THUỐC SÁT TRÙNG

Hoá chất dùng ngoài da để chống nhiễm trùng. Thuốc sát trùng (dùng để chống nhiễm trùng) khác với vô khuẩn là không tạo ra một môi trường vô trùng. Thuốc sát trùng nhẹ hơn chất tẩy trùng – chất tẩy sạch vi khuẩn nhưng quá mạng để dùng cho cơ thể.

Dung dịch sát trùng thường dùng để rửa vết thương, trong khi kem được bôi lên vết thương trước khi băng. Các thuốc sát trùng thường dùng là: Iodine, Hydrogen, Peroxide và Chlorhexidine.

THUỐC TIÊM TÁC DỤNG CHẬM

Là loại thuốc dùng tiêm bắp (tiêm trong cơ) có cấu tạo đặc biệt để có tác dụng chậm, thuốc được phóng thích đều đặn vào trong máu. Thuốc có tác dụng chậm thường chứa liều cao hơn các thuốc tiêm bình thường  khác. Hoạt tính của thuốc có thể tồn tại trong nhiều giờ, nhiều ngày hoặc nhiều tuần tuỳ theo công thức.

Thuốc tiêm tác dụng chậm rất có ích cho những bệnh nhân  không dùng thuốc đúng cách. Thuốc cũng được dùng khi không cần phải điều chỉnh liều nhiều lần trong một thời gian ngắn. Các loại thuốc tiêm có tác dụng chậm gồm:Corticoid và thuốc trị bệnh tâm thần.

THUỐC VIÊN NANG

Thuốc có vỏ bọc cứng hoặc mềm, làm tăng legatin, chứa thuốc bên trong. Thuốc có hai ưu điểm so với thuốc dạng viên nén: dài nên dễ nuốt hơn, loại này có thể đựng thuốc dạng dịch lỏng giúp người bệnh dễ uống hơn, nhất là khi chất thuốc có mùi vị khó chịu.

Một số thuốc viên nang có thêm lớp áo ngoài đặc biệt, ngăn chặn sự phân huỷ thuốc trong dạ dày. Một số khác được bào chế sao cho chúng phóng thích chất thuốc trong ruột non với một tốc độ chậm, đều đặn, do đó không cần phải uống nhiều lần.

THUỐC ĐIỀU TRỊ LOÉT  TÁ TRÀNG

Thuốc kháng thụ thể H2

Cimetidine, famotidine, nizatidine, ranitidine

Các thuốc khác

Muối bismuth kháng acid

Carbenoxolone, pirenzepine, sucralfate.

Là nhóm thuốc thường dùng trong điều trị và phòng ngừa loét dạ dày, tá tràng.

Cách sử dụng

Thuốc điều trị loét tác dụng theo 2 cách:

-       Kháng thụ thể h2: có tác dụng làm bất hoạt histamin, làm giảm tiết acid dịch vị và thuốc đẩy vết loét mau lành.

-      Các thuốc kháng acid: tương đối có hiệu quả đối với các vết loét ở tá tràng, vì nó trung hoà các acid dư.

Thuốc sucralfate tạo một hàng rào bảo vệ phủ trên vết loét, giúp vết loét dễ lành.

Đa số các trường hợp, thuốc điều trị loét làm giảm triệu trứng trong vòng một đến hai tuần, vết loét sẽ lành trong vòng 8 tuần. Khi vết loét đã lành, nên dùng tiếp liều duy trì. Nếu điều trị không liên tục, loét sẽ tái phát trong 60 -70 % các trường hợp.

Tác dụng phụ

Gồm lú lẫn, nhức đầu, chóng mặt. Thuốc điều trị loét che lấp các triệu chứng của ung thư dạ dày. Vì vậy không nên dùng thuốc quá 2 tháng trừ phi đã loại bỏ được khả năng ung thư.

THUỐC ỨC CHẾ ACE (ANGIOTENSIN CONVERTING ENYME)

Thuốc thông dụng

Captopril, Enalapril.

Nhóm thuốc giãn mạch dùng điều trị cao huyết áp, suy tim. Thường dùng chung với một số thuốc khác như thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn bêta.

ACE là loại men chuyển đổi angiotensin từ dạng không hoạt động  (angiotensin I) thành dạng hoạt động (Angiotensin II). Angiotensin II có tác dụng làm co mạch.

Thuốc ức chế hoạt động của men kể trên. Làm giảm sản xuất angiotensin II, nên làm giảm co thắt mạch máu để lưu thông và hạ huyết áp.

Tác dụng phụ

buồn nôn, mất vị giác, nhức đầu, chóng mặt, ho khan. Liều thuốc dùng đầu tiên dễ làm bệnh nhân choáng, do đó nên bắt đầu dùng thuốc trong bệnh viện.

THUỐC ỨC CHẾ MIỄN DỊCH

Là các thuốc làm giảm hoạt động của hệ miễn dịch của cơ thể. Thuốc ức chế miễn dịch được sử dụng sau phẫu thuật ghép cơ quan để tránh sự thải bỏ cơ quan ghép, cũng dùng để ngăn sự tiến triển của bệnh tự miễn (hệ miễn dịch của cơ thể tán công vào chính mô của nó) khi các cách điều trị khác không hiệu quả. Tuy nhiên thuốc không có khả năng phục hồi mô đã bị tổn thương.

Thuốc ức chế miễn dịch ức chế sản xuất và hoạt động của lympho bào, một loại bạch cầu có vai trò quan trọng trong việc chống lại nhiễm trùng và loại bỏ các tế bào bất thường tạo thành bướu ác tính.

Tác dụng phụ

-         Tăng nguy cơ nhiễm trùng.

-         Làm phát triển một số loại ung thư.

