Nguyên nhân có nhiều và cái này vừa là hậu quả vừa là tiền đề của
cái kia. Chỉ có trẻ em là thiệt thòi. Có người gọi đó là sự đánh cắp
tuổi thơ, nhưng khó lường hơn là những tác động vào tư duy và nhân cách của các em về sau này.

Các nhà giáo dục và cả thực tiễn đã chỉ rõ rằng, việc áp đặt quá
sớm chữ viết và con số đối với trẻ 5 tuổi có thể gây áp lực lên bán cầu
não trái làm các em mất hứng thú học tập. Vậy nên, chương trình giáo dục
ở lớp mẫu giáo lớn cũng chỉ cho các em làm quen với chữ viết và con số
thông qua hình thức tô vẽ mà thôi. Tình trạng dạy chữ cho trẻ trước khi
vào lớp 1 từng rộ lên từ gần chục năm trước, sau đó ngành giáo dục đã có
qui định cụ thể cấm việc làm phản khoa học này. Nhiều gia đình hồi đó
đua nhau cho con đi học chữ sớm thì đến giờ