“Hồi 4 tuổi, trong một buổi tối mùa đông mưa phùn gió bấc, bố mẹ đưa mình từ bệnh viện trở về nhà sau ca phẫu thuật ở tay. Hà Nội mất điện, vừa mở cửa vào nhà thì chị vội chạy ra, ôm chầm lấy mình. Trong ánh nến lập lòe, chị đã khóc vì thương cô em bé nhỏ. Chị hỏi em có bị đau không, và mình đã trả lời chị bằng ngôn ngữ ký hiệu", Lan kể. Đó vừa là ký ức không bao giờ quên, vừa là dấu mốc quá trình cô bắt đầu học sử dụng ngôn ngữ ký hiệu.

Ở nhà, Lan là người duy nhất trong gia đình giao tiếp được với chị hơn Lan 7 tuổi, bị câm điếc từ bé. Quá trình 18 năm liên tục đó khiến vốn từ vựng bằng... tay được tích lũy dần. Từ người chị, Lan có điều kiện tiếp xúc với những người bạn của chị trong Hội Người điếc Hà Nội. Ban đầu, Lan chỉ tham gia giúp hội một số công việc vì vẫn còn đang đi học. Khi bước vào đại học, Lan làm việc tình nguyện tại hội người điếc, đảm nhận các công việc cần sự giao thiệp với các cơ quan, tổ chức.

Tháng 6 vừa rồi, sau khi tốt nghiệp Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, Lan chọn Hội Người điếc Hà Nội để khởi nghiệp với vai trò điều phối viên dự án dành cho người khiếm thính. Mỗi khi có các hội nghị, hội thảo, lớp tập huấn kỹ năng... dành cho người khiếm thính, Lan kiêm luôn vai trò phiên dịch. Gần 400 thành viên đang sinh hoạt trong Hội Người điếc Hà Nội không ai còn lạ một cô gái trẻ tuổi làm điều phối viên các dự án năng nổ, nhiệt tình...

Và một cơ hội để Lan giúp đỡ nhiều hơn cho cộng đồng người khiếm thính đã đến vào trung tuần tháng 8. 

MC ngôn ngữ ký hiệu

Khi đó, chương trình Nhật ký O2 (bản tin thời sự sức khỏe của O2TV) đang tìm kiếm người dẫn ngôn ngữ ký hiệu trên truyền hình. Do ở VN chưa từng có người làm công việc này nên ban đầu kênh O2TV mời người khiếm thính thử lên hình. Tuy nhiên, việc khó khăn trong giao tiếp giữa người dẫn và các bộ phận khác đã khiến Ban lãnh đạo O2TV quyết định tìm kiếm một người biết ngôn ngữ ký hiệu thay thế. Không bỏ qua cơ hội này, Lan, cô gái sinh năm 1987, quyết định thử sức.

Buổi dẫn thử đầu tiên, nhóm thực hiện mất gần trọn 1 ngày để hoàn thành bản tin dài 30 phút, Lan thừa nhận “hơi choáng khi đọc lời bình”. Có quá nhiều từ ngữ chuyên ngành y tế trong khi người khiếm thính chủ yếu dùng ngôn ngữ hằng ngày. Buổi dẫn vì thế bị đứt đoạn nhiều lần để Lan tìm cách thể hiện phù hợp. Ví dụ: ngôn ngữ ký hiệu phần lớn là động từ, một số ít danh từ cơ bản, như từ đề cập đến "tai" chỉ có tính từ "điếc". Một lần dẫn có cụm từ “lông trong tai”, nghĩ mãi không ra, chỉ còn cách vẽ chữ lên không trung cả cụm từ này...

 Những lời động viên, khen ngợi đến ngay từ buổi lên hình đầu tiên. Một khán giả khiếm thính ở TP.HCM đã góp ý với người dẫn: tóc nên buộc gọn gàng, mặc áo tối màu để nổi bật đôi tay vừa dứt khoát, vừa dẻo. Lan vui sướng: “Đấy là điều vô cùng hạnh phúc vì nước ta vốn có 3 ngôn ngữ ký hiệu khác nhau. Nhưng khi em dẫn, người khiếm thính ở TP.HCM và nhiều nơi khác vẫn hiểu”.

Sau những bỡ ngỡ đầu tiên, việc hoàn thành bản tin ngày càng nhanh hơn và chuyên nghiệp hơn. Trước giờ dẫn, Lan tìm cách chuyển đổi những từ ngữ chuyên ngành để đối tượng khán giả của mình dễ hiểu. Nhiều tháng nay, dịch cúm A/H1N1 hoành hành dữ dội nhưng người khiếm thính lại không hề biết gì. “Họ bị đặt ra ngoài mối nguy của bệnh dịch, trách nhiệm thay đổi điều này thuộc về em, mỗi khi đứng trước ống kính máy quay”, Lan tâm sự.

Bà Nguyễn Thu Hà, Phó tổng giám đốc S-media, nhà sản xuất chương trình cho O2TV, cho biết: “Bản tin Nhật ký O2 nói riêng và kênh O2TV nói chung đã nhận được sự ủng hộ của người khiếm tính trên cả nước và những đánh giá mang tính nhân văn từ công chúng. Trong thời gian tới, người dẫn bằng ngôn ngữ ký hiệu sẽ được chúng tôi triển khai thêm đối với một chuyên mục nữa, tập trung vào thông tin thời sự sức khỏe. Đây là cam kết của chúng tôi ngay từ khi bắt tay xây dựng kênh truyền hình chuyên về sức khỏe cộng đồng”.

Phan Lê Tùng
http://www.thanhnien.com.vn