Cấm cứ cấm, hút cứ hút

Theo ghi
nhận, tại các điểm công cộng như bệnh viện, công sở, bến xe, nhà ga...
khói thuốc lá vẫn tràn lan, thậm chí nhiều người đứng trước biển cấm vẫn
vô tư hút mà không thấy đơn vị chức năng nào nhắc nhở hay bị xử phạt.
Tại nhà chờ Bến xe Miền Ðông, do luôn có lực lượng bảo vệ nhắc nhở nên
số trường hợp hút thuốc có phần hạn chế. Tuy nhiên, phía ngoài hành lang
hay trong bãi đậu xe, trước cổng bến xe... cả hành khách lẫn rất nhiều
tài xế xe ôm vẫn vô tư hút thuốc. Khi được hỏi về việc có biết đã có
Luật Cấm hút thuốc lá tại nơi công cộng hay không, nhiều người viện lý
do không biết hoặc do thói quen hút thuốc lá từ lâu nên rất khó bỏ để
biện minh cho việc hút thuốc của mình. Anh Nguyễn Văn Tấn (quê Nam Ðịnh)
đang đứng chờ xe cho biết: "Từ nhỏ ở nhà đã quen với khói thuốc lào,
lớn lên đi học xa nhà bạn bè rủ rê nên mới hút thuốc, hút nhiều thành
nghiện từ lúc nào không hay, giờ đã thành thói quen nên muốn bỏ cũng khó lắm".

Không chỉ tại các bến xe, nhà ga có nhiều người vi phạm
quy định về cấm hút thuốc lá mà tại các bệnh viện, công sở... trên địa
bàn TP Hồ Chí Minh, tình trạng này cũng diễn ra phổ biến. Tại Bệnh viện
Ung Bướu TP Hồ Chí Minh, ngay trong khu vực xếp hàng chờ đóng tiền viện
phí, chúng tôi vẫn bắt gặp hình ảnh người nhà của người bệnh vẫn vô tư
hút thuốc, mặc dù cạnh đó có biển cấm hút thuốc lá. Những khu vực khác
như phòng bệnh, hành lang bệnh viện, sân... việc hút thuốc lá cũng diễn
ra phổ biến. Phó Giám đốc Bệnh viện Ung Bướu TP Hồ Chí Minh, bác sĩ Ðặng
Huy Quốc Thịnh cho biết, bệnh viện đã triển khai rất nhiều biện pháp
tuyên truyền, tập huấn về việc thực hiện quy định cấm hút thuốc lá,
nhưng kết quả vẫn hạn chế do vướng phải nhiều khó khăn. Chẳng hạn, khi
bảo vệ của bệnh viện phát hiện người hút thuốc lá trong khu vực cấm có
nhắc nhở, nhưng nhắc nhở chỗ này thì người ta lại ra chỗ khác hút, hoặc vẫn lén lút hút nên không thể kiểm soát hết được.

Mặc dù đã có
quy định về xử phạt, nhưng hầu như từ trước đến nay có rất ít trường hợp
bị lập biên bản xử phạt, có chăng chỉ là những lời nhắc nhở từ bảo vệ hoặc nhân viên quản lý.

Gánh nặng cho xã hội

Cục
trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Chánh văn phòng chương trình phòng,
chống tác hại thuốc lá - Bộ Y tế  Lương Ngọc Khuê cho biết: Việt Nam là
một trong 15 nước có số lượng người sử dụng thuốc lá cao nhất thế giới.
Trong số người trưởng thành, tỷ lệ  hút thuốc lá ở nam giới  là 47,4% và
nữ giới là 1,4%, riêng khu vực TP Hồ Chí Minh tỷ lệ này là 53% ở nam
giới và 2% ở nữ giới. Ðặc biệt, số người thường xuyên phải tiếp xúc với
khói thuốc lá thụ động ở nước ta rất cao: tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc lá ở nhà của phụ nữ gần 70% và của trẻ em gần 50%.

Do giá
thuốc lá ở Việt Nam thuộc loại thấp nhất  thế giới nên tạo điều kiện cho
người nghèo và thanh thiếu niên dễ dàng tiếp cận với việc hút thuốc lá
hơn so với các quốc gia khác trên thế giới. Chẳng hạn như, Hàn Quốc đánh
thuế trên bao thuốc lá lẻ là 76%, Xin-ga-po 64%, Thái-lan 63%, nhưng
Việt Nam chỉ 45%. Vì vậy, người dân có thể dễ dàng mua các loại thuốc lá
phù hợp với túi tiền. Bên cạnh đó, việc thực hiện các quy định pháp
luật về sản xuất, kinh doanh thuốc lá vẫn còn nhiều vi phạm, nhất là nạn
kinh doanh và sử dụng thuốc lá lậu vẫn chưa được kiểm soát. Tại Hà Nội
và TP Hồ Chí Minh, trong số 615 cửa hàng bán thuốc lá có sự hiện diện của 150 loại nhãn mác thuốc lá thì có tới 45 loại  lưu hành trái phép.

