<table cellspacing="0" cellpadding="0" width="100%" align="center" border="0"> <tbody> <tr> <td><span class="author" id="lbAuthor1"><a href="http://www.cand.com.vn/News/tacgia/dang_hong_quang.html" target="_blank"><em>Hồng Thanh Quang</em></a></span><em> (cand.com.vn)</em><br /><br /></td></tr> <tr> <td> <table cellspacing="0" cellpadding="4" align="right" border="0"> <tbody> <tr> <td style="HEIGHT: 1px"> <table cellspacing="0" cellpadding="0" border="0"> <tbody> <tr> <td><img id="StoryAvatar" style="BORDER-TOP-WIDTH: 0px; BORDER-LEFT-WIDTH: 0px; BORDER-BOTTOM-WIDTH: 0px; WIDTH: 180px; BORDER-RIGHT-WIDTH: 0px" alt="" src="http://www.cand.com.vn/Uploaded_CAND/hoabt/10-nhoche.jpg" /></td></tr> <tr> <td class="pic_explain"><span id="AvatarDesc" style="WIDTH: 180px"></span></td></tr></tbody></table></td></tr> <tr> <td></td></tr> <tr> <td></td></tr></tbody></table><span class="sapeau_box"> <p align="justify"> <p>Người ta kể lại rằng, khi Trung sĩ Teran xô vào lớp học, nơi đang giam giữ Che Guevara, người anh hùng du kích lỡ bị sa cơ mặc dù thương tật đầy mình vẫn gượng đứng dậy cho thẳng thớm. Trước cảnh tượng đó, tên sát nhân cảm thấy nhột: dường như có một hào khí gì đó toát lên từ huyền thoại sống của cách mạng Mỹ la tinh này khiến y bỗng như nhụt hết cả nhuệ khí. Thấy vậy, Che hơi mỉm cười giễu cợt và ra lệnh: "Bắn ta đi, hỡi kẻ hèn nhát, mi chẳng qua chỉ muốn giết một con người!". Trung sĩ Teran giật mình, bất giác siết cò súng...</p></span> <p></p> <p align="justify"><span class="time_zone" id="lbContinue"></span><span class="text_box" id="lbBody"> <p><font face="Times New Roman" size="3">Đã gần 40 năm trôi qua kể từ ngày 8/7/1967 đáng nhớ ấy, khi Che anh dũng hy sinh ở Bolivia, huyền thoại về Che bắt đầu cuộc trường chinh vĩnh cửu trong ký ức nhân loại. Che là biểu tượng của một con người không chỉ biết tư duy về những vấn đề thiết thân nhất đối với con người mà còn cố gắng tìm mọi biện pháp để biến những ý tưởng nảy sinh trong đầu mình thành hiện hữu. Nghĩ, nói và làm đối với Che là một quá trình liên tục không tách rời nhau. Diễn tả theo cách khác, Che đã học được phương thức tư duy bằng hành động! Đối với anh, không có vấn đề lý thuyết nào lại không thể củng cố bằng những biện pháp giải quyết thực tế (hình như có một nhà cách mạng Trung Hoa cũng đã từng nói, mọi thứ nghĩ ra được thì có thể biến thành hiện thực được). </font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Cho tới lúc phải rời cõi thế, Che không phút nào ngừng cố gắng làm chủ thực tế trên lý thuyết và luôn sẵn sàng làm chủ thực tế bằng những hành động cụ thể. Anh luôn luôn suy nghĩ lao lung về những việc làm hàng ngày của mình, phân tích mọi nhẽ về tất cả mọi sự diễn ra xung quanh với ý thức tư duy vươn tới sự hoàn hảo hơn, đúng đắn hơn, thực tế hơn. Cũng bởi vì thế mà triết gia kiêm nhà văn Pháp Jean - Paul Sartre từng nhận xét về Che: "Tôi nghĩ anh ấy không chỉ là một trí thức mà còn là con người hoàn thiện nhất của thời đại chúng ta".</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Khác với nhiều "Anh hùng thời đại", Che không bao giờ tỏ ra hay cảm thấy mình là VIP. Mỗi khi nghĩ về anh, tôi lại nhớ những câu thơ: </font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">"Nếu đời ta của mình ta thôi nhỉ,<br />Hẳn đêm ta sẽ hóa sao băng, <br />Chói khoảnh khắc rồi chìm vào quên lãng,<br />Chỉ vô danh mới được vĩnh hằng...".