BỐN NĂM CÓ GẦN 50 NGƯỜI CHẾT VÌ “ẾT”

Từ trung tâm thị trấn huyện Như Thanh, phải theo con đường độc đạo
khó khăn suốt hai giờ đồng hồ để vào được thôn Đồng Tiến (xã Thanh Kỳ,
huyện Như Thanh, Thanh Hóa). Thôn Đồng Tiến được thành lập vào năm 2002,
thuộc diện tái định cư của lòng hồ thủy điện Cửa Đạt (huyện Thường
Xuân, Thanh Hóa), với 97 hộ, 435 nhân khẩu. Dù tái định cư đã gần 10 năm
nhưng đến nay đa phần các hộ dân của thôn Đồng Tiến vẫn còn thuộc diện hộ nghèo khó, phụ thuộc rất lớn vào các khoản trợ cấp của Nhà nước.

Mở cuốn “sổ khai tử”, ông Lê Hùng Vương - trưởng thôn Đồng Tiến thống
kê một con số kinh hoàng: “Trong tổng số 435 khẩu thì có đến 49 người
đang có HIV (chiếm 11,2%), 73 đối tượng nghiện hút (chiếm 16,8%). Từ năm
2007 đến năm 2011, số người chết vì AIDS là 46 người, năm sau cao hơn
năm trước. Riêng năm 2010 đã có tới 16 người chết. Đây là con số cao nhất huyện, nhất tỉnh”.

Lật từng trang trong cuốn “sổ khai tử”, chúng tôi không khỏi ngỡ
ngàng trước cái chết của nhiều người còn rất trẻ (từ 25 - 40 tuổi).
Người chết trẻ nhất là Lò Văn H. (26 tuổi) và người chết nhiều tuổi nhất
Lê Hồng M. cũng mới chỉ có 36 tuổi. Nhiều người bị HIV vì không hiểu
biết nên đã để lây lan bệnh tật cả qua vợ và con cái. Có nhiều gia đình có đến 3 người cùng bị HIV như gia đình anh Lò Văn Th.

CẦN SỰ CHUNG TAY

Ma túy không chỉ cướp đi hàng chục sinh mạng, mà còn vét sạch nhiều
tài sản của người dân Đồng Tiến. Nhiều gia đình đã không còn một thứ tài
sản nào đáng giá. Có người còn gọi thôn Đồng Tiến với cái tên đáng buồn
“Đồng Lùi”. Chị Lò Thị Quy (35 tuổi), vợ anh Thanh cho biết: “Trước kia
theo bạn bè chơi bời nên nhà tôi nghiện hút rồi bị HIV. Tôi đã phải bán
cả con trâu mua được từ tiền hỗ trợ của Nhà nước để chạy chữa mà vẫn
không khỏi. Anh ấy sống được 5 năm thì mất. Đến nay trong nhà cũng chẳng
còn tài sản gì đáng giá ngoài cái thân tàn của tôi và bốn đứa con nhỏ
dại”. Hiện chị Quy đang phải nuôi bốn con nhỏ, đứa lớn nhất 13 tuổi, đứa
nhỏ nhất mới 6 tuổi. Mọi chi phí sinh hoạt của năm mẹ con đều trông chờ vào tiền đi làm thuê của chị Quy.

Gia đình chị Lò Thị Sáu cũng tán gia bại sản vì người chồng nghiện
thuốc phiện và nhiễm HIV. Trước kia nhà chị Sáu cũng thuộc loại khá giả
nhất nhì trong thôn, nhưng giờ thì tài sản lớn nhất chỉ còn là cái xe
đạp cũ để cho đứa con trai Lò Văn Minh cọc cạch đến trường. Đau đớn hơn
là trường hợp của gia đình ông Lê Trọng Th. khi có hai con trai chết vì
AIDS, để lại năm đứa cháu nhỏ và hai cô con dâu ốm đau. Ông Th. vô cùng
lo lắng khi tuổi đã cao, sức yếu không nuôi xuể những con người ruột
thịt khốn khổ này và không biết những đứa cháu có bị nhiễm HIV như cha mẹ chúng không.

Đói nghèo, thất nghiệp đã khiến nhiều người phải bỏ Đồng Tiến để tha
phương cầu thực. Con cái của cha mẹ nhiễm HIV bị bạn bè xa lánh, hắt hủi. Phần lớn trẻ em Đồng Tiến chỉ học đến cấp 2.

Ma túy còn gây nên tình trạng mất an ninh trật tự, nguy cơ bùng nổ tệ
nạn xã hội. Cuộc sống thanh bình của làng nghèo ngày nào giờ đã bị xáo
trộn nghiêm trọng. Theo Công an xã Thanh Kỳ, từ khi tiếp nhận gần 200 hộ dân tái định cư về, tình hình an ninh trật tự rất phức tạp, bất ổn.

Ông Lê Chiến Thắng - Phó chủ tịch UBND xã Thanh Kỳ cho biết nguyên
nhân của thực trạng đau lòng trên: “Người dân Đồng Tiến đa phần là đồng
bào dân tộc thiểu số với điều kiện kinh tế khó khăn, trình độ nhận thức
còn hạn chế. Trước kia họ sống khổ cực nên khi nhận được tiền đền bù thì
đua nhau sống hưởng lạc. Rất nhiều người đã tìm đến các thói hư tật
xấu, tệ nạn xã hội. Một số đối tượng xấu lợi dụng sự kém hiểu biết, sự
tin cậy của người dân để lôi kéo. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nghiện hút và nhiễm HIV nhiều như vậy”.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, ngoài việc người dân nhận tiền đền bù
rồi tìm đến cuộc sống hưởng thụ thì việc “ăn không ngồi rồi” cũng là
nguyên nhân khiến nhiều người tìm đến với ma túy và bị nhiễm HIV. Từ lúc
đến ở khu tái định cư này, người dân thiếu đất sản xuất, thiếu nước
sinh hoạt, nước sản xuất hầu như quanh năm. Tỷ lệ hộ nghèo của thôn Đồng
Tiến gần 70%, việc thiếu ăn xảy ra thường xuyên, thậm chí là chết đói
nếu không có sự trợ cấp của Nhà nước và các ban ngành đoàn thể. Bởi vậy, cuộc sống người dân ngày càng khốn đốn, quay quắt tìm lối thoát.

Ông Lê Chiến Thắng cho biết thêm: “Hiện tình hình nghiện ma túy và
nhiễm HIV ở địa phương rất phức tạp, vượt ngoài tầm kiểm soát của địa
phương. Xã đang tích cực tuyên truyền cho nhân dân hiểu biết tác hại của
ma túy, HIV để bà con nâng cao ý thức, tự bảo vệ mình. Chúng tôi rất
cần sự chung tay, chia sẻ của cả cộng đồng để người dân ổn định cuộc sống, an cư lạc nghiệp”.