Phó mặc cho số phận

Y tá Nguyễn Văn Mùi công tác tại Bệnh viện Tâm thần tỉnh Yên Bái có thâm niên hơn 30 năm gắn bó với công tác chăm sóc, chữa trị các bệnh nhân tâm thần. Anh không nhớ nổi là mình đã chăm sóc, điều trị cho bao nhiêu bệnh nhân nữa, và cũng không thể nhớ bao nhiêu lần bị bệnh nhân tấn công làm anh bị thương; nhẹ thì xây xước chân tay, mặt mũi, nặng thì khâu mấy mũi ở vùng đầu, thậm chí là phải đưa đi cấp cứu.

Y tá Mùi cho hay, do đặc thù công việc, hầu như ngày nào anh cũng phải đối mặt với các bệnh nhân tâm thần vô cớ nổi cơn hung bạo. Còn y tá Lương Thị Mơ, một điều dưỡng có thâm niên 28 năm tâm sự: "Chúng tôi cũng chỉ phân biệt bệnh nhân có nguy cơ HIV bằng mắt thường, khi thấy các bệnh nhân nào lở loét, phát ban, ho nhiều... thì đề phòng hơn. Còn trường hợp khác, như phơi nhiễm ở giai đoạn "cửa sổ" thì cũng đành chịu…".

Chăm sóc bệnh nhân tâm thần tại Bệnh viện tâm thần tỉnh Yên Bái.

Cách đây chưa lâu, một y tá của Bệnh viện Tâm thần Trung ương khi tiêm thuốc cho bệnh nhân, bệnh nhân kích động, giãy giụa khiến mũi tiêm trượt ra và đâm trúng vào tay. Chuyển bệnh nhân này đến một trung tâm khác làm xét nghiệm, kết quả lần 1 là dương tính với HIV. Lãnh đạo bệnh viện phải động viên rất nhiều, cô y tá này mới trấn tĩnh được. Rất may, kết quả xét nghiệm lần 2 của bệnh nhân đó là âm tính và kết quả lần 1 là dương tính giả, mọi người mới thở phào nhẹ nhõm.

Cần có giải pháp bảo vệ y, bác sĩ

Nhiều năm nay, Bộ Y tế đã có những qui định và chế độ đối với cán bộ y tế làm việc trong các môi trường độc hại, nguy cơ lây nhiễm các bệnh truyền nhiễm. Do đặc thù địa bàn miền núi, Yên Bái là một điểm nóng về ma tuý và đại dịch HIV/AIDS. Bệnh viện hiện đang quản lý, điều trị cho hơn 2.100 bệnh nhân thuộc 143 xã, thị trấn.

Đáng chú ý, vài năm trở lại đây, số bệnh nhân tâm thần do có tiền sử sử dụng ma tuý tăng nhanh, điều đó cũng có nghĩa là nguy cơ lây nhiễm các bệnh truyền nhiễm, trong đó có đại dịch HIV/AIDS cũng ngày càng tăng.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, BS Trần Đức Quân, Giám đốc Bệnh viện Tâm thần tỉnh Yên Bái cho biết, xét nghiệm HIV không phải là công việc thường qui của bệnh viện, các bệnh nhân cấp cứu được đưa đến, việc đầu tiên của các y bác sĩ là chữa trị, hạ "nhiệt" cho họ. Trong khi bệnh viện còn chưa nắm được tiền sử, bệnh án người bệnh thì người nhà bệnh nhân lại thường có tâm lý giấu bệnh. Chính vì vậy, nguy cơ lây nhiễm các bệnh truyền nhiễm, nhất là HIV từ những bệnh nhân tâm thần có tiền sử sử dụng ma tuý (hoặc nghiện ma tuý) cho các bác sĩ là hiện hữu.

Chỉ tính từ đầu năm đến nay, có ít nhất 3 trường hợp bệnh nhân tâm thần dương tính với HIV được thu dung, điều trị tại BV Tâm thần Yên Bái. Cũng xin được nói thêm, các trường hợp này là những người có biểu hiện bề ngoài của bệnh nhân AIDS, bác sĩ điều trị mới chỉ định làm xét nghiệm!? Đối với người có HIV mà mắc các chứng bệnh về tâm thần thì bệnh càng nặng hơn, bởi người mang trong mình HIV đã có sẵn những suy nghĩ trầm cảm.

Trước đây, tại Bệnh viện Tâm thần Trung ương việc các bệnh nhân tâm thần tấn công bệnh nhân khác và các y bác sĩ bị gây thương tích và xây xước là rất nhiều. Không để xảy ra những hậu quả tiêu cực, bệnh viện đã phải đưa một quy trình khám và điều trị hết sức chặt chẽ.

Quy trình chặt chẽ sẽ có thể giảm thiểu tối đa những hậu quả xấu, tuy nhiên cái khó hiện nay chính là việc nhiều bệnh viện tâm thần địa phương vẫn chưa có được đầy đủ các trang thiết bị để làm được các xét nghiệm cần thiết. Việc các y, bác sĩ phải "tay bo" đối mặt với bệnh nhân tâm thần có nguy cơ nhiễm HIV là một thực trạng vẫn còn tồn tại