<p class="pHead" hasbox="2">TT - Đề án học phí mới của Bộ GD-ĐT đang là đề tài nóng được nhiều người quan tâm, với những ý kiến trái chiều. </p> <p class="pHead" hasbox="2">>> <a class="OTitle" style="vertical-align: top;" href="http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=230212&ChannelID=236" hasbox="2">Bình quân được... nửa con gà </a></p> <p class="pBody" hasbox="2">Trong bối cảnh chênh lệch giữa mức sống ở nông thôn và thành thị còn quá xa, một bộ phận lớn HSSV có gia cảnh khó khăn, việc tăng học phí không dễ thuyết phục. </p> <p class="pBody" hasbox="2">Trao đổi với<em hasbox="2"> Tuổi Trẻ</em> về đề tài này, <strong hasbox="2">GS - viện sĩ Phạm Minh Hạc, nguyên bộ trưởng Bộ Giáo dục</strong>, chủ tịch Hội Cựu giáo chức VN, nói:</p> <p class="pBody" hasbox="2">- Nếu nói chúng ta đang thiếu ngân sách chi cho giáo dục (GD) là đúng. Chỉ nói riêng về trường sở, hiện nay không có một trường VN nào đạt chuẩn về cơ sở vật chất. Một số tỉnh miền núi phía Bắc và đồng bằng sông Cửu Long mới chỉ có 40% trường học tạm ổn... </p> <p class="pBody" hasbox="2">Tuy vậy, nếu đặt ra vấn đề lấy tăng học phí, coi học phí là nguồn chính để chi cho GD thì không thể được. Tôi cho rằng chúng ta phải tiến tới xóa bỏ học phí, trước hết là miễn học phí ở bậc phổ thông trong các trường công lập chứ không phải là tăng học phí. Khi chúng ta phấn đấu cho việc HS đi học đúng độ tuổi, phổ cập GD các cấp nhưng HS vẫn phải đóng học phí, đó là điều thế giới họ không hiểu được!</p> <p class="pBody" hasbox="2"><strong hasbox="2"> <table style="border-collapse: separate;" bordercolordark="#456ae1" bordercolorlight="#4792d9" hasbox="2" align="right" border="0" bordercolor="#ecf2fe" cellpadding="1" cellspacing="5" height="100" width="200"> <tbody hasbox="2"> <tr hasbox="2"> <td hasbox="2" bgcolor="#cfe6f9" valign="center"> <p class="pBody" hasbox="2"><font hasbox="2" color="#686868"><font hasbox="2" color="#fafafa"><font hasbox="2" color="#030303"> <table class="tLegend" style="border-collapse: separate;" hasbox="2" align="center" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" width="40"> <tbody hasbox="2"> <tr hasbox="2"> <td hasbox="2"><img class="lImage" onclick="return showImage(this.src)" src="ImageView.aspx?ThumbnailID=228808" hasbox="2" hyperlink="" border="1" height="150" hspace="0" width="200" /></td></tr> <tr> <td>GS - viện sĩ Phạm Minh Hạc - Ảnh: N.K</td></tr></tbody></table>Nếu chúng ta không đi đến tận nơi </font></font></font><font color="#686868"><font color="#fafafa"><font color="#030303">xem người dân sống thế nào, chỉ ngồi tính trên bàn giấy thì những gì </font></font></font><font color="#686868"><font color="#fafafa"><font color="#030303">chúng ta đề ra gặp phản ứng của </font></font></font><font color="#686868"><font color="#fafafa"><font color="#030303">xã hội là điều dễ hiểu.</font></font></font></p></td></tr></tbody></table>* Theo GS, liệu việc đưa ra khung học phí mới có cải thiện được tỉ lệ chi cho GV và bù đắp được kinh phí cho các hoạt động khác không?</strong></p> <p class="pBody" hasbox="2">- Phải nói rằng lương GV hiện nay vẫn chưa đủ sống. Nhưng để giải quyết điều này cần phải có lộ trình tăng lương riêng. Còn học phí không phải công cụ để tăng lương. Đề án học phí cần phải làm rõ việc sử dụng học phí vào mục đích đầu tư cho cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học...có nghĩa phục vụ trực tiếp cho người đi học</p> <p class="pBody" hasbox="2"><strong hasbox="2">* Việc xác định học phí dựa trên nguyên tắc phù hợp với khả năng chi trả của nhân dân, nhưng có nhiều ý kiến cho rằng cách tính toán trong đề án chưa sát với thực tế đời sống của người dân, ý kiến GS thế nào?