức độ vật vã khi cắt cơn của người nghiện nhẹ nhàng hơn rất nhiều so với dùng các loại thuốc hay phương pháp khác.

Công ty Dược phẩm International Wex Technologies ở Vancouver, Canada, cho biết dược phẩm bào chế từ TTX của họ cá khả năng ngăn chặn các triệu chứng lên cơn nghiện, làm giảm và loại bỏ thói quen sử dụng heroin ở người nghiện.

Trung Quốc là nước đã thành công vang dội khi nhà khoa học Phan Phú Tâm dùng chất TTX để cai nghiện thuốc phiện và heroin cho 3.000 người với tỉ lệ cai thành công trên 97%. Từ năm 2002, Công ty Lục Thần của nước này đã đầu tư cho việc nghiên cứu và chiết xuất TTX từ sinh vật biển (ngoài cá nóc, có mực đốm xanh, sò biển trên cạn loài sa giông, kỳ giông cũng có độc tố TTX). Năm 2004, họ đã bào chế được dược phẩm "Đồn bảo số 1" được xem là hoàn thiện về công nghệ tinh luyện nên dược phẩm có độ tinh khiết cao, hoạt tính sinh học mạnh, ổn định với hiệu quả cai nghiện MT đạt 97,94% (Trung Quốc quản lý sau cai nghiện rất tốt)...".