</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Những điều Che từng viết ra để lại cho hậu thế cũng như những việc anh làm là minh chứng rõ ràng về một sự tự do nội tâm đáng kính nể của con người từng là một lãng tử phóng xe máy đi ngang dọc châu Mỹ la tinh, một vị Bộ trưởng và nhà ngoại giao cao cấp của cách mạng Cuba, không hề ngần ngại rời bỏ những vinh hoa để trở thành một du kích can trường hiên ngang đón nhận viên đạn cuối cùng găm vào trái tim mình. </font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Theo Giáo sư - Tiến sĩ người Nga Vladimir Mironov của Viện Quan hệ quốc tế Moskva, một nhà nghiên cứu có uy tín lớn về Che, phải là một người tự do gần như tuyệt đối mới có thể kể về mình giản dị và chân thực như sau: "Đi lên đỉnh cao đối với tôi là một thử thách nặng nề. Tôi đã lên được rồi nhưng với những cơn hen buộc người ta không thể có được một cử động dù nhỏ nhất nào... Khi tôi cảm thấy không thể nào chịu nổi nữa rồi, tôi nói với ông nông dân Crespo bỏ tôi ở lại thì ông ấy đã nói bằng giọng điệu vẫn quen thuộc trong đám lính tráng: "Nào, gã <?xml:namespace prefix = st1 /><st1lace w:st="on"><st1:country-region w:st="on">Argentina</st1:country-region></st1lace> thối thây kia, đi tiếp mau lên, hay là tớ sẽ đá cho cậu mấy cái vào mông!". </font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Giống như người thực sự vĩ đại, Che biết "cao nhân tất hữu cao nhân trị" và anh luôn tìm ra cơ hội để tự giễu cợt mình. Cả châu Mỹ la tinh từng bật cười trước những lời hóm hỉnh của anh khi nói về những chuyện thực ra là nghiêm ngắn: "Tôi hẳn đã không là đàn ông nếu không mê phụ nữ. Nhưng tôi hẳn cũng đã không là người cách mạng nếu vì mê gái mà ngừng thực hiện bất cứ một chức phận nào của mình, kể cả chức phận làm chồng!".</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Về số lượng những bài báo, cuốn sách, phim, kịch, các công trình nghiên cứu về mình, Che có thể được coi là người đang giữ kỷ lục trong số những nhân vật nổi tiếng nhất nửa cuối thế kỷ XX. Tuy nhiên, cũng có những thế lực lợi dụng Che để kiếm lời, cố gắng biến anh thành thứ như thể ngôi sao văn hóa pop, thậm chí thành cả... thương hiệu hàng hóa(?!). Tại London chẳng hạn, người ta từng mở cả một tiệm thời trang phụ nữ đắt tiền với cái tên "Che Guevara"... </font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Không ngẫu nhiên mà 10 năm sau khi qua đời, nhà văn chính trị người Pháp Regis Debray, cũng từng chiến đấu tại Bolivia, từng bị bắt ở đó và bị kết án 30 năm tù, đã nhận xét, đại ý, Che đã bị sát hại hai lần: Lần đầu là bởi đạn của Trung sĩ Teran, lần sau là bởi những người muốn biến anh thành hình tượng khô cứng để bao bọc cho những việc làm lắm khi tư lợi của họ. Đôi khi ngay cả những lễ lạt ồn ào cũng không hẳn đã là vì niềm tưởng vọng đích thực đối với người anh hùng đã hy sinh. </font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Sống để hành đạo, chết được hòa cùng thiên nhiên, vô danh, lặng lẽ, như những "hạt bụi" từng hóa nên "kiếp thân ta" (chữ dùng của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn) - đó hình như là mơ ước vĩnh cửu của các anh hùng cái thế mọi thời, mọi nơi. Không ngẫu nhiên mà trong bài thơ tưởng niệm Che, nhà thơ Cuba Fina García Marrus đã viết:</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">"Người đã khuất không còn cần chỗ nữa, <br />Chỗ của mình, anh để cho chúng ta.<br />Đã vĩnh viễn hóa thiêng liêng bụi cát,<br />Anh chẳng còn đón nhận lễ nghi đâu.<br />Đường anh đi tự giờ không ai biết,<br />Anh hoàn toàn thoát khỏi mọi đớn đau.<br />Anh lại là trẻ nhỏ<br />Ẩn mình trong thiên nhiên.<br />Sự lặng im<br />Làm anh dần sáng tỏ.<br />Tự giờ anh giống như<br />Cỏ, hoa, trẻ nhỏ..." </font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Có lẽ đấy mới thực là mơ ước của Che..</font></p></span></td></tr></tbody></table>