Nếu không có các
biện pháp can thiệp dự phòng lây nhiễm mẹ-con (DPLNMC) - sẽ có khoảng
trên 2.000 trẻ bị nhiễm HIV từ mẹ. Bộ Y tế đặt ra đích năm 2015 sẽ không
còn tình trạng lây nhiễm HIV mẹ-con. Đây sẽ thực sự là một thách thức,
bởi bất chấp những nỗ lực của chương trình DPLNMC đang đã có mặt ở 63/63 tỉnh/TP, số trẻ dưới 13 tuổi nhiễm HIV vẫn ngày càng gia tăng. 

Chị Nguyễn Thị Tình (Thái Nguyên), Thí sinh tham dự cuộc thi “Dấu cộng duyên dáng” gặp một cháu bé phơi nhiễm HIV ở chùa Bồ đề.

Hy vọng từ tuyệt vọng


Không ít người vẫn nghĩ người mẹ nhiễm HIV thì sinh con chắc chắn sẽ
không tránh được bị lây. Nhưng thực tế, 100 bà mẹ nhiễm HIV, có thể có
tới 64 bé, thậm chí tới 95 – 100 bé không bị nhiễm bệnh từ mẹ, nếu mẹ
được điều trị dự phòng trong khi mang thai, sinh đẻ và nuôi con theo
hướng dẫn.  Điều này đang thực sự đem hy vọng cho nhiều gia đình có người nhiễm HIV ở Điện Biên – nơi đang phải đương đầu với “cơn bão” HIV.

Trong số những cháu bé bị bỏ rơi và đang được nuôi dưỡng tại chùa Bồ đề, Hà Nội, có nhiều cháu bị lây HIV từ mẹ.

Chị Mai (ở xã Long An, huyện Long Ứng,
TP Điện Biên) chờ đợi đến ngày đứa con chào đời trong hi vọng mong manh.
Đứa con như động lực khao khát sống của hai vợ chồng cùng nhiễm HIV.
Bác sĩ (BS) dặn chị không được cho con bú. Ngoài cho con uống sữa dinh
dưỡng được hỗ trợ, hàng ngày, chị chắt thêm nước cơm cho con uống. Bé
được 6 tháng, chị hết bón cháo lại chuyển sang nhai cơm nát cho con.
Mười tám tháng chờ đợi để làm xét nghiệm dài dằng dặc. Những lúc con ho
sốt, chị lại nghĩ sợ hai chữ “dương tính”… Cầm trên tay phiếu xét nghiệm
bé Hoa có kết quả  âm tính với HIV, chị trào nước mắt, mấy ngày chỉ
ngắm nghía tờ giấy xét nghiệm cười một mình. Chị Mai là 1 trong 5 trường
hợp bà mẹ nhiễm HIV được điều trị DPLNMC và con sinh ra đã có kết quả âm tính với HIV ở nhóm Hoa Hướng Dương, TP Điện Biên.


Cũng như chị Mai, cách đây 2 tháng, chị Lò Thị Ngân (ở thị xã Mường Lay)
cũng vừa được biết kết quả xét nghiệm âm tính của đứa con trai duy nhất
2 tuổi của mình. Chồng chị đã mất vì AIDS, nhưng con chị đã được cứu 
thoát khỏi bàn tay tử thần, mà dường như chị Ngân cũng như được sống
lại. Từ đó trở đi, như BS Lò Thị Tố Khuyên, phụ trách phòng khám VCT (BV
đa khoa Điện Biên) cho biết: Chị Ngân tuân thủ điều trị và uống thuốc
rất đúng lời BS dặn, bởi chị biết mình phải sống và khoẻ mạnh để nuôi con trưởng thành.

