KTĐT - Thời gian gần đây, cộng đồng đã bớt kỳ thị với người có HIV, nhiều đơn vị, doanh nghiệp đã nhận họ vào làm việc. Một số tổ chức phi chính phủ tại Việt Nam cũng tạo cơ hội cho người có HIV tham gia các chương trình truyền thông phòng chống HIV/AIDS... Tuy nhiên, vẫn còn quá nhiều rào cản ngăn trở bước đi của họ, chỉ vì những ám ảnh của sự kỳ thị.
Những tia hy vọng
Cách đây chưa lâu, nhiều người có HIV vui mừng khi nghe tin phường Thành Công (quận Ba Đình) mở cơ sở dịch vụ sửa chữa ôtô, xe máy cho những người sau cai nghiện ma tuý và người có HIV đến làm việc. Hay chuyện một chủ cửa hàng dịch vụ giặt, là quần áo ở phường Hàng Trống (quận Hoàn Kiếm) có con chết vì căn bệnh AIDS đã nhận một người có HIV vào làm việc. Bà chủ cửa hàng còn kêu gọi xã hội đừng quay lưng với những người có HIV, hãy tạo cơ hội cho họ, để họ có dịp cống hiến sức lao động của mình cho cộng đồng, xã hội.
Để giúp đỡ những người có HIV, Trung tâm hỗ trợ sáng kiến và phát triển cộng đồng, Viện Nghiên cứu Phát triển xã hội cùng một số nhóm tự lực người có HIV ở Hà Nội đã hỗ trợ các thành viên của mình học nghề, có được việc làm ổn định cuộc sống. Điển hình phải kể đến nhóm "Cát trắng" của quận Long Biên được Đại sứ quán Ailen tài trợ 40 triệu đồng, nhóm đã mở xưởng sắt khung nhôm kính. Chỉ chưa đầy nửa năm hoạt động, xưởng đã phát triển với quy mô 7 - 10 công nhân làm việc, thu nhập tương đối ổn định (thợ chính 100.000 - 120.000 đồng/ngày, thợ phụ 80.000 - 90.000 đồng/ngày). Làm ăn có lãi, xưởng đã đầu tư thêm một số máy móc nâng cao chất lượng và năng suất công việc. Bên cạnh đó, các thành viên trong nhóm còn giúp không ít người đoạn tuyệt hẳn với ma túy, làm lại cuộc đời. Cùng với sự hỗ trợ của Trung tâm, một số chị em đang sinh hoạt trong Câu lạc bộ "Về nhà", quận Hai Bà Trưng đã có vốn mở hàng nước mía,mua xe cải tiến chở cát thuê...
Hay một gương sáng trong việc tạo công ăn việc làm cho người có HIV là Anh hùng châu Á Phạm Thị Huệ. Chị đã cùng với nhóm Hoa phượng đỏ (gồm hơn 130 thành viên, trong đó có 8 phụ nữ có HIV) thực hiện 3 mô hình kinh doanh, tạo việc làm cho các thành viên bao gồm may mặc, nuôi tu hài và rửa xe máy.
Ám ảnh nỗi kỳ thị
Nhờ có công ăn việc làm, nhiều người nghiện ma túy và có HIV đã tự tin tái hòa nhập cộng đồng. Tuy nhiên, sự kỳ thị trong xã hội vẫn là nỗi ám ảnh của đại đa số họ. Bởi thực tế, nhiều đơn vị, doanh nghiệp đã chấm dứt hợp đồng lao động khi phát hiện nhân viên mình có HIV. Chị K.T.H., nhóm Hoa phượng đỏ kể, trước đây chị là công nhân may, việc làm rất ổn định, nhưng từ khi biết chị có HIV, chủ doanh nghiệp may đã viện lý do để sa thải. Chị H. là một trong số hàng trăm, hàng nghìn người bị mất việc làm chỉ vì mang trong mình căn bệnh thế kỷ.
Khi đề cập đến vấn đề này, một bệnh nhân tại phường Lạc Trung (quận Hai Bà Trưng) chia sẻ: Trước đây tôi nghiện, trong quá trình dùng chung kim tiêm, tôi bị nhiễm HIV. Hiện nay, tôi đã cai hoàn toàn, sức khỏe ổn định, nhưng nhiều người xung quanh vẫn không dám gần tôi. Khi nộp hồ sơ xin việc ở một doanh nghiệp, tôi khai mình có HIV, họ không từ chối, nhưng bắt tôi chờ hết đợt này đến đợt khác, cuối cùng tôi vẫn không được nhận vào làm. Tôi đã đi hết nơi này đến nơi khác để xin việc, nhưng cánh cửa việc làm vẫn không hé mở.
Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận thực tế là những người có HIV, muốn hay không cũng không thể tránh khỏi tình trạng sa sút về sức khỏe, mất nhiều thời gian để chăm sóc sức khỏe khi đau ốm, trong khi nhà nước chưa có chính sách ưu đãi dành cho các doanh nghiệp tiếp nhận người có HIV vào làm việc. Vì vậy, người có HIV sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi đi xin việc cũng như làm việc trong môi trường công ty, nơi mà các chủ doanh nghiệp vẫn đặt vấn đề lợi nhuận lên hàng đầu là khó tránh khỏi. Vì vậy, người có HIV vẫn phải đối mặt với sự kỳ thị cùng nhiều rào cản, thách thức trong hành trình tìm việc.q
Dự án hỗ trợ việc làm và dự phòng HIV của Cơ quan hợp tác phát triển Hoa Kỳ sẽ dành 3 triệu USD hỗ trợ việc làm cho người có HIV. Mục tiêu của dự án là phòng lây nhiễm HIV trong nhóm người có nguy cơ cao và cung cấp các cơ hội việc làm cũng như hỗ trợ kinh tế cho người có HIV. Chương trình sẽ được thí điểm tại Hà Nội, Nghệ An và Thái Nguyên. Dự kiến sau 6 tháng triển khai, khoảng 100 phụ nữ có HIV được tiếp cận vay vốn với số tiền khoảng 350USD.
