Thở và mỉm cười, ta thành người vô sự (không có... sinh sự)

Chắc bạn bắt đầu hình dung và quán chiếu, suy nghiệm và
chắc là bạn cũng sẽ gật gù mà đồng ý với tôi rằng: mình đã từng lơ là, từng là “nạn nhân” của những chút rất con-người ấy?

Và vì vậy mà mình khổ, và vì vậy mình mới là con người,
quẩn quanh với những nỗi khổ đại loại như thế, có khi là khổ hơn nếu
mình trở thành “tín đồ” của giận-hờn-ghen-ganh… và sau đó là những lời
nói, hành động đủ lực sát thương người khác (tất nhiên cũng là sát thương chính mình).

Trong nguyên tắc đối đãi, tương tác với cuộc sống, do mình là phàm
phu nên mình sẽ gặp đa số là phàm phu giống mình, theo nguyên tắc của
luật hấp dẫn. Tôi nói đa số bởi vì cũng có thể chúng ta sẽ gặp những con
người đặc biệt nào đó, tuy chưa được là thánh nhân - xuất trần thượng
sĩ, nhưng họ có khả năng quản lý cơn giận, quản lý sự tham lam, có quán
chiếu sâu tự tánh… Đối với những người như vậy thì lực tác dụng từ những
“chút” rất con người của mình sẽ được họ hóa giải và khả năng lớn có
thể họ sẽ giúp mình ngộ ra được con đường chân chánh để đi, để thoát
khỏi nỗi khổ niềm đau cố hữu mà bấy lâu mình vô minh quanh quẩn, sống cùng.

Những gam màu trắng-đen-vàng-xám trong tâm mình - Ảnh minh họa

Đã bao nhiêu lần rồi mình đưa ra luận đề “mình là con người mà” để
sống với bản chất (hay là bản năng? hay là tập khí tham-sân-si huân
tập lâu ngày, lâu đời) để biện minh cho những chút, và nhiều chút
tồn tại trong mình? Những sự dung dưỡng được ngụy trang bởi hai chữ
con-người (làm người ai chẳng thế) đã đẩy mình đi xa, đi sâu vào những
cơn mê, những căn bệnh trầm kha. Và đó chính là “động lực” để mình cứ khổ, cứ đau và rồi vẫn muốn sống chung với nó.

Đã bao giờ mình nhận diện là mình khổ, mình đau và mình
mong muốn thoát khổ, vượt qua nỗi đau? Chắc nhiều, nhưng chỉ tội là mình
thiếu một con đường, đôi khi thiếu nghị lực cần thiết dù đã thấy con
đường. Tự lực là yếu chỉ để mình vượt thoát mọi khổ đau, nó có được khi
mình hiểu đến nơi đến chốn, khi mình biết thương mình thật sự. Thương
mình thì mình sẽ không ngụy biện (vì là người nên tôi phải…) bởi
mỗi người đều có thể sống tốt hơn lên mỗi ngày cơ mà. Lý luận để biện
minh cho sự yếu đuối của mình giống như sợi xích trói buộc, không cho
mình vượt qua, đi tới. Và khi ấy, dù mình có thương mình nhiều cỡ nào
thì cũng chỉ là tình thương ủy mị, thiếu ý chí và hiểu biết. Bên cạnh
đó, đôi khi cái trí mình còn hạn chế, vì những lý lẽ khác vẫn còn tồn
tại hỗn độn, ngăn cái biết chân thật biểu hiện, gọi là biết chưa tới.
Một khi biết chưa tới thì mình sẽ làm chưa tới và chưa đủ niềm tin, động
lực để làm. Mình sẽ phân vân, sẽ đắn đo, suy tính thiệt hơn… Đó cũng là một nguyên nhân của khổ.