Vẫn chỉ là muối bỏ biển


Với tỉ lệ nhiễm là 0,61% dân số, Điện Biên đang dẫn đầu danh sách 10
tỉnh có tỉ lệ nhiễm HIV cao hơn 0,3% dân. Dịch HIV/AIDS ở đây vẫn đang
trong giai đoạn bùng phát mạnh, số người nhiễm HIV đang gia tăng rất
nhanh, đặc biệt từ năm 2005 trở lại đây. Theo BS Vũ Hải Hùng, PGĐ Trung
tâm phòng chống AIDS Điện Biên, tỉ lệ phụ nữ mang thai ở Điện Biên cao
gấp 7,5 lần mặt bằng toàn quốc. So với ước tính 180 thai phụ nhiễm HIV, con số 38 bà mẹ được điều trị DPLNMC còn quá nhỏ nhoi.


Theo bác sĩ Lò Thị Tố Khuyên, cán bộ Trung tâm phòng chống AIDS Điện
Biên, các bà mẹ ở Điện Biên còn rất nhiều khó khăn để tiếp cận với
chương trình DPLNMC. Năm 2015 là thời điểm thế giới và Bộ Y tế VN phấn
đấu không còn lây truyền HIV từ mẹ sang con nhưng dấu mốc này rất khó khả thi ở Điện Biên.


Riêng 6 tháng đầu năm nay, có 17 phụ nữ HIV mang thai được phát hiện,
nhưng chỉ có 12 bệnh nhân đăng ký điều trị DPLNMC, mặc dù họ sẽ được
uống thuốc dự phòng, được tư vấn và cung cấp sữa nuôi con miễn phí tới
khi con được 6 tháng tuổi. Người dân ở các nơi xa như huyện Mường Nhé,
có thể phải đi hơn 100 cây số mới đến được nơi cung cấp dịch vụ. Đường
đi khó, bụng mang dạ chửa, không phải ai cũng có đủ tiền và nghị lực để
đi, dù họ có thể đã phần nào được nghe và hiểu về việc có thể tránh lây
cho con. Hơn nữa, nhiều đồng bào dân tộc thiểu số còn duy trì tập quán
đẻ tại nhà. Tỉ lệ lây HIV trong quá trình chuyển dạ về lý thuyết là
khoảng 17%, nhưng với tập quán sinh tại nhà, điều kiện vệ sinh, vô trùng còn hạn chế, không loại trừ tỉ lệ lây trên thực tế ở Điện Biên cao hơn.


Hầu hết các bà mẹ khi đã tham gia DPLNMC đều uống thuốc theo đúng chỉ
định. Có 28 cháu đã được sinh sau khi can thiệp, nhưng do một số đã mất
ngay sau sinh hoặc gia đình không đồng ý, nên hiện chỉ còn 18 cháu được
cấp sữa. Tuy nhiên, thực hiện yêu cầu cho con ăn hoàn toàn sữa được
chương trình cung cấp thì khó hơn. Điều kiện sống của người dân ở các
vùng núi, không dễ để nửa đêm trời lạnh họ dậy đun nước pha sữa, nên đã
có những người vẫn cho con bú và do đó, sẽ có những cháu bé bị lây trong giai đoạn này.

Bên cạnh đó, không thể không nói đến hạn
chế lớn từ phía cán bộ y tế. Điện Biên mới chỉ có khoảng 15% cán bộ y
tế làm về HIV được tập huấn, có kiến thức về DPLNMC. Điện Biên có 8
TP/huyện nhưng mới chỉ có 2 địa điểm là BV đa khoa tỉnh và BV đa khoa
Tuần Giáo cung cấp các dịch vụ xét nghiệm, tư vấn, cung cấp thuốc uống,
đồng thời cung cấp sữa để các cháu có thể được nuôi bộ hoàn toàn trong 6 tháng đầu nhằm phòng lây nhiễm từ mẹ sang con.

Quang Duy

Giờ mới thấy thiệt thòi khi không còn làm sép ở diễn đàn, muốn post bài vào HIV - Phụ nữ mang thai cũng đành chịu, hì hì...

Mời mọi người tham khảo kỹ nhé. Chúc ngủ ngon!