Ông Mã Quang Tuyến, Bí thư Đảng ủy xã Bắc Hợp (huyện Nguyên
Bình, Cao Bằng) khẳng định: “Từ ngày tôi tham gia hoạt động công tác ở
xã đến nay, đã gần 20 năm, xã Bắc Hợp chưa hề có tình trạng buôn bán và
sử dụng trái phép chất ma túy, không có người nghiện”... Toàn xã có 307
hộ, 1.287 khẩu, gồm 5 dân tộc Tày, Nùng, Mông, Dao, Kinh ở trong 8 xóm.
Tuy cuộc sống còn khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo còn chiếm hơn 34%, nhưng xóm
làng sẽ sớm đổi thay hơn từ các chính sách của Nhà nước, sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế và từ chính nội lực của người nông dân.

Trước đây, xã Bắc Hợp chỉ có hai xóm 100% là người
Mông, nằm chót vót trên đỉnh Pù Lầu, mỗi lần đến với người dân, cán bộ
chỉ có thể đi bộ, rất gian nan, vất vả. Được sự hỗ trợ từ Chương trình
134, từ năm 2005, cán bộ xã đến từng hộ dân ở bản Lũng Nặm để vận động
bà con xuống núi lập xóm mới. Nơi ở mới của bà con người Mông được Nhà nước, chính quyền đầu tư đất, nhà ở, điện và công trình nước sạch.

Tiếp đó, trong 2 năm 2007-2008, xóm Pù Lầu cũng đã hạ
sơn, thoát khỏi cảnh nằm cheo leo, bản mới nằm trải dài dọc sườn núi Pả Sa.

Ông Tuyến cho biết thêm: “Bà con người Mông dẫu gặp
nhiều khó khăn trong thay đổi tập quán canh tác, nhưng rất phấn khởi. Bà
con tin tưởng rằng cuộc sống sẽ đổi thay phụ thuộc rất nhiều vào việc
quy hoạch lại làng, bản và thay đổi một số phong tục tập quán cho phù
hợp việc đưa các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Bà con cũng tin
rằng, ma túy là nguồn gốc của đói nghèo, tệ nạn xã hội, nên thực hiện
rất nghiêm các chương trình phòng chống ma túy trong cộng đồng mà chính quyền xã, đặc biệt là lực lượng Công an xã triển khai”.

Để xóa đói giảm nghèo cho nhân dân, mấy năm trở lại
đây, Nhà nước đã hỗ trợ cho Bắc Hợp các chương trình cụ thể như 135,
134… Bà Nông Thị Vơn, Chủ tịch UBND xã Bắc Hợp cho biết, ngoài ra, xã
còn tiếp nhận chương trình cải thiện dịch vụ công trong nông nghiệp và
phát triển nông thôn (PS-ARD, do Hiệp hội Thụy Sĩ về hợp tác quốc tế Helvetas hỗ trợ) triển khai tại xã.

Trẻ em ở Bắc Hợp được giáo dục tránh xa ma túy.

Bà Vơn cho biết: “Như ở các bản mới của người Mông,
trước đây đặc biệt khó khăn về nguồn nước sinh hoạt. Chương trình 135 đã
giúp dân làm một bể chứa nước lớn trên núi, nhưng việc đưa nước từ núi
về các xóm vẫn rất khó khăn. Người dân đã họp bàn với nhau và đề nghị
triển khai hệ thống cấp nước sạch từ bể lớn trên núi về 4 bể nhỏ, chia
theo từng cụm gia đình. Và để thực hiện nguyện vọng này của mình, người
dân tự lập kế hoạch, góp công và một số vật liệu, còn dự án PS - ARD hỗ
trợ tiền vật liệu xây dựng, ống dẫn nước, van... Tổng công trình ước
tính trên 100 triệu đồng; trong đó phần hỗ trợ của PS-ARD là 63 triệu
đồng. Số tiền không phải là lớn, nhưng góp phần quan trọng trong việc
tác động đến bà con về tính chủ động tự xóa đói giảm nghèo, an cư lạc nghiệp”.

Bà Vơn cho biết thêm, xã Bắc Hợp đã đề ra hướng đi mới
trong việc quy hoạch làng xóm trong thời gian tới, đó là sẽ tập trung
các hộ ở 2 bên quốc lộ 34, đường liên xã, liên huyện và đan xen 2-3 đồng
bào dân tộc trong cùng một xóm để có sự cạnh tranh lành mạnh trong việc
phát triển kinh tế, xóa nghèo, tiến tới làm giàu. Nhờ mạnh dạn đầu tư
vào đường giao thông nông thôn, đến nay, việc đi lại của bà con, đồng bào trong xã đã tương đối thuận lợi.

Đường giao thông nội đồng bước đầu được kiên cố hóa,
bê tông hóa đã tạo điều kiện cho nhiều cánh đồng trong xã như Khon Chỉa
trước đây chỉ trồng được một vụ lúa, thì đến nay đã trồng được 2 vụ lúa
và một vụ màu. Trong đó, bà con góp công, của hơn 50%, chỉ có một khoản
vốn nhỏ “kích thích” từ các dự án, nhưng công việc rất trôi chảy, đồng thuận.

Trao đổi với chúng tôi, ông Triệu Đức Hòa (Sở Nội vụ
Cao Bằng) cho biết, việc sử dụng đồng vốn khiêm tốn để thực hiện công
việc cụ thể do người dân yêu cầu hỗ trợ, thực chất phát huy cao vai trò
của nó. Chúng tôi đã triển khai mở rộng mô hình này đến 37 xã của hai
huyện Quảng Uyên và Nguyên Bình. Người dân tại các xóm vùng cao, vùng
sâu chủ động tham gia thể hiện nhu cầu phát triển, đồng thời thể hiện
được quyền làm chủ khi cùng góp công, góp của tham gia dự án. Các xã
tham gia dự án được cấp bình quân mỗi xã 100 triệu đồng, xã đặc biệt khó
khăn được phân bổ 120 triệu đồng, nhưng chênh lệch đó chỉ là phụ vào việc vận chuyển, hoặc hỗ trợ kỹ thuật chứ không phải “ưu tiên” vốn.

“Trên cơ sở kỹ thuật mới và kinh nghiệm bản địa, nhiều
người dân ở Bắc Hợp đã nhìn thấy sự phát triển, đổi thay trong gia đình
mình, và xóm giềng. Việc người dân yên tâm lao động sản xuất, thì cũng
yên tâm xóa bỏ các hủ tục làm kìm hãm sự phát triển. Cứ đà này, tôi tin
rằng, không chỉ 20 năm, mà nhiều năm nữa, ở Bắc Hợp vẫn không có tệ nạn
ma túy và các tệ nạn xã hội khác. Tình hình an ninh trật tự và kinh tế xã hội ở Bắc Hợp sẽ phát triển, ổn định hơn rất nhiều”