Bác
sĩ Ðặng Huy Quốc Thịnh cho biết: "Khói thuốc lá chứa 7.000 chất độc hóa
học, trong đó có hàng trăm chất cực độc và ít nhất 70 chất có thể gây
ung thư. Chẳng hạn như a-xê-tôn (chất tẩy trong thuốc sơn móng tay),
a-mô-ni-ắc (chất tẩy rửa sàn nhà và bồn vệ sinh), DDT/Dieldrin (thuốc
trừ sâu), phoóc-môn và CO (khí thải ô-tô), toluene (dung môi công
nghiệp), mê-ta-nôn phoóc-man-đê-hít (chất để ướp xác chết),... Những
chất này khi đi vào cơ thể sẽ ảnh hưởng toàn bộ hệ thần kinh, mạch máu
và nội tiết, gây ra những bệnh về tim mạch, giảm trí nhớ và các bệnh ung
thư. Việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá gây ra 25 loại bệnh khác nhau
như: Ung thư phổi, ung thư thanh quản, ung thư da, ung thư khoang miệng, các bệnh tim mạch...

Còn theo Ths Phan Thị Hải, Văn phòng Chương
trình phòng, chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế), gánh nặng bệnh tật và tử
vong do thuốc lá gây ra chiếm khoảng 12% tổng gánh nặng bệnh tật và tử
vong do các bệnh khác ở nước ta. Chỉ tính riêng ba căn bệnh do khói
thuốc là phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi và nhồi máu cơ tim thì chi phí y tế đã "ngốn" hàng nghìn tỷ đồng một năm.

Cần có chế tài đủ mạnh

Theo
các chuyên gia y tế, để hạn chế tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe
con người cần phải quyết liệt thực hiện theo Quyết định số 1315/QÐ-TTg
của Thủ tướng Chính phủ là xử phạt hành chính; tuy nhiên, cần phải nâng
cao mức xử phạt để đủ sức răn đe. Theo Chủ nhiệm chương trình phòng,
chống tác hại thuốc lá ngành y tế TP Hồ Chí Minh, bác sĩ Trương Trọng
Hoàng, hiện nay do lực lượng thanh tra viên còn mỏng, mức xử phạt lại
nhẹ (lần đầu cảnh cáo, lần thứ hai chỉ phạt 50.000 đồng), do đó tính răn
đe chưa cao. Vì vậy, Ban Chỉ đạo phòng, chống tác hại thuốc lá đã có
kiến nghị xin nâng mức xử phạt đối với hành vi hút thuốc lá nơi công cộng.

Ngoài ra, Nhà nước nên áp dụng mức thuế cao cho mặt hàng
thuốc lá để người dân thấy hút thuốc rất đắt tiền mà hạn chế sử dụng.
Với biện pháp này, rất nhiều nước đã hạn chế được tình trạng trên, cụ
thể như ở nước ngoài, một điếu thuốc lá có giá từ 3 đến 4 USD, cho nên
một ngày một người dân chỉ dám hút từ 1 đến 2 điếu, trong khi đó giá thuốc lá của Việt Nam quá rẻ nên người ta mới hút nhiều như vậy.

Anh
Trần Ngọc Sơn (quận 12) thì cho rằng: "Tôi thấy nhiều người hút thuốc
lá bây giờ rất vô ý thức, đi đâu, ở đâu họ cũng hút được, bất chấp chỗ
đó có cấm hay không. Người lớn hút trước mặt trẻ con, làm cho trẻ con
cũng tập tành hút theo. Theo tôi, biện pháp để ngăn chặn và ngăn ngừa
hút thuốc lá, ngoài việc xử phạt thật nghiêm thì Nhà nước cần phải có
thêm chế tài về bán thuốc lá và đánh thuế thuốc lá. Chẳng hạn, Nhà nước
nên quy định là những nơi bán thuốc lá phải được cấp giấy phép, xử lý
nghiêm khắc trường hợp bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi và đồng thời,
Nhà nước cần thu thuế thật cao và dành khoản thuế thu được này để hỗ trợ xã hội.

Bên cạnh đó, các đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh
cũng cho rằng, nên quy định lực lượng tại chỗ, nơi có quy định cấm thuốc
lá, được quyền lập biên bản người vi phạm làm căn cứ chuyển cơ quan
chức năng có thẩm quyền "phạt nguội"; đồng thời đề nghị cấm hút thuốc lá
hoàn toàn tại khu vực công viên, khu du lịch và nhất là tại các công sở
và cán bộ, công chức phải là người tiên phong trong việc hạn chế hút thuốc lá.

H.M

Nguồn: Báo Nhân Dân

http://www.nhandan.com.vn/cmlink/nhandandientu/thoisu/trang-tphcm/tin-chung/c-n-x-l-m-nh-tay-1.349774