Ông
Lê Trường Giang - Phó giám đốc Sở Y tế TP HCM, thường trực Ủy ban Phòng
chống AIDS TP HCM đánh giá cao nỗ lực "đưa trẻ HIV đến trường" của
ngành giáo dục trong thời gian qua. Ông Giang cho rằng, trẻ nhiễm
HIV/AIDS nếu bắt đầu đến trường từ khi vào lớp 1 sẽ tạo thành một thói
quen, đến khi trẻ lên cấp II - III, trẻ đã hòa nhập bao nhiêu năm với
nhau. Người lớn sẽ không còn sợ phản ứng giữa trẻ bình thường với trẻ
nhiễm HIV, vì chúng đã hiểu rõ về nhau. Càng sớm đưa trẻ nhiễm HIV đến trường, càng sớm xóa tan đi nỗi kỳ thị trong cộng đồng.

Ngành giáo dục đã tổ chức
tuyên truyền cách phòng chống HIV/AIDS cho học sinh phổ thông. Giáo
viên thì được tập huấn, hướng dẫn cách chăm sóc, chế độ dinh dưỡng cho
trẻ nhiễm và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS cũng như ngăn ngừa sự lây nhiễm.
Quan điểm của Sở GD&ĐT TP HCM là tất cả các trường đều nhận trẻ
nhiễm và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS. Từ nhiều năm nay, ngành giáo dục đã
chỉ đạo cho trẻ HIV hòa nhập, đã có nhiều trẻ được "đến trường" nhưng chưa hoàn toàn theo đúng nghĩa của nó.

Hiện nay, tại TP HCM đã có một
số trường học bắt đầu nhận học sinh nhiễm HIV ở cả 2 cấp tiểu học và
trung học. Phần lớn các em vẫn phải sống và học tập trong các trung tâm
nuôi dưỡng như Trung tâm Mai Hòa, Tam Bình. Ông Lê Trường Giang từng
nói: "Ngành giáo dục đang đứng giữa hai áp lực, mà áp lực nào cũng lớn.
Một áp lực là từ ước vọng chính đáng của trẻ có HIV mong muốn được đến
trường, áp lực từ những người làm công tác phòng chống AIDS, bảo vệ
chăm sóc trẻ em, áp lực từ cơ chế của luật pháp ngày càng định hình rõ
hơn. Tuy nhiên, ngành giáo dục cũng đứng trước một áp lực khác: áp lực
từ cha mẹ học sinh, từ giáo viên, xuất phát từ nhận thức chưa rõ, tâm lý e ngại".

Theo nhận định của những
chuyên gia tâm lý, phản ứng tiêu cực của nhiều phụ huynh đối với sự
xuất hiện của trẻ có HIV tại học đường là điều dễ hiểu, bởi dù nguy cơ
lây nhiễm là rất nhỏ, nhưng vẫn là... nguy cơ. "Sự băn khoăn của phụ
huynh là đúng đắn, nó xuất phát từ tình thương con nhưng trên hết là sự
thiếu hiểu biết về HIV/AIDS. Tôi có thể khẳng định nguy cơ lây nhiễm
HIV ở trường học là rất hiếm, cho đến thời điểm này vẫn chưa có một tai
nạn nào xảy ra. Những trẻ nhiễm và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS trước khi
tới trường đã được tư vấn rất kỹ về cách chăm sóc bản thân, không lây bệnh cho các bạn...", ông Giang nhấn mạnh.

Chuyện học của trẻ nhiễm HIV ở Tam Bình

Cách đây không lâu, người viết
có mặt tại một lớp học của những trẻ nhiễm HIV. Một lớp học nhỏ nằm
trong khuôn viên Trung tâm Tam Bình. Năm 2001, Cơ sở II của trung tâm
ra đời để chăm sóc những đứa trẻ có HIV. Năm 2004, trung tâm đã bắt đầu
có một lớp học đầu tiên dành cho những đứa trẻ có HIV, lớp 1/8 thuộc Trường tiểu học Xuân Hiệp, quận Thủ Đức.

Những người khai sinh ra lớp
học chính là những người ở Tam Bình, những người đã đón nhận và nâng
niu từng số phận nhỏ nhoi, bất hạnh khi các em bị ba mẹ, người thân bỏ
rơi và cộng đồng từ chối. Trung tâm đã có lớp mẫu giáo nhưng không lẽ
chúng học lớp mẫu giáo hoài sao? Một câu hỏi ám ảnh những con người nhân từ đầy trách nhiệm ở trung tâm trong một thời gian dài!

