Càng kỳ thị số người nhiễm HIV càng cao

Thứ Tư, 1.12.2010 | 12:50 (GMT + 7)

Xóa bỏ rào cản kỳ thị với người có H.

Tình trạng kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV vẫn còn phổ biến tại nhiều nơi trên thế giới. Chính vì thế, việc đảm bảo nhân quyền cho người có H phải là một trong những việc làm được ưu tiên.

“Tiếp cận phổ cập và quyền con người”- chủ đề trong ngày Thế giới phòng chống AIDS (1.12) năm nay chính là lời kêu gọi tất cả các quốc gia xóa bỏ rào cản phân biệt đối xử với người nhiễm HIV, nhất là với phụ nữ và những nhóm người dễ bị tổn thương (nam quan hệ tình dục đồng giới, phụ nữ bán dâm....)

Bảo vệ quyền con người chính là cơ sở để đối phó với đại dịch HIV/AIDS trên toàn cầu. Việc vi phạm quyền con người sẽ làm cho dịch bệnh tiếp tục lây lan nhanh và đẩy nhóm người nghiện tiêm chích ma túy, mại dâm vào nguy cơ lây nhiễm HIV cao hơn.

Ông Stave Kraus- quan chức cao cấp của Liên Hợp Quốc nhấn mạnh: “Ở nơi nào có kỳ thị thì nơi đó HIV phát triển nhanh, ít sự kỳ thị tỉ lệ này sẽ giảm. Thay vì đẩy những người có HIV ra xa, chúng ta hãy kéo họ lại gần để họ hiểu rõ hơn về tình trạng bệnh của mình và có những biện pháp phòng tránh lây nhiễm ra cộng đồng. Từ đó tiến tới xóa bỏ rào cản kỳ thị phân biệt đối xử với họ”.

Đông Bích
http://laodong.com.vn/tin-tuc/cang-ky-thi-so-nguoi-nhiem-hiv-cang-cao/23239

Nỗi khổ vượt cạn của bà bầu nhiễm HIV

                                 
                                                       Nỗi niềm thai phụ nhiễm HIV. Ảnh minh họa: Superstock

Sự việc xảy ra vào cuối năm ngoái nhưng đến giờ chị Nhung vẫn không khỏi đau xót khi nhớ lại. Chị đã suýt mất mạng chỉ vì sự kỳ thị của y bác sĩ.

Biết mình mang căn bệnh thế kỷ, chị quyết định đến khám, theo dõi thai tại Bệnh viện phụ sản Hà Nội. Dù đã rất cẩn thận trong quá trình mang thai nhưng không may chưa đến ngày sinh thì vỡ ối. Người nhà vội đưa chị vào bệnh viện.

“Ở khoa Khám bệnh, dù trên sổ khám bệnh có đóng dấu quy định người nhiễm HIV nhưng bác sĩ vẫn hỏi tôi có bị bệnh gì không. Lúc đó ở giữa chỗ đông người, sợ mọi người biết nên tôi không dám nói rõ bệnh của mình mà chỉ nói muốn được mổ”, chị Nhung kể lại.

Tuy nhiên, bác sĩ không đồng ý và chuyển chị lên khoa đợi đẻ thường. Lên đến nơi thì chị lại được chuyển về phòng khám vì một y tế phát hiện ra dấu trên sổ y bạ. Đến đây chị bị vị bác sĩ lúc đầu mắng “Tại sao không nói bị HIV ngay từ đầu!” rồi chuyển chị lên khu C3 (nơi có phòng dành cho bệnh nhân HIV).

Lúc đó đã là 2-3 giờ sáng, bác sĩ đưa chị lên phòng, vứt cho bộ quần áo bệnh nhân, rồi nói “Ngồi đây chờ, khi nào đau thì gọi”. Trong lúc đó, chồng chị vẫn chạy đi gặp bác sĩ khẩn thiết yêu mổ đẻ cho vợ nhưng không được.

“Đến khi lên bàn đẻ thường, vị bác sĩ ấy vẫn mắng té tát ‘Chúng mày không biết thương chúng em, mổ dễ bị phơi nhiễm. Mày làm nghề gì? Lây khi nào? Ở đâu?’. Những lời của bác sĩ khi ấy như nhát dao cứa vào lòng mà cho đến nay tôi vẫn không thể nào quên được”, chị Nhung buồn bã nói.

Câu chuyện được chị Nhung chia sẻ tại buổi đối thoại giữa cán bộ y tế với người nhiễm HIV gần đây tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội. Những phụ nữ bình thường sinh con đã khổ thì những chị em mang trong mình căn bệnh HIV còn khổ hơn gấp bội, họ bị chính những nhân viên y tế kỳ thị.

Cũng từng sinh con tại một bệnh viện ở Hà Nội cách đây 6 năm nhưng cho đến giờ chị Thanh vẫn không thể quên được ánh mắt của bác sĩ khám cho chị lúc ấy.

Như bao thai phụ khác gần đến ngày sinh, chị cũng đi làm một loạt các xét nghiệm trong đó có HIV. Đến khi cầm trên tay tờ kết quả, chị vẫn không thể tin nổi mình mắc căn bệnh này. Chưa hết bàng hoàng, vị bác sĩ xem kết quả đã ném cho chị cái nhìn khinh miệt, hỏi “Chị làm nghề gì? Đã nhiễm HIV còn chửa đẻ… ”.

“Hóa ra, bác sĩ nghĩ tôi là gái đứng đường. Tại sao lại cứ nhìn những phụ nữ bất hạnh như chúng tôi với cái nhìn thiếu tiện cảm như thế. Chúng tôi có làm gì nên tội đâu, chúng tôi cũng là nạn nhân”, chị Thanh nghẹn ngào nói.

Bà Đặng Thị Nghĩa, Phòng Chỉ đạo tuyến, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cũng thừa nhận, hiện tượng kỳ thị của nhân viên y tế bệnh viện với những thai phụ có HIV từng xảy ra. Nếu không giải quyết từ gốc rễ thì câu chuyện tương tự vẫn còn tiếp diễn.

“Tiếc là đến nay, vẫn còn một số bác sĩ vẫn nhìn bệnh nhân có HIV với ánh nhìn hình viên đạn. Vấn đề gốc rễ ở đây là do y, bác sĩ còn chưa hiểu biết nhiều về căn bệnh này nên tránh. Vì thế, cần có những khóa đào tạo HIV/AIDS một cách cụ thể, dành cho y tá, nữ hộ sinh, bác sĩ… ”, bà Nghĩa cho biết.

Ông Nguyễn Duy Ánh, Phó giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cũng thừa nhận: “Hiện tại, bệnh viện mới chỉ làm công tác tiếp nhận xử lý bệnh nhân sản phụ khoa nhiễm HIV, còn tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ y, bác sỹ rất hạn chế. Tôi xin lỗi những ai đã trải qua cảm giác bị nhân viên y tế đối xử không đúng, có thái độ kỳ thị”.

Thạc sĩ Lã Thị Lan, Phó giám đốc Trung tâm Phòng chống HIV/ AIDS Hà Nội cho biết, hiện cả thành phố có hơn 3.000 phụ nữ nhiễm HIV đang sống với 86% người nhiễm HIV từ 15 đến 39 tuổi (độ tuổi sinh đẻ). Vì thế, công tác dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con là rất cần thiết.

“Nếu các bệnh viện, y bác sĩ sản phụ khoa không nỗ lực chung tay, còn kỳ thị thì sẽ có rất nhiều trẻ bị nhiễm HIV ra đời. Đó sẽ là gánh nặng cho xã hội”, thạc sĩ Lan chia sẻ.

Trong buổi họp báo nhân ngày phòng chống HIV toàn cầu, diễn ra hôm qua tại Hà Nội, ông Steve Kraus, Giám đốc khu vực châu Á – Thái Bình Dương, Chương trình phối hợp của Liên hợp quốc về HIV/AIDS, cũng nhấn mạnh: “Sự kỳ thị của cộng đồng, của nhân viên y tế không chỉ là vấn đề của riêng Việt Nam. Điều cần lưu ý là quốc gia nào vẫn còn kỳ thị với người bị HIV thì số lượng người mang trong mình căn bệnh này sẽ còn tăng cao. Thay vì đẩy họ ra xa, tại sao chúng ta không kéo lại, giúp rõ hiểu hơn về căn bệnh, để bảo vệ chính những người xung quanh”.

Cũng theo ông, trong 20 năm qua Việt Nam đã được được những thành tựu tích cực trong cuộc chiến chống lại căn bệnh thế kỷ. Tỷ lệ nhiễm HIV đã chững lại và có ít người tử vong do căn bệnh này hơn. Tuy nhiên để duy trì sự bền vững thì cần phải xác định rõ phòng bệnh hơn chữa bệnh, giảm phân biệt, kỳ thị với những người mang HIV.

“Nếu cứ chữa cho một người mà có hai người mắc bệnh thì chi phí sẽ rất lớn. Trong khi đó, ngân sách dành cho hoạt động này ngày càng bị cắt giảm”, ông Steve nói.

Phương Trang

* Tên nhân vật đã được thay đổi.

Không dám tiết lộ thông tin mình bị nhiễm HIV, từ chối điều trị hoặc không áp dụng các biện pháp phòng tránh lây nhiễm HIV cho những người xung quanh... chỉ vì sợ bị người thân và cộng đồng kỳ thị. Đây là một trong những nguyên nhân làm cho HIV ngấm ngầm gia tăng trong cộng đồng.

Đốt chậu rửa mặt của con vì sợ...