</strong></p> <p class="pBody" hasbox="2">- Nếu lấy GDP bình quân cả nước để tính thì không hợp lý. Thu nhập bình quân cả nước là 6 USD/ngày/người. Nhưng tôi biết có những người dân thu nhập không đến 100.000 đồng VN/tháng. Nếu đánh đồng giữa các nhóm đối tượng khác nhau trong xã hội để tính mức học phí thì ở những nơi khó khăn, người dân sẽ không đủ điều kiện cho con đi học. </p> <p class="pBody">Ở nông thôn, thu nhập chủ yếu của người dân trông vào nghề nông. Giá 2- 3 tạ thóc chỉ bán được 1 triệu đồng. Một năm, một gia đình thu hoạch không đến 3 tấn lúa, chưa kể những bất trắc gây thiệt hại cho mùa màng... Nếu chúng ta không đi đến tận nơi, xem người dân sống thế nào, chỉ ngồi tính trên bàn giấy thì những gì chúng ta đề ra gặp phản ứng của xã hội là dễ hiểu.</p> <p class="pBody"><strong>* Nhưng nếu không tăng học phí, theo các nhà quản lý GD thì bài toán chất lượng GD sẽ khó thực hiện được, nhất là bậc ĐH.</strong></p> <p class="pBody"> <table style="border-collapse: separate;" bordercolordark="#456ae1" bordercolorlight="#4792d9" align="right" border="0" bordercolor="#ecf2fe" cellpadding="1" cellspacing="5" height="100" width="200"> <tbody> <tr> <td bgcolor="#cfe6f9" valign="center"> <p class="pBody"><font color="#686868"><font color="#fafafa"><font color="#030303"> <table class="tLegend" style="border-collapse: separate;" align="center" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" width="40"> <tbody> <tr> <td><img class="lImage" onclick="return showImage(this.src)" src="ImageView.aspx?ThumbnailID=228809" hyperlink="" border="1" height="200" hspace="0" width="150" /></td></tr> <tr> <td> <p class="tLegend"><font color="#838383">
GS Nguyễn Xuân Hãn, ĐH Quốc gia Hà Nội)</font></p></td></tr></tbody></table>Cách thống kê "học phí” của Bộ GD-ĐT đã chưa tính đến rất nhiều khoản đóng góp của người học và gia đình, chưa đưa vào số liệu tổng các nguồn lực </font></font></font><font color="#686868"><font color="#fafafa"><font color="#030303">tài chính của </font></font></font><font color="#686868"><font color="#fafafa"><font color="#030303">giáo dục. </font></font></font></p></td></tr></tbody></table></p> <p class="pBody">- Có ý kiến cho rằng tăng học phí tỉ lệ thuận với chất lượng GD. Nhưng tôi thì không nghĩ như thế. Chúng ta vẫn có những HS nghèo nhưng học giỏi, thành đạt làm rạng danh đất nước. </p> <p class="pBody">Chất lượng GD liên quan đến nhiều yếu tố, không thể đổ lỗi cho việc không có tiền. Hơn nữa, không nên coi học phí là nguồn chính chi cho GD, mà ngoài ngân sách nhà nước cần phải tận dụng các nguồn thu khác. Ví dụ như nên bắt buộc các doanh nghiệp phải đóng thuế GD, dựa trên doanh thu, lợi tức hằng năm của họ. Vấn đề này đã từng được nhắc đến trong nghị quyết của Chính phủ, nhưng không thấy triển khai. </p> <p class="pBody">Tôi cho rằng đến lúc các doanh nghiệp, nơi sử dụng sản phẩm của GD, phải có trách nhiệm với GD bằng hành động cụ thể là đóng thuế. Bên cạnh đó nên khuyến khích các trường ĐH triển khai những đề tài nghiên cứu mang tính ứng dụng, mở các cơ sở sản xuất kinh doanh trong trường ĐH để lấy nguồn thu đầu tư trở lại cho đào tạo. Việc mở trường trong các doanh nghiệp như mô hình trường ĐH FPT cũng là một hướng hay... Có nhiều cách làm để tăng nguồn thu cho GD chứ không phải bằng tăng học phí.