THUỐC, BĂNG DÁN DA

Là một loại dán dính trên da, phóng thích thuốc khi tiếp xúc với da.

THUỐC, LỆ THUỘC

Cảm giác bắt buộc tiếp tục dùng thuốc hoặc để tạo ra một hiệu quả mong muốn do thuốc,, hoặc để ngăn chặn các tác dụng đòi thuốc khi không có thuốc.

Nghiện thuốc có hai dạng : tâm thần và thể xác .

Một người nghiện thuốc dạng tâm thần nếu họ trải qua cảm giác ham muốn hoặc kiệt sức về tinh thần khi ngừng thuốc. Một người nghiện thuốc dạng thể xác, cơ thể của họ đã quen với hiện diện của thuốc. Sẽ gây ra hội chứng ngưng thuốc khi ngưng dùng thuốc. Ngưng dùng thuốc thường gây nên một tình trạng suy sụp tâm lý và thể xác nặng nề.

THUỐC, TÁC DỤNG PHỤ

Là phản ứng hoặc phản xạ của điều trị có thêm ngoài tác động mong muốn của thuốc. Đây không phải là tác động độc tính do dùng thuốc quá liều mà chỉ có tác động thứ phát của một liều bình thường.

Tác dụng phụ có thể xảy ra nếu tác dụng mong muốn tiếp tục quá giới hạn điều trị. Ví dụ chảy máu do điều trị dùng thuốc chống đông máu.

Ngoài ra tác dụng phụ còn hoàn toàn không liên hệ gì với mục đích của điều trị, như triệu chứng choáng váng do dùng thuốc histamine trong trong điều trị bệnh viêm mũi dị ứng. Tuy nhiên, tác dụng phụ trong một hoàn cảnh này có thể là một tác dụng mong muốn trong hoàn cảnh khác  (tác dụng gây ngủ của thuốc histamine dùng để an thần).

Phân loại

-     Tác dụng phụ loại 1: là tác dụng phụ đã được biết trước và có ở hầu hết mọi bệnh nhân dùng loại thuốc đó.

-     Tác dụng phụ loại 2: Chỉ xảy ra ở một thiểu số người và thường không đoán trước được cho đến khi bác sĩ phát hiện có sự liên hệ giữa một loại thuốc và phản ứng đặc biệt đối với loại thuốc này.

-     Tác dụng loại 3: có thể do bệnh di truyền (như thiếu một men đặc hiệu thường làm mất tác dụng của thuốc ( do dị ứng.

-     Tác dụng phụ loại 4: thường biểu hiện : phát ban, sưng mặt, vàng da. Khi có xuất hiện các triệu chứng này cần ngưng dùng thuốc.

THUỐC  CHỦNG NGỪA

Thuốc làm tăng khả năng miễn dịch của cơ thể chống lại một bệnh nhiễm trùng. Thuốc chủng ngừa có tác dụng làm hệ thống miễn dịch của cơ thể trở nên nhạy cảm với một loại vi khuẩn gây bệnh đặc biệt, hoặc với độc tố của vi khuẩn hoặc virus. Nếu sau đó các tác nhân nhiễm trùng đặc biệt này xâm nhập vào cơ thể, hệ thống miễn dịch đã được nhạy cảm sẽ nhanh chống sản xuất ra kháng thể tiêu huỷ các tác nhân, hoặc các độc tố gây bênh.

Đa số các thuốc chủng ngừa là các vi sinh vật (hoặc một phần của vi sinh vật) đã bị giết chết, hoặc bị làm yếu đi, nên chúng không còn khả năng gây bệnh. Thuật ngữ “các vi sinh vật sống đã được làm loãng” dùng để chỉ loại vi sinh vật đã trở nên vô hại. Quá trình làm loãng này có thể tiến hành nhân tạo bằng cách làm thay đổi cấu trúc gen của các vi sinh vật hoặc bằng cách tiêm liên tiếp vào các súc vật thí nghiệm. Do đó cuối cùng gây ra được các thay đổi nhỏ trong các vi sinh vật, làm giảm đáng kể khả năng gây bệnh của chúng nhưng lại không làm giảm khả năng kích thích tạo miễn dịch.

Các loại thuốc chủng ngừa khác, chứa độc tố vi khuẩn đã bị biến đổi. Đối với loại này cũng vậy, quá trình biến đổi đã làm giảm tính nguy hiểm của độc tố, nhưng vẫn giữ được tính gây miễn dịch.

Ngày nay thuốc chủng ngừa có thể bảo vệ cơ thể chống lại nhiều loại bệnh nhiễm trùng. Loại thuốc chủng ngừa sống đã được làm loãng sử dụng trong phòng ngừa bệnh sởi, quai bị, sốt phát ban, sốt vàng và sốt bại liệt.

Thuốc chủng ngừa bệnh bạch hầu và uốn ván là những thuốc có chứa các độc tố vi khuẩn đã bị bất hoạt. Thuốc chủng ngừa bệnh tả, sốt thương hàn, ho gà, dại, và cúm là các loại có chứa vi khuẩn đã bị giết chết. Thuốc chủng ngừa bệnh viêm gan b được sản xuất bằng công nghệ gen.

Thường tiêm thuốc chủng ngừa vào cánh tay. Thuốc ngừa bại liệt có thể cho dưới dạng viên đường có chứa thuốc hoặc nhỏ giọt trên lưỡi. Một số thuốc chủng ngừa cần phải dùng nhiều liều cách nhau vài tuần lễ; một số khác chỉ cần dùng một liều duy nhất. Hiệu quả phòng ngừa có thể hoàn toàn hoặc có khi chỉ được một phần, hoặc rất yếu (như trong trường hợp thương hàn hoặc tả). Thời gian phòng ngừa thay đổi từ vài tháng đến cả đời.