Kháng thể (antibody) hay còn gọi là các globulin miễn dịch (immunoglobulin - ám chỉ thành phần cung cấp khả năng miễn dịch nằm ở phần globulin của huyết thanh khi phân tích bằng điện di) là những phân tử protein hoạt động như những thụ thể trên bề mặt tế bào lympho B để nhận diện kháng nguyên hoặc như những sản phẩm tiết của tế bào plasma. Về nguồn gốc, tế bào plasma chính là tế bào lympho B sau khi đã nhận diện kháng nguyên, hoạt hoá và biệt hoá thành. Những kháng thể do tế bào plasma tiết ra có tính đặc hiệu với kháng nguyên giống hệt như tính đặc hiệu của phân tử kháng thể trên bề mặt tế bào B đóng vai trò là thụ thể dành cho kháng nguyên đã nhận diện kháng nguyên ban đầu. Các kháng thể này sẽ lưu hành trong máu và bạch huyết, chúng hoạt động như những thành phần thực hiện của đáp ứng miễn dịch dịch thể bằng cách phát hiện và trung hoà hoặc loại bỏ các kháng nguyên. Kháng thể là một phần của hệ thống miễn dịch trong cơ thể.

       Người ta thường gọi là xét nghiệm HIV, nhưng về thực chất nó không phải là xét nghiệm tìm con vi rút này. Sau khi HIV vào cơ thể, cơ thể sẽ tạo ra chất kháng thể chống lại HIV. Đáng buồn là kháng thể này bất lực, không trị được HIV. Nhưng kháng thể là dấu hiệu cho thấy có nhiễm HIV. Xét nghiệm HIV phổ biến hiện nay là tìm kháng thể HIV. Các xét nghiệm hiện có ở Việt Nam có thể phát hiện được kháng thể HIV sau khoảng thời gian trung bình 2 > 12 tuần từ khi bắt đầu nhiễm HIV.

Xét nghiệm phát hiện kháng nguyên là những xét nghiệm trực tiếp chỉ ra sự có mặt của HIV trong mẫu huyết thanh, huyết tương hoặc dịch não tuỷ.  Khả năng phát hiện trực tiếp sự có mặt của HIV trong mẫu huyết thanh hay dịch não tuỷ là một bước tiến có ý nghĩa quan trọng về nhiều phương diện so với các xét nghiệm phát hiện kháng thể:

- Thứ nhất là phát hiện trực tiếp kháng nguyên HIV chỉ ra tình trạng nhiễm HIV chủ động.

- Thứ hai là phát hiện trực tiếp kháng nguyên HIV cho phép chẩn đoán nhiễm HIV trước khi có đáp ứng kháng thể.