Dự định của trung tâm chỉ là
mở lớp, tìm một giáo viên tình nguyện để dạy cho các em biết đọc, biết
viết, biết ê a. Không ngờ ý định ấy được lãnh đạo quận Thủ Đức và
Trường tiểu học Xuân Hiệp nhiệt tình ủng hộ, lớp học ấy trở thành lớp
học 1/8 của Trường tiểu học Xuân Hiệp. 5 năm trôi qua, những học sinh
đầu tiên của của Trung tâm Tam Bình đã lên lớp 5. Từ những đứa trẻ
không tương lai, giờ đây các em có thể tính toán, đọc truyện, vẽ tranh
và đắm chìm trong thế giới cổ tích từ những cuốn truyện mà giáo viên
mang đến. Lớp học nhỏ trong Trung tâm Tam Bình đã thay đổi cuộc sống
ngắn ngủi của nhiều đứa trẻ HIV. Khát khao hòa nhập, học hành của những đứa trẻ HIV lớn hơn bất cứ đứa trẻ nào...

Trẻ HIV học ở Trung tâm Tam Bình.

Trước đây, với trẻ nhiễm HIV,
trung tâm chỉ dừng lại ở nỗ lực kéo dài sự sống vì hầu như các em đều
mất trước 5 tuổi. Nhưng cùng với việc triển khai nhiều biện pháp chăm
sóc trẻ HIV, trong đó có dùng thuốc đặc trị ARV, nên tuổi đời các trẻ nhiễm được kéo dài hơn.

Theo chúng tôi được biết, hơn
10 em nhỏ ở Trung tâm Nuôi dưỡng trẻ em Tam Bình đã được công khai đến
trường. Điều này bước đầu mở ra một cuộc sống mới, cuộc sống bình
thường cho những trẻ em nhiễm HIV. Tuy nhiên, để có được kết quả như
hôm nay, Trường Tiểu học Xuân Hiệp và Trường THCS Xuân Trường, Phòng
GD&ĐT quận Thủ Đức phải trải qua một thời gian dài đấu tranh,
thuyết phục, thay đổi định kiến của nhiều phụ huynh. Không ít phụ huynh
đã phản ứng gay gắt khi nghe tin trẻ em nhiễm HIV sẽ học cùng con mình.
Họ gửi đơn kiến nghị đến UBND quận và Phòng GD&ĐT đề nghị gây sức ép với nhà trường.

Tại cuộc họp Ban đại diện phụ
huynh vào đầu năm học, Ban Giám hiệu nhà trường đã mời Trung tâm Y tế
dự phòng quận Thủ Đức đến tuyên truyền về HIV/AIDS cho phụ huynh, đồng
thời tổ chức các lớp tập huấn giáo viên thực hiện sơ cấp cứu vết
thương. Nhà trường cũng trang bị 50 hộp đựng dụng cụ sơ cấp cứu ở các
lớp học và phòng đa chức năng. Các em nhiễm HIV được trung tâm giáo dục rất kỹ về cách tự chăm sóc sức khỏe cho mình.

"Dù thời gian có trôi qua thế
nào, được sống và học như mọi trẻ thơ khác là quyền của các em. Càng
bất hạnh, các em càng phải được có quyền ấy. Chúng tôi muốn giúp các em
được sống như một công dân thật sự, dù đấy chỉ là một thời gian không
dài" - ông Nguyễn Văn Trung, Giám đốc cùng tập thể nhân viên Trung tâm Bảo trợ trẻ em Tam Bình đã có suy nghĩ như thế.

Theo Bác sĩ Võ Minh Quang
(Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới, TP HCM) thật ra, việc lây nhiễm HIV không
phải dễ dàng như nhiều người tưởng. Tỉ lệ lây sau một lần tiếp xúc có
nguy cơ cao là khoảng 1/1000-1/100. Nguồn phơi nhiễm phổ biến nhất là
máu. Tuy nhiên, nguy cơ lây nhiễm virus HIV qua đường máu chỉ là 0,3%.
Với các tương tác với người bệnh, nguy cơ phơi nhiễm với máu qua da chỉ
0,3%. Máu và chất dịch cơ thể của người bệnh bắn vào vùng da lành thì
không có nguy cơ. Các loại dịch tiết từ bệnh nhân HIV như sữa người,
nước mắt, nước bọt mà không thấy máu, nước tiểu không có máu, phân...
không xem là nguyên nhân lây nhiễm. Cho đến nay, chưa có trường hợp nào
lây nhiễm HIV do tương tác nhẹ trong quá trình sống chung với người nhiễm.

Nếu mãi còn sự kỳ thị, chắc chắn rằng, đường đến trường của trẻ nhiễm HIV còn không ít chông gai...