Vậy là 6 năm đã trôi qua kể từ ngày Phạm Thị Huệ được tạp chí Time của Hoa Kỳ bình chọn là 1 trong 20 "Anh hùng châu Á" năm 2004. Dòng đời vẫn không ngừng chảy. Không ít người đã tự hỏi: Từng phút, từng giờ phải đối mặt giữa sự sống và cái chết; đối mặt với bao nhiêu khó khăn, thử thách khốc liệt giữa đời thường, người nữ anh hùng với vóc dáng nhỏ bé, dịu dàng và xinh đẹp ấy hiện giờ ra sao? PV Báo CAND vừa có cuộc gặp gỡ đầy thú vị với người phụ nữ nổi tiếng này ngay tại văn phòng làm việc của chị: Dự án GIPA - số 23i, đường Lê Đại Hành, TP Hải Phòng.
Bay lên từ quá khứ đẫm nước mắt
Phải mất vài lần hẹn, nhóm PV chúng tôi mới gặp được Phạm Thị Huệ tại văn phòng dự án GIPA, trên đường Lê Đại Hành, TP Hải Phòng. Cảm giác thật ngỡ ngàng. Vẫn cặp mắt nhìn rất thẳng ấy, vẫn nụ cười thân thiện và thái độ niềm nở ngày nào nhưng giờ ở người phụ nữ tuổi 30 này có gì đó thật duyên dáng, đoan trang như một "quý bà", một doanh nhân thành đạt.
Tạm dừng lướt phím trên chiếc laptop đời mới trên bàn làm việc, chị rót nước mời khách. Câu chuyện giữa chúng tôi, cũ mới đan xen, luôn bị ngắt quãng bởi những cú điện thoại của nhiều người gọi đến xin được tư vấn về HIV/AIDS và cả những vấn đề liên quan đến KD-SX trong dự án do chị đang phụ trách.
"Việc chẳng lúc nào hết, bận tối mắt các anh ạ! Nhưng mà vui lắm! 6 năm rồi, được mọi người động viên, nhiệt thành ủng hộ, bọn em cũng làm được khối việc. Mà cũng lạ, càng làm càng vui, càng thấy mình khỏe ra, bệnh tật cũng như biến đi đâu mất" - Phạm Thị Huệ cười rất tươi, nói như phân bua với chúng tôi.
Những lời tự đáy lòng ấy của chị khiến chúng tôi thấy tim mình như se lại. Vâng, 6 năm qua - kể từ ngày được tôn vinh danh hiệu cao quý, người anh hùng của chúng ta không có một ngày nghỉ ngơi. Chị vẫn như cây nến lặng lẽ cháy và âm thầm tỏa sáng; vẫn gắng sức chạy đua với thời gian để cống hiến cho đời.
Chuyện về Phạm Thị Huệ đã có hàng ngàn bài báo trong nước và ngoài nước nói đến. Ấy vậy mà trò chuyện với chúng tôi, Huệ vẫn không thể nào quên được những ký ức đẫm nước mắt.
Sinh năm 1980 trong một gia đình 5 anh em (Huệ là con thứ 3) tại huyện Tiên Lãng, Hải Phòng. Năm 2000, "cô bé lọ lem" xinh đẹp lên xe hoa với một chàng trai con nhà khá giả. Đứa con trai đầu lòng ra đời cũng là lúc cuộc đời Phạm Thị Huệ gặp biến cố lớn.
Do dùng chung bơm kim tiêm chích ma túy với nhiều người, chồng Huệ đã có HIV từ lúc nào không hay. Đau đớn đến tột cùng là lúc nằm trên bàn mổ, chị còn nghe các bác sĩ thì thào: "Không biết đứa bé này…". Điều làm Huệ sợ hãi hơn cả chính là sự kỳ thị của xung quanh với cả những người thân trong gia đình. Nhưng khi nhìn cậu con trai Hà Minh Hiếu bi bô gọi tên mọi người sau đó lăn ra ngủ ngon lành, vợ chồng chị đã không đành lòng.
Bước ngoặt quan trọng nhất với Huệ theo lời chị ấy là khi Hội Phụ nữ phường Hạ Lý, quận Hồng Bàng đến tuyên truyền cho gia đình chị về HIV/AIDS. Họ khẳng định HIV không lây qua giao tiếp thông thường. Từ đó, gia đình đã hiểu và thay đổi thái độ. Họ đã đưa mẹ con cô về ở chung.
Huệ còn được giới thiệu đến sinh hoạt tại CLB Hải Âu - một mái nhà chung dành cho những người đã bị nhiễm HIV ở Hải Phòng và cũng bắt đầu từ đó, chia sẻ nỗi thống khổ của những người cùng cảnh ngộ chị từng bước tham gia vào các hoạt động tư vấn, tuyên truyền về phòng chống đại dịch HIV/AIDS.
Tháng 9/2002, Phạm Thị Huệ được tham dự hội thảo chuyên đề "Đương đầu với kỳ thị và sự phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS" tổ chức tại Thủ đô Hà Nội. Tại đây, chị đã mạnh dạn kể câu chuyện của chính mình, chuyện mình bị người xung quanh xa lánh, kỳ thị rất cụ thể ra sao. Lúc đó, cả hội trường im phắc, ai nấy đều xúc động rưng rưng.
Từ hội thảo trở về, Huệ đã được các cán bộ ở Sở Y tế TP Hải Phòng tạo điều kiện tốt hơn để tham gia các hoạt động tuyên truyền, tư vấn về HIV/AIDS, chăm sóc người bệnh. Tháng 10/2003, nhóm Hoa Phượng Đỏ của chị ra đời với 6 thành viên. Đến nay, nhóm đã thu hút được 130 thành viên chính thức và hàng trăm cộng tác viên. Huệ còn trở thành tình nguyện viên của Liên hợp quốc hỗ trợ cho dự án "Tăng cường sự tham gia của những người đang sống chung với HIV/AIDS".
Để vinh danh những đóng góp của Huệ trong phong trào truyền thông về HIV/AIDS, năm 2004, tại Hàn Quốc, tạp chí Time của Hoa Kỳ đã tổ chức trọng thể lễ công bố danh hiệu anh hùng châu Á. Từ đây, cô gái Việt Nam vượt lên số phận được bạn bè quốc tế biết đến với thông điệp: "Sự kỳ thị không phải là thuốc chữa. Người bệnh chưa chết vì bệnh nhưng có thể chết vì kỳ thị".
"Chuyên gia có hạng" về tuyên truyền phòng, chống đại dịch HIV/AIDS
Từ Hàn Quốc trở về, Phạm Thị Huệ rất vui khi những việc làm của mình được cộng đồng ghi nhận. Song, cũng có người thân, bạn bè khuyên nhủ: "Sức mình có hạn, lại bệnh tật, còn chồng, còn con. Việc xã hội, thôi cứ đến đâu, làm đến đấy". Huệ không nghĩ như vậy. Dường như có một động lực vô hình nào đó trong chị. Huệ tâm sự, chị cảm nhận rất rõ: Mình sẽ không còn tồn tại được nữa nếu không làm việc.
Thu xếp ổn thỏa công việc gia đình, không ồn ã, nữ anh hùng châu Á ngay sau đó lao vào các hoạt động phòng, chống căn bệnh nan y theo cách của mình. Chị đứng ra vận động, thành lập các mô hình CLB, nhóm đội tuyên truyền, tư vấn như CLB "Mẹ và vợ của những người nhiễm HIV/AIDS phường Hạ Lý", nhóm Hoa Phượng Đỏ của TP Hải Phòng. Có niềm tin vào cuộc sống và công việc đang làm, Huệ thấy mình khỏe thêm, như thể đang có một sức mạnh tràn ngập cơ thể.
Bận rộn với công việc, chị đi lại như con thoi, lúc ở Hải Phòng, lúc lên Hà Nội, lúc ra Quảng Ninh. Chị còn thường xuyên tham dự hội nghị thường niên của Liên hợp quốc tổ chức tại Hoa Kỳ và đi công tác tại Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan…
Một kỷ niệm khó quên, sau buổi thuyết trình tại Hội nghị "Lãnh đạo trẻ toàn cầu" năm 2007, Công chúa nước Bỉ đã nhận xét: "Câu chuyện giữa tôi và Huệ tràn ngập những chia sẻ nhân văn, những lập luận sắc sảo và tiếng cười, Huệ rất tận tụy với những người có HIV/AIDS trên khắp Việt Nam và khu vực".
Quả đúng như vậy, chị đã vận động được nhiều chị em cùng cảnh ngộ, tổ chức nhiều hoạt động như: tới thăm hỏi, giới thiệu địa chỉ khám chữa bệnh; chăm sóc vệ sinh thân thể, hỗ trợ dinh dưỡng cũng như làm công việc hậu sự cho những người đã ở giai đoạn cuối; thành lập nhóm may quần áo, rửa xe, giao nước, nuôi cấy tu hài tại đảo Cát Bà. Ngoài việc hỗ trợ về vật chất, nhóm Hoa Phượng Đỏ còn là nơi để các chị em giãi bày tâm sự, tâm tư tình cảm cùng những nỗ lo âu về những gánh nặng trong cuộc sống, do đó, nhiều chị em bị nhiễm HIV (chủ yếu là do lây từ chồng) đã tìm đến nhóm hoạt động của Huệ.
Vòng nguyệt quế dành cho Huệ không phải ngẫu nhiên. Đó là sự nỗ lực không ngừng trong hoạt động xã hội mà trước hết là vượt qua chính mình, vượt qua căn bệnh đang mang và cả những thành kiến vốn có trong xã hội.
Cũng trong thời gian này, Đại sứ quán Đan Mạch, DED đã tài trợ kinh phí để nhóm Hoa Phượng Đỏ tổ chức các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức của cộng đồng (giảm kỳ thị) thu hút sự chú ý của hàng nghìn người; tư vấn qua điện thoại về HIV/AIDS. Nhóm cũng dành kinh phí để chăm sóc và hỗ trợ gạo, sữa, tiền học phí cho hằng trăm con em của những người đã chết vì HIV/AIDS và giúp mẹ của bệnh nhân xây căn nhà trị giá 16 triệu đồng.
Một điều rất lạ, dường như nhờ liên tục hoạt động xã hội, Huệ không còn bị nỗi ám ảnh về căn bệnh nan y đè nặng kể với chúng tôi, Huệ như vẫn còn hồi hộp: "3 năm sống trong thấp thỏm lo âu, vợ chồng em quyết định đưa con trai Hà Minh Hiếu đi xét nghiệm HIV. Kết quả xét nghiệm là âm tính". Sau bao đau khổ, người phụ nữ bé bỏng ấy đã có được hạnh phúc không ngờ. Mầm sống do chị thai nghén vẫn bình an, mạnh khỏe. Lúc này, Huệ như con chim sơn ca trong bụi mận gai nào đó đang cất tiếng hót cảm ơn cuộc đời.
Nhà doanh nghiệp năng động, người vợ, người mẹ thảo hiền
Bên cạnh công tác tuyên truyền chăm sóc người nhiễm HIV/AIDS, Phạm Thị Huệ còn tạo việc làm, giúp họ phát triển kinh tế gia đình. Nhóm tự lực do chị quản lý hiện có 170 thành viên, chia làm 4 nhóm.
Đầu năm 2010, dưới sự hỗ trợ của Hội LHPN thành phố cảng, Huệ đã thành lập HTX Hoa Phượng Đỏ. Đây là mô hình phát triển kinh tế của các gia đình có người nhiễm HIV/AIDS. 15 nhân công có tay nghề may được làm việc trong xưởng may có diện tích khoảng 50m2 tại quận Kiến An.
Từ khi thành lập năm 2007 với 6 nhân công đến nay, mô hình nuôi tu hài tại đảo Cát Bà ngày càng đem lại hiệu quả kinh tế. Được biết, doanh thu năm 2008 là 300 triệu đồng, đến năm 2009 đã tăng lên gần 400 triệu đồng. Đó thật sự là một con số ấn tượng mà không phải ai cũng làm được. Chị cho biết thêm, hiện thu nhập bình quân của mỗi lao động ở đây từ 1,2 đến 2 triệu đồng.
Được biết, tính đến cuối năm 2009, TP Hải Phòng có khoảng 9.000 người nhiễm HIV/AIDS với 99 CLB, nhóm đồng đẳng, tự lực đang hoạt động. Từ năm 2005, Dự án GIPA của Liên hợp quốc đã được triển khai rộng rãi tại thành phố cảng. Mục tiêu của dự án chú trọng vào 5 nội dung cơ bản: Tăng cường năng lực, giúp những người sống chung với HIV tham gia tích cực vào hoạt động phòng, chống HIV; người nhiễm HIV và gia đình được tiếp cận hơn nữa với dịch vụ điều trị và các dịch vụ khác về HIV/AIDS; giảm kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV; tăng cường sự hiểu biết và hỗ trợ thực hiện GIPA; tăng cơ hội tham gia tự nguyện của người nhiễm HIV.
Phạm Thị Huệ được giao phụ trách Dự án này. Hiện Huệ còn điều hành khoảng 3 dự án tại 3 văn phòng khác nhau tại TP Hải Phòng. Một ngày làm việc của chị đầy ắp các sự kiện. Chị đang rất tâm đắc với Dự án: "Phòng, tránh lây truyền HIV/AIDS cho thanh, thiếu niên ngoài trường học, tăng cường sự tham gia của những người sống chung với AIDS".
Đáng nói, năm 2006, Huệ đã giành giải nhất thể loại ký với tác phẩm: "Hạnh phúc luôn ở trong tầm tay" trong cuộc vận động sáng tác truyện, thơ, ký về chủ đề HIV/AIDS do Hội Chữ thập đỏ và Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức. Mới đây, chị còn được thuyết trình tại các đợt tập huấn: nâng cao hiểu biết về HIV/AIDS cho các giám thị, quản giáo tại các trại giam có người nhiễm HIV trong cả nước do V26, Bộ Công an chủ trì. Với những việc làm đó, năm 2009, Huệ đã được UBND TP Hải Phòng tặng Bằng khen.
Một điều rất lạ nữa là có rất nhiều người đã hỏi Phạm Thị Huệ về bí quyết giữ gìn sức khỏe và vóc dáng của mình. Chị chỉ cười và nói rằng, mọi thứ thuốc trên đời này đều không quan trọng bằng có một tinh thần thoải mái, vô tư. Tranh thủ thời gian rảnh rỗi ít ỏi, hai mẹ con Huệ cũng rất hay đi dạo phố, đi mua sắm. Khi chỉ có một mình, chị thường nghe nhạc Trịnh Công Sơn. Những ca từ giàu tính triết lý và giai điệu trữ tình, sâu lắng đã làm tâm hồn chị thanh thản hơn rất nhiều.
Để có được ngày hôm nay, Huệ thầm cảm ơn các cán bộ Hội Phụ nữ thành phố và phường Hạ Lý. Họ là những người đã chắp thêm đôi cánh cho chị bay cao, bay xa hơn. Giờ đây, chị muốn làm thật nhiều việc có ích để tri ân cuộc đời.
Tạm biệt chúng tôi, nữ anh hùng châu Á Phạm Thị Huệ thanh thản: "Rồi tôi sẽ chết, nhưng tôi nghĩ, hạnh phúc chính là giúp đỡ được nhiều người. Mỗi người trong chúng ta đã là anh hùng khi giúp đỡ người khác". Huệ đang tận dụng những ngày tháng còn lại làm những việc có ích, giúp đỡ những chị em có số phận bất hạnh giống mình.
Chị muốn khơi lên ngọn lửa, ánh sáng từ trái tim và niềm tin vào cuộc sống của những người không may bị nhiễm HIV/AIDS. Với từng ấy việc đã làm được, Phạm Thị Huệ thật xứng đáng là người Anh hùng bình dị giữa đời thường