Ví như khi mình muốn đi xuất gia, nhưng mình chưa biết
thấu đáo con đường của người xuất gia chính là cứu mình, là cơ hội để
thực tập bằng an và hiến tặng bằng an cho cuộc đời thì mình sẽ không dám
bỏ những cái mình đang… sở hữu (cái của tôi). Khi mình còn cảm thấy
mình đi như vậy mình sẽ mất tự do, sẽ không được thế này, thế khác thì
mình sẽ cân đo, và ngay lập tức mình khước từ. Thậm chí có vào chùa rồi
mình vẫn sẽ bị dẫn dụ, lôi ra. Tất nhiên, có những hoàn cảnh chưa đủ để
xuất gia bởi chưa tích đủ “lượng”, ngoài phát nguyện từ bỏ như đã nói
thì “lượng” ở đây còn là nhân duyên với thầy, với những mối tương quan gia đình…

Trở lại vấn đề. Mình khổ, lẽ đương nhiên, là người ai
không khổ? Nhưng đối mặt và chuyển hóa khổ đau như thế nào sẽ cho ta biết nội tâm của mình như thế nào!

Từ sự nhận diện và hiểu sâu sắc về nỗi khổ cũng như con đường thoát
khổ, đồng thời quyết tâm vượt qua nỗi khổ ấy sẽ là những bước đi mà mình sẽ phải thực tập dần dần. Ở đó cần sự thấm nhuần bi-trí-dũng, có tín-hạnh-nguyện sâu sắc và phải trên cơ sở nương vào giới để có định và tuệ. Tất nhiên, tất cả những điều đó đều là những phương tiện để tịnh hóa dần dần tam nghiệp ý-khẩu-thân của mình.
Cứ thế, mình sẽ tặng cho khổ đau của chính mình hoa trái, và khổ đau trở
thành chất liệu để hạnh phúc mỉm cười và sự giải thoát giác ngộ có mặt nơi tâm mình! Bạn tin không?

Hoa sen chín phẩm là cha mẹ mình - Ảnh minh họa

Ta tìm kiếm kiến thức, tiền tài, vật chất, hạnh phúc… Chúng ta nghĩ
rằng những điều đó sẽ đem lại cho ta sự lợi ích, bởi chúng ta nghĩ ai mà
không cần vật chất, chỗ ở, trang phục? Vâng! Như thế là chúng ta đang
thương bản thân mình và phục vụ nó vì trách nhiệm cho kiếp sống này, thế
nhưng mỗi ngày chúng ta luôn bận bịu vì điều đó! Chúng ta cứ nghĩ những thứ đó phục vụ mình. Nhưng thực tế thì sao?

Chúng ta đang làm chủ hay làm nô lệ vật chất và làm nô lệ cho xác
thân này? Chúng ta có địa vị, chúng ta kiếm thật nhiều tiền, nhưng để
đạt được điều đó chúng ta phải bỏ ra thời gian, sức khỏe, có khi là gần
cả cuộc đời, lúc đó có nhiều tiền nhưng chúng ta phải đối mặt với sự già nua, bệnh tật và cái chết…

Chúng ta thường quan niệm rằng có nhiều tiền để có tất cả, vậy khi đó
chúng ta bệnh thì chỉ phục vụ cho việc đến bệnh viện, thế chúng ta có
thật sự có tất cả như ý niệm ban đầu của việc kiếm tiền, và chúng ta có thật hạnh phúc khi có nhiều tiền trong hoàn cảnh như thế?

Suy nghiệm, để rồi tôi ngộ ra rằng: ta hãy đừng sống cho xác thân này
mà hãy sống cho tâm và sống cho đời sống tâm linh của mình, bởi nếu
chúng ta sống chỉ nghĩ và phục vụ cho xác thân này thì chúng ta sẽ đánh
mất và lãng quên đi nội tâm - vốn là cái sẽ theo ta trong đời này, đời khác!

Hãy ngồi xuống và nghĩ một chút về sanh tử luân hồi, có thể ta chưa
đi sâu vào nhưng ta cũng nhận định và thấy được hai chữ “luân hồi” tức
là chúng ta lại sinh ra nữa, lại loanh quanh, lại mệt mỏi và tìm kiếm
vật chất cho cái xác thân này để rồi lại ra đi… Vậy đó có phải là hạnh phúc không?

Tạm gọi và đặt vấn đề: hạnh phúc trong tâm ta và hạnh phúc ngoại cảnh
thì đâu là điều cốt yếu? Hãy suy nghiệm một chút để ta nhìn rõ và để ta hiểu cái tâm mình hơn.