Cuộc hôn nhân của họ chỉ kéo dài 5 năm (1899-1904), và  họ sống bên nhau rất ít. Sự xa cách và nhớ nhung đã khiến họ viết cho nhau 800 bức thư.

Họ gặp nhau năm 1898 tại một buổi Chekhov đọc vở kịch mới của ông có nhan đề "Hải âu". Nhà văn khi đó 38 tuổi, còn Knipper chưa đến 30.  6 năm sau đó chứng kiến những biến chuyển trong quan hệ giữa hai con người tài năng này: đầu tiên chỉ là nhà viết kịch và diễn viên, sau đó là tình nhân, rồi vợ chồng và cuối cùng là người đàn ông ốm yếu cùng người vợ túc trực bên giường bệnh cho đến lúc ông ra đi ở tuổi 44.

Phần lớn thời gian trong cuộc hôn nhân của họ, Knipper sống ở Mátxcơva diễn trên sân khấu MKHAT, còn Chekhov sống ở Yalta (trên bờ Biển Đen, cách Mátxcơva khoảng 1200km) do mắc bệnh lao phổi. Họ chỉ gặp nhau vào mùa hè, nhưng ngay cả khi đó sức khoẻ của Chekhov cũng ảnh hưởng nhiều đến hạnh phúc riêng của họ.

Ký ức về tình yêu của họ còn lại trong những bức thư mà họ viết cho nhau từ năm 1899 cho đến 1904 - giai đoạn lịch sử của MKHAT với sự ra đời của nhà hát và công diễn 4 vở diễn đã trở thành kinh điển của Chekhov là "Hải âu" (1899), "Cậu Vania" (1899), "Ba chị em" (1901) và "Vườn anh đào" (1904). Ơ cả 4 vở này Knipper đều đóng vai chính.

Sau khi vở "Ba chị em" được công diễn, Chekhov và Knipper làm quen với gia đình của nhau. Hai người cùng rời Mátxcơva đi Yalta và trở thành tình nhân.

Người đời khó mà hình dung được hoàn cảnh của Chekhov và vợ lúc đó. Nữ nghệ sĩ nổi tiếng đắm chìm trong công việc tại nhà hát hàng đầu ở thủ đô, còn Chekhov thì ốm yếu. Họ ở cách xa nhau. Knipper thường ở lại nhà hát sau khi diễn để viết thư cho chồng. Nhiều khi nàng viết sau những buổi dạ tiệc kéo dài thâu đêm, khi chỉ còn lại một mình mệt mỏi và buồn chán. Có khi nàng viết ngay trên tàu, trên đường từ Yalta trở về Mátxcơva. Còn ông viết trong nỗi cô đơn, bị căn bệnh gặm nhấm, nhưng lại khát khao muốn biết tin tức về nhà hát và về những vở diễn của mình.

Những bức thư đã đem lại sinh lực cho cả hai.

Những bức thư có đủ mọi cung bậc của đời sống gia đình, đụng chạm vào mọi vấn đến như sức khoẻ, tiền bạc, thời tiết, các chuyến đi. Knipper ghen tuông, còn Chekhov thì lo lắng về lối sống thượng lưu của vợ. Cả hai cùng nói về sự cô đơn và nỗi buồn. Có khi họ viết rất ngắn, cả bức thư chỉ có một câu kèm theo lời hứa sẽ viết nhiều hơn vào lần sau.

Nhưng những bức thư cũng cho thấy góc khuất của Chekhov: ông không muốn kết hôn cùng nàng. Sức  khoẻ chỉ là một nguyên nhân. Ông có trách nhiệm phải hỗ trợ tài chính cho gia đình lớn của mình.
 
Thường xuyên tiếp xúc với các nữ nghệ sĩ và các quý bà đam mê văn chương, Chekhov luôn tận hưởng sự chiều chuộng của phụ nữ và ông không thờ ơ với họ.  "Thôi được, tôi sẽ kết hôn, nếu ông muốn điều đó" - Chekhov viết cho Suvorin, ông chủ xuất bản năm 1895 (năm đó ông có quan hệ tình cảm với ít nhất 3 phụ nữ, một trong số đó sau này trở thành hình mẫu nữ nhân vật chính trong vở "Hải âu").

Khi gặp Knipper, Chekhov đã có được điều ông muốn. Một số nhà viết tiểu sử Chekhov cho rằng nếu như họ sống cùng nhau, thì cuộc hôn nhân cũng không thể kéo dài. "Tôi không có khả năng làm một công việc khó khăn và khó hiểu như hôn nhân và vai trò người chồng khiến tôi hoảng sợ" - Chekhov viết.

Còn một bí mật khác không được họ đề cập trong thư đó là việc Knipper bị sảy thai hồi tháng 2.1902. Donald Reyfield, nhà viết tiểu sử Chekhov cho rằng Knipper thụ thai không vào thời điểm nàng ở cùng chồng. Tại sao nàng lại bất ngờ đến Yalta vào tháng 2? Tại sao nàng không thông báo chuyện có thai trong những bức thư trước? Tại sao Chekhov không nhắc đến chuyện này trong những bức thư sau đó?

Những câu hỏi đó không bao giờ có câu trả lời. Nhà văn và nữ nghệ sĩ đã không để lại hậu duệ, song họ để lại cho đời một kho báu khác - đó là những bức thư tình có thể được coi là một thiên tình sử xuất sắc.

Quỳnh An biên soạn theo báo chí Nga