Với những người thường đến phố Thái Thịnh để cắt tóc, các bác “phó
cạo” kiêm thành viên đội tuyên truyền tự nguyện phòng chống HIV/AIDS ở
đây không xa lạ. Trên các tuyến phố của Hà Nội ít có nơi nào tập trung
đông các quán cắt tóc vỉa hè như Thái Thịnh. Nhận thấy sự thuận lợi này,
năm 2004, Tổ chức gia đình sức khỏe thế giới (FHI), văn phòng phòng
chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) và phường Thịnh Quang đã tổ chức thành lập đội cắt tóc kiêm tuyên truyền phòng chống HIV/AIDS.

Ông Phạm Quang Ánh, đội trưởng đội cắt tóc đặc biệt này, cho biết:
“Khi trên đưa ra việc này, anh em chúng tôi vui mừng hưởng ứng ngay. Vừa
có chỗ làm ổn định, lại có thể đóng góp chút sức lực nhỏ bé của mình
cho xã hội trong việc làm giảm và đẩy lùi tình trạng lây nhiễm từ căn
bệnh thế kỷ”. Cũng theo ông Ánh, hiếm có chỗ nào có thể thủ thỉ với nhau
về những câu chuyện tế nhị, thầm kín một cách tự nhiên, thoải mái như ở nơi cắt tóc.

Đội tuyên truyền có 10 tay kéo, anh em được hỗ trợ dụng cụ để hành
nghề như gương, ghế ngồi, khăn choàng, bạt che. Nhiệm vụ của họ là tìm
cách nói chuyện và tư vấn, tuyên truyền, phát tờ rơi, bao cao su và chỉ
dẫn các địa chỉ xét nghiệm HIV cho khách đến cắt tóc. Mỗi năm hai lần,
toàn đội được tham gia những buổi tập huấn bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng.

Anh Lê Huy Quang, một tuyên truyền viên, cho hay: khi khách vừa đến
họ thấy trên gương, áo choàng vệ sinh, ghế ngồi, bạt che... đều có những
khẩu hiệu nói về việc phòng chống HIV/AIDS thì tò mò hỏi chuyện và
chúng tôi chỉ việc giảng giải tư vấn. “Không kể lứa tuổi, một khi khách
đã ngồi vào ghế, mình phải tìm cách nói chuyện sao cho họ cảm thấy thân
tình. Thấy gần gũi rồi thì họ vô tư bộc bạch chuyện thầm kín cá nhân, chỉ việc vừa nghe vừa trò chuyện tư vấn”, anh Quang nói.

Anh Ngô Xuân Hùng, sinh viên trường ĐH Công đoàn, nhận xét: "Ra quán
cắt tóc thấy thích thú vì được trò chuyện với những người có hiểu biết
về một lĩnh vực khó nói. Ngoài việc biết thêm những kiến thức về
HIV/AIDS, lại cảm thấy yên tâm vì các anh thợ ở đây còn cẩn thận trong
việc sử dụng đồ nghề khi cắt tóc cho khách hàng, như thay lưỡi dao mới cho từng khách”.

Cứ thế từ mô hình sáng kiến này, nhiều năm qua đã có hàng ngàn lượt
người được tuyên truyền, tư vấn về nguy cơ lây nhiễm của căn bệnh nguy
hiểm. Tuy nhiên, thời gian gần đây hoạt động của đội tuyên truyền tự
nguyện này đang có xu hướng trầm lắng. Ông Phạm Quang Ánh cho biết, đã
ba năm nay không thấy cơ quan chủ quản báo anh em đi sinh hoạt thường
kỳ, các loại tài liệu, hay bao cao su để phát mỗi khi khách có nhu cầu
cũng không còn nữa. Các dụng cụ như ghế, bạt gương, áo choàng vệ sinh có khẩu hiệu tuyên truyền đã hư hỏng cũng không được thay mới.

Trao đổi với chúng tôi, bà Nguyễn Thị Thanh Yến - Phó chủ tịch phường
Thịnh Quang - cho biết, mô hình đội cắt tóc kiêm tuyên truyền HIV/AIDS ở
đây là sáng kiến rất hay, hoạt động có hiệu quả. UBND phường cũng đã
biết những khó khăn trong thời gian qua, dù vậy nhưng đây là chương
trình tài trợ nên khi dự án hết kinh phí, thì việc cấp phát dụng cụ cho
đội cũng gặp khó khăn, UBND phường cũng muốn hỗ trợ nhưng không có kinh phí.

“Hoạt động của đội thời gian này có lắng xuống, nhưng khi khách có
nhu cầu tư vấn, anh em thợ vẫn nhiệt tình giảng giải. Tuy nhiên, nếu có
sự quan tâm thường xuyên từ ngành chức năng, anh em sẽ nhiệt tình sôi nổi hơn”, ông Ánh nói.

Hồng Quang