Khi biết mình nhiễm HIV, L. ở Mường Thanh (Điện Biên) đã không khỏi bàng hoàng. Anh chìm trong sự đau khổ đến tuyệt vọng. Nhưng điều sợ nhất đối với anh lại là những chuỗi ngày sau đó anh phải đối mặt với sự soi mói, ghẻ lạnh của những người xung quanh. L. cho biết: “Họ nhìn tôi bằng ánh mắt lạnh lẽo, thờ ơ và có những lời nói, hành động xúc phạm đến tôi và gia đình. Một thời gian dài tôi phải sống trong sự cô đơn, tách rời khỏi các sinh hoạt của cộng đồng”.

Thiệt thòi hơn là trường hợp của Th. gặp phải sự kỳ thị phân biệt đối xử ngay chính trong gia đình, ở những người ruột thịt của mình. Th. bị nhiễm HIV từ chồng (chồng Th. là người nghiện chích ma túy). Một lần về thăm bố mẹ đẻ, khi Th. lấy chậu rửa mặt, cô cũng không thể ngờ vừa rửa xong thì bố đẻ cô lập tức lấy ngay dầu hỏa đốt chậu mà cô vừa sử dụng vì sợ lây nhiễm HIV sang người khác.

Cũng chính vì sự kỳ thị và phân biệt đối xử nên N. một giáo viên tại Điện Biên được xác định nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS phải từ chối điều trị bằng thuốc ARV tại cơ sở y tế gần nhà. Còn T. ở thị trấn Mường Ảng khi đến trung tâm để tư vấn, xét nghiệm HIV tự nguyện được cung cấp sách hướng dẫn phòng chống HIV/AIDS nhưng không dám nhận. Thậm chí, ngay cả việc một người đột nhiên quan tâm đến các kiến thức về phòng, chống HIV cũng khiến những người xung quanh để ý và đặt câu hỏi “tại sao nghiên cứu kỹ về vấn đề này thế nhỉ? Hay người này đã bị nhiễm HIV?”.

Do bị kỳ thị phân biệt đối xử nên người nhiễm HIV và bệnh nhân AIDS đã không dám tiết lộ thông tin về tình trạng nhiễm HIV của mình. Những người có hành vi nguy cơ cao không dám đi xét nghiệm và không áp dụng các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm HIV cho người khác vì sợ bị phát hiện. Và cũng chính do bị kỳ thị làm cho người nhiễm HIV/AIDS đôi khi có những phản ứng tiêu cực, như cố tình làm lây lan HIV cho người khác... Tất cả những điều này đã làm cho dịch HIV/AIDS ngấm ngầm lan ra trong cộng đồng.

Bác sĩ Thảo đang tư vấn cho người nhiễm HIV.   Ảnh: PV

Xóa bỏ cách nào?

BS. Trịnh Thị Thảo, khoa Truyền thông - Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh Điện Biên cho biết nguồn gốc và nguyên nhân của sự kỳ thị và phân biệt đối xử là do thiếu hiểu biết về HIV/AIDS, nhất là việc cho rằng HIV có thể lây qua những tiếp xúc thông thường như: ăn cùng mâm, đi chung xe, dùng chung nhà vệ sinh... Do việc truyền thông không đúng đắn trong thời gian dài trước đây, khi nói đến HIV/AIDS người ta luôn đưa ra những hình ảnh đầu lâu, lưỡi hái tử thần... khiến người dân sợ bệnh AIDS và sợ luôn cả người mắc AIDS.

Hơn nữa, người nghiện ma túy và mại dâm lại chiếm tỷ lệ cao trong số những người bị nhiễm HIV. Điều này đã làm cho cộng đồng gắn HIV với các tệ nạn xã hội càng làm tăng thêm sự kỳ thị, phân biệt đối xử với người sống cùng HIV/AIDS.

Chống kỳ thị và phân biệt đối xử là trách nhiệm chung của tất cả mọi người trong cộng đồng, mọi gia đình, các ngành, các cấp, các đoàn thể xã hội. Nhưng theo BS. Trịnh Thị Thảo, trước hết phải xóa bỏ những quan niệm không đúng về HIV/AIDS trong mỗi người dân. Vì AIDS là một bệnh và không được gắn HIV/AIDS với các tệ nạn xã hội. HIV không lây qua những tiếp xúc thông thường.

Những người nhiễm HIV/AIDS cũng là những người con, người anh, người em trong mỗi gia đình. Bởi vậy việc khơi dậy tấm lòng tương thân tương ái, sự cưu mang, đùm bọc của mỗi cá nhân, gia đình và của cộng đồng đối với những người bị nhiễm HIV/AIDS là rất quan trọng. Cộng đồng những người nhiễm HIV rất cần được hòa nhập, được chung sống và cùng lao động. Họ cần được biết tình trạng nhiễm HIV/AIDS của bản thân, được trao đổi học hỏi lẫn nhau về kinh nghiệm sống, cũng như cần sự tư vấn hỗ trợ của xã hội về cách làm việc, cách sống có ích.