</p> <p class="pBody" hasbox="2"><strong hasbox="2">* Nếu đề án học phí vẫn được thông qua thì theo GS, cần phải làm gì để bài toán <span style="font-weight: bold; color: red; background-color: yellow;" hasbox="2"><font style="background-color: rgb(255, 255, 255);" hasbox="2" color="#000000">tăng học phí</font></span> có tính thuyết phục đối với nhân dân? </strong></p> <p class="pBody" hasbox="2">-Tôi cho rằng cần phải minh bạch, công khai trong chi tiêu cho GD. Đó là một điểm mấu chốt để có thể thuyết phục được dư luận xã hội nói chung. Theo số liệu của Bộ GD-ĐT cung cấp, từ năm 2000- 2006 ngân sách nhà nước chi cho GD chuyển thẳng 73,8% cho các tỉnh, thành phố, 21,2% cho các bộ, ngành khác, còn Bộ GD-ĐT chỉ nắm giữ 5% ngân sách. Trong khi thông tin từ Bộ Tài chính cho thấy qua kiểm tra 30 tỉnh, thành phố thì có 26 tỉnh, thành phố chi không đúng ngân sách GD. </p> <p class="pBody">Đây rõ ràng là một sự không minh bạch. Mà không, phải nói đó thật sự là vấn đề "bí hiểm". Muốn tăng học phí nhưng vấn đề minh bạch tài chính chưa làm được, chưa giải trình được những việc "bí hiểm" kia thì khó thuyết phục được người dân.</p> <p class="pAuthor" hasbox="2">TRỊNH VĨNH HÀ<em hasbox="2"> thực hiện</em></p> <p class="pAuthor" hasbox="2"> <table style="border-collapse: separate;" bordercolordark="#456ae1" bordercolorlight="#4792d9" hasbox="2" align="left" bordercolor="#ecf2fe" cellpadding="5" cellspacing="5"> <tbody hasbox="2"> <tr hasbox="2"> <td hasbox="2" bgcolor="#cfe6f9" valign="center"> <p class="pTitle">Những câu hỏi quanh bản báo cáo tài chính của Bộ GD-ĐT</p> <p class="pHead"><font color="#000000">TT - Ngày 8-11-2007 Bộ GD-ĐT công bố tại cuộc giao ban báo chí bản báo cáo số liệu về "Giáo dục VN - đầu tư và cơ cấu tài chính".</font></p> <p class="pBody">Việc Bộ GD-ĐT công bố tương đối chi tiết các số liệu tổng hợp về vấn đề "nóng" luôn được dư luận xã hội quan tâm là một việc làm rất được hoan nghênh. Tuy nhiên, trong bản báo cáo có một số nội dung chưa rõ ràng. Xin dẫn một vài thí dụ cụ thể như sau:</p> <p class="pInterTitle">Chưa tính đủ các khoản</p> <p class="pBody">"Học phí ở nước ta hiện tại qui định từ năm 1998 đến nay không thay đổi" là chưa đúng vì: trước hết quan niệm về học phí đã có thay đổi căn bản. Trước đây, theo Luật giáo dục năm 1998, ngoài học phí và lệ phí tuyển sinh, các nhà trường còn được phép thu tiền xây dựng trường, tiền học các môn học chưa qui định chính thức trong chương trình (ngoại ngữ, tin học, các hoạt động ngoại khóa…), tiền học 2 buổi/ngày... </p> <p class="pBody" hasbox="2">Theo Luật giáo dục năm 2005 (điều 105): "Học phí, lệ phí tuyển sinh là khoản tiền của gia đình người học phải nộp để góp phần bảo đảm chi phí cho các hoạt động giáo dục đào tạo. Học sinh trường tiểu học công lập không phải đóng học phí. Ngoài học phí và lệ phí tuyển sinh, người học và gia đình người học không phải đóng góp khoản tiền nào khác".</p> <p class="pBody">Như vậy, bản số liệu thống kê của Bộ GD-ĐT đã chưa tính đủ các khoản đóng góp thực tế hiện nay của người học và gia đình người học để bảo đảm chi phí học tập. Chính với cách thống kê "học phí” này, Bộ GD-ĐT đã chưa tính đến rất nhiều khoản đóng góp của người học và gia đình ở ngoài báo cáo, chưa đưa vào số liệu tổng các nguồn lực tài chính của giáo dục. </p> <p class="pBody">Thí dụ, chỉ tính riêng cấp tiểu học, theo qui định của UBND cấp tỉnh, thành phố, học sinh các trường công lập còn phải đóng tiền xây dựng trường, tiền học 2 buổi/ngày, tiền học ngoại ngữ, tin học (ở những nơi có dạy các môn này), tiền học cho các hoạt động ngoại khóa... Nếu tính cả các khoản này thì học sinh tiểu học công lập đã phải đóng học phí (trái hiến pháp 1992 và Luật giáo dục) và tổng số kinh phí thu được là rất lớn chứ không thể bằng 0 như số liệu tại các trang 29, 30 của báo cáo. </p> <p class="pBody">Ngoài ra, học sinh tiểu học còn phải đóng tiền đồng phục, bảo hiểm y tế, mua sách giáo khoa, sách tham khảo, vở viết và dụng cụ học tập, quĩ hội cha mẹ học sinh, quĩ đội, tiền học trái tuyến, tiền học thêm... (là các khoản không có trong quyết định của UBND tỉnh, thành phố).