Đầu
tuần này, giới thiên văn học xôn xao trước tin kính viễn vọng không
gian Kepler khám phá 5 hành tinh mới nằm ngoài Thái dương hệ. Kết quả
trên được Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) công bố hôm 4.1 tại hội
thảo thường niên của Tổ chức Thiên văn Mỹ ở Washington. Hãng tin AFP
dẫn lời đại diện nhóm theo dõi hoạt động của Kepler nói, phát hiện này
giúp con người hiểu rõ hơn về sự hình thành và phát triển của các hệ
thống hành tinh. Tuy nhiên, cả 5 hành tinh nói trên đều quá nóng để
hình thành sự sống như trên trái đất với nhiệt độ từ 1.2000C tới 1.6490C.
Mặc dù vậy, việc kính viễn vọng Kepler có thể tìm ra tới 5 hành tinh
mới chỉ sau 10 tháng được phóng vào vũ trụ đã tạo ra một bầu không khí
lạc quan cho giới thiên văn lẫn những người tin vào sự sống ngoài không
gian. Khám phá này cho thấy vẫn có những hành tinh ổn định như trái đất tồn tại ngoài vũ trụ và Kepler hoàn toàn có khả năng tìm ra chúng.

Con mắt khổng lồ

Kính viễn vọng Kepler, được phóng lên quỹ đạo vào ngày 7.3.2009, là
sứ mệnh đầu tiên của NASA nhằm tìm ra những hành tinh giống trái đất
trong khoảng không bao la của vũ trụ. Kính viễn vọng mang tên nhà thiên
văn lỗi lạc người Đức Johannes Kepler (1571-1630), hoạt động theo
“phương pháp quá cảnh”, theo website Kepler.nasa.gov. Theo đó, khi một
hành tinh di chuyển theo quỹ đạo quanh một ngôi sao của mình, nó sẽ che
bớt một phần ánh sáng từ ngôi sao đó. Kính viễn vọng mới sẽ có nhiệm vụ
tìm kiếm những ngôi sao nhấp nháy kiểu này, phân tích các tham số để
rút ra các đặc tính của những hành tinh cần quan tâm. Khác với viễn
vọng kính Hubble, vốn được dùng để nghiên cứu tổng quát về vũ trụ,
Kepler được thiết kế để săn tìm các hành tinh với tổng chi phí 60 triệu
USD. Được trang bị một máy ảnh lớn nhất và nhạy nhất từ trước tới nay,
kính viễn vọng này có khả năng theo dõi và chụp ảnh khoảng 150.000 ngôi
sao cùng lúc để thu thập dữ liệu về các hành tinh của chúng. Tạp chí
Time dẫn lời Giám đốc dự án Kepler của NASA - James Fanson nói: “Nếu
Kepler quan sát một thị trấn nhỏ trên trái đất vào buổi tối từ không
gian, nó có thể thấy được một ngọn đèn bị che mất khi ai đó đi ngang qua”.

Trong chiến dịch tìm kiếm đầy tham vọng này, các nhà khoa học chủ
yếu quan tâm tới những hành tinh thể rắn và nằm trong “vùng sự sống”
của các ngôi sao. Định nghĩa “vùng sự sống” ý nói tới khoảng không gian
hẹp xung quanh ngôi sao mà hành tinh dịch chuyển qua, về mặt lý thuyết
có khả năng thuận lợi cho sự tồn tại của các sinh vật tương tự như trên
trái đất. Những hành tinh nằm quá gần ngôi sao của mình sẽ quá nóng,
còn những hành tinh quá xa sẽ là những “địa ngục băng giá”. Khu vực vũ
trụ mà Kepler giám sát trong sứ mệnh kéo dài 3 năm rưỡi nằm giữa 2 chòm
sao Thiên Nga (Cygnus) và Thiên Cầm (Lyra), nơi theo đánh giá của các
chuyên gia có khoảng 4,5 triệu ngôi sao, phần lớn tương tự như mặt trời của chúng ta, theo NASA.

Không đơn độc

Cho tới nay, người ta đã phát hiện 400 hành tinh nằm ngoài Thái
dương hệ nhưng chưa có tinh cầu nào có đặc điểm tương tự trái đất, theo
AP. Tuy vậy, kỳ vọng của NASA dành cho Kepler là rất lớn. Theo dự tính,
kính viễn vọng siêu hiện đại này sẽ giúp nhân loại tìm ra được từ 50
cho tới vài trăm hành tinh có kích thước gần giống trái đất ngay trong
năm nay, nhưng vẫn còn phải xem xét liệu chúng có thích hợp cho các
dạng sống phát triển hay không. Tại hội nghị ngày 4.1, các nhà thiên
văn gần như nhất trí rằng lần đầu tiên trong lịch sử văn minh nhân
loại, chúng ta đang tiến rất gần đến câu trả lời cho câu hỏi: “Chúng ta
có đơn độc hay không?”. Giám đốc Trung tâm theo dõi hoạt động của
Kepler - Simon Worden nói: “Tôi dám cá là chúng ta không cô đơn trong
vũ trụ. Có rất nhiều sự sống ngoài kia”.  Worden còn nói với hãng tin
AP ông tin rằng cao lắm là 5 năm nữa, Kepler sẽ phát hiện ra hành tinh
có kích thước giống trái đất nằm trong “vùng sự sống” của một ngôi sao
nào đó. Giáo sư Geoff Macy thuộc Đại học California (Mỹ), một chuyên
gia hàng đầu trong lĩnh vực săn tìm hành tinh mới, thì nói: “Từ những
dữ liệu của Kepler, chúng ta có thể chắc rằng có rất nhiều hành tinh nhỏ quanh rìa Thái dương hệ”. 

Các nhà khoa học cũng tin rằng con người không biết đến sự tồn tại
của những hành tinh như vậy vì chúng quá nhỏ hoặc quá xa so với những
thiết bị quan sát trước đây. Giờ đây với một “con mắt” tinh vi như
Kepler, bức màn tăm tối của vũ trụ sẽ dần được vén lên. Dĩ nhiên không
phải ai cũng tin tưởng 100% vào một trái đất thứ hai. Nhà thiên văn
hàng đầu Jill Tarter, người đã dành cả đời tìm kiếm sự sống ngoài trái
đất, bảo: “Tôi luôn lo là chúng ta tự huyễn hoặc về sự hiểu biết của
chính mình đối với vũ trụ”. Tuy nhiên trong bối cảnh biến đổi khí hậu
ngày càng đe dọa nghiêm trọng cuộc sống trên trái đất, việc tìm kiếm
một hành tinh có khả năng nuôi dưỡng sự sống như trái đất ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm.

Dù cho Kepler có hoàn thành trọng trách của nó hay không thì những
người mộng mơ đã bắt đầu nghĩ tới trận chiến giữa con người với chủng
tộc da xanh trên một hành tinh xinh đẹp xa xôi, như trong siêu phẩm Avatar  mới đây của đạo diễn James Cameron.

Trọng Kha