|
 Trông vào dự án
Đây là một thách thức lớn đối với ngành y tế, vì công tác phòng chống HIV/AIDS cho đến nay còn vô số vấn đề. Và nguy cơ thiếu kinh phí trầm trọng do các dự án chấm dứt cũng đang hiển hiện.
Hiện nay, kinh phí của Nhà nước cấp cho công tác phòng chống HIV/AIDS mới đáp ứng khoảng 25% nhu cầu; 50-60% nhu cầu còn lại là "nhờ" vào các dự án hợp tác quốc tế: Life - GAF, PEPFAR, Quỹ toàn cầu, Quỹ Clinton, dự án ESTHER, AXIOS... Thuốc kháng virút dùng trong điều trị HIV/AIDS (hay thuốc ARV) phần lớn là do các nhà tài trợ cung cấp. Năm 2006 thuốc mua từ nguồn ngân sách nhà nước chỉ đủ cung cấp cho khoảng 1.000 bệnh nhân.
"Nếu các dự án dừng lại, sẽ rất nguy hiểm vì có thể tạo ra chủng vi rút khác không kiểm soát được. Do đó, lãnh đạo Bộ cũng đang đau đầu tìm nguồn thuốc ARV", Cục trưởng Cục phòng chống HIV/AIDS Dương Quốc Trọng cho biết.
PGS.TS Lâm Đức Hiền, Viện trưởng Viện các bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới quốc gia khẳng định: "Hiện các phòng khám ngoại trú cho bệnh nhân nhiễm HIV được thành lập và hoạt động chủ yếu dựa trên sự tài trợ về mọi mặt của các chương trình dự án. Ở những nơi không có dự án, việc chăm sóc, điều trị bệnh nhân AIDS vẫn chủ yếu dựa trên các bệnh viện đa khoa tỉnh, những nơi vẫn thiếu tổ chức, nhân sự và quy định cụ thể về số giường bệnh…". Viện các bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới quốc gia lúc nào cũng trong tình trạng quá tải. Bệnh nhân AIDS tại đây thường phải nằm ghép 2 - 3 người/giường.
“Do quá quen với các dự án, nhiều cán bộ nhiều địa phương hiện vẫn quan niệm, cứ chăm sóc và điều trị cho bệnh nhân HIV/AIDS là phải có tiền, phải có dự án… mới làm", ông Nguyễn Văn Kính, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS bức xúc. Trong khi đó, các chương trình, dự án chỉ có vai trò hỗ trợ trong một thời gian nhất định. Chăm sóc và điều trị bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS là nhiệm vụ của các y bác sĩ!
Chủ động trong khâu điều trị
Theo PGS.TS Lâm Đức Hiền, nhân lực tham gia vào hệ thống phòng chống HIV/AIDS đang thiếu cả về số lượng lẫn chất lượng. Nhiều cán bộ y tế không thích làm việc trong môi trường bệnh nhân HIV/AIDS vì ngại nguy cơ lây nhiễm, hoàn cảnh phức tạp của bệnh nhân và gia đình… Thiếu bác sĩ được đào tạo cách sử dụng thuốc ARV, nên việc thực hiện qui định bác sĩ phải có chứng chỉ mới được kê đơn theo Luật phòng chống HIV/AIDS cũng đang "vướng", nảy sinh tình trạng có thuốc nhưng nhiều địa phương cũng đành… để mốc. Trong khi đó, việc hướng dẫn sử dụng thuốc rất quan trọng vì ARV có nhiều độc tính, sử dụng một cách bừa bãi thì có thể tử vong nhanh hơn cả khi không dùng thuốc. Do vậy, khi sử dụng ARV, người nhiễm HIV/AIDS cần đáp ứng trên 95% quy định của phác đồ thì việc điều trị mới có hiệu quả.
Ngoài ra, chất lượng chuyên môn trong chẩn đoán và điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội ở người nhiễm HIV/AIDS tại các cơ sở còn hạn chế. Nguyên nhân do còn quá thiếu thốn về trang thiết bị và sinh phẩm cho các labo chẩn đoán ở ngay cả tuyến T.Ư; máy CD4 theo dõi thời điểm cần điều trị bằng thuốc, hay thuốc đã bị kháng chưa... cả nước cũng mới có khoảng 10 máy.
Đại diện Bệnh viện Uông Bí (Quảng Ninh) cho rằng, cần có chế độ theo dõi và đánh giá các hoạt động chăm sóc hỗ trợ, điều trị bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS chặt chẽ hơn. Mỗi bệnh nhân cần có 1 mã số riêng để tránh trùng lặp điều trị và cấp thuốc giữa các cơ sở, các tuyến điều trị. Ngay việc cấp phát thuốc cho bệnh nhân cũng cần cải tiến, đưa thuốc vào từng túi nhỏ nhằm tiện cho bệnh nhân và giúp việc tuân thủ điều trị được chặt chẽ.
Do chưa có chế độ thù lao cho cán bộ làm xét nghiệm CD4 nên đã có tình trạng kỹ thuật viên…ghi bừa vào kết quả xét nghiệm của bệnh nhân, một đại diện ngành y tế tỉnh Nam Định bức xúc cho biết.
Đại diện Bộ Y tế cho biết, để "đối phó" với tình trạng nêu trên, ngoài việc "đang cố gắng" tìm các dự án mới, Việt Nam đang khẩn trương sản xuất thuốc kháng HIV trong nước nhằm chủ động nguồn thuốc và hạ giá thuốc cùng loại của các hãng nước ngoài khi tiến hành cho phép nhập khẩu song song các loại thuốc này".
Minh Vy
|