</p> <p class="pBody" hasbox="2">Về cách tính tỉ lệ chi phí bình quân cho giáo dục so với thu nhập, các nước trên thế giới đều tính tỉ lệ theo đầu người chứ không thể tính theo hộ gia đình. Phải chăng vì muốn chứng tỏ rằng chi phí học tập chỉ chiếm 4 - 8% mà Bộ GD-ĐT đã có cách tính khác với các nước như vậy? Còn nếu tính theo cách tính thông thường của các nước thì năm 2006, tỉ lệ giữa chi phí giáo dục bình quân một người đi học so với thu nhập bình quân một nhân khẩu của nước ta, tính từ các con số trong bảng trang 19 và trang 23 của Bộ GD-ĐT nói trên, là 14,96%. </p> <p class="pBody">Tương tự cấp tiểu học, học sinh công lập ở tất cả các cấp học khác (nhất là học sinh các trường bán công, công lập tự chủ tài chính ở phổ thông) và sinh viên các trường đại học, cao đẳng đều phải đóng rất nhiều khoản khác mà Bộ GD-ĐT không biết vô tình hay cố ý "quên" không thống kê để đưa vào nguồn đóng góp của xã hội cho giáo dục. Các con số về đóng góp của người dân trong bảng số liệu của Bộ GD-ĐT chỉ là các con số kinh phí thu được từ các qui định chính thức đối với người học trong các trường công lập mà thôi.</p> <p class="pBody" hasbox="2">Ngoài ra, Bộ GD-ĐT chưa đưa ra được con số cụ thể về tổng đóng góp của người dân trong các trường ngoài công lập. </p> <p class="pBody">Vì vậy, con số tỉ lệ tương quan giữa đóng góp của người dân và của Nhà nước (25%/75%) được nêu ra trong báo cáo của Bộ GD-ĐT liệu có chính xác và đủ độ tin cậy?</p> <p class="pInterTitle">Nhiều vấn đề chưa được giải đáp</p> <p class="pBody">Vấn đề Quốc hội, đại biểu Quốc hội, công luận và người dân quan tâm nhất là sử dụng các nguồn lực tài chính cho giáo dục như thế nào đã không được giải đáp trong bản báo cáo nói trên của Bộ GD-ĐT. Xin nêu thí dụ về một số nội dung cụ thể:</p> <p class="pInterTitle">Lương giáo viên được bao nhiêu?</p> <p class="pBody">Theo con số thống kê ngành công bố trong báo cáo, năm 2006 có tổng số 1.020.862 nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, trong đó 876.159 thuộc hệ thống công lập (trang 13). Đây là số người được hưởng lương từ ngân sách nhà nước. </p> <p class="pBody" hasbox="2">Tổng chi thường xuyên của năm 2006 là 44.798 tỉ đồng, nguồn học phí là 4.329 tỉ đồng; trừ các khoản thuộc chương trình mục tiêu quốc gia GD-ĐT (2.970 tỉ đồng) và nguồn ODA (1.200 tỉ đồng) thì khoản thực tế dành cho chi thường xuyên là 44.957 tỉ đồng. Tính theo mức thấp nhất theo báo cáo của Bộ GD-ĐT trình Ủy ban VHGD TN, TN&NĐ Quốc hội ngày 3-10-2007, tỉ lệ chi lương chiếm 85% tổng chi thường xuyên, thì tổng quĩ lương của cán bộ quản lý, giáo viên công lập phải khoảng 38.213,45 tỉ đồng. </p> <p class="pBody" hasbox="2">Với quĩ lương này, bình quân lương cán bộ quản lý, giáo viên công lập sẽ là 3.634.561 đồng/người/tháng. Thế nhưng, trong thực tế lương bình quân mỗi giáo viên hiện nay khoảng 1.500.000 đồng/tháng, vậy số tiền hơn 2 triệu còn lại đáng lý phải thuộc về giáo viên thì đã đi đâu? Chúng ta thấy nếu số tiền lương này được trả đủ, đúng cho giáo viên thì không cần phải tăng học phí để tăng lương cho giáo viên.</p> <p class="pInterTitle" hasbox="2">Nguồn vốn ODA cho giáo dục là bao nhiêu?</p> <p class="pBody" hasbox="2">Một nguồn lực tài chính rất lớn cho giáo dục - đào tạo là nguồn vốn vay ưu đãi và các khoản viện trợ không hoàn lại nhưng đã không được Bộ GD-ĐT báo cáo trong bản công bố số liệu đầu tư và cơ cấu tài chính giáo dục VN. Các nguồn vốn này cũng phải được quản lý như ngân sách nhà nước, và được sử dụng như thế nào, hiệu quả ra sao rất cần được Bộ GD-ĐT công khai báo cáo!</p> <p class="pHead" hasbox="2" align="right"><font hasbox="2" color="#000000">GS. NGUYỄN XUÂN HÃN</font></p> <p class="pBody" hasbox="2" align="right">
ĐHQG Hà Nội)</p></td></tr></tbody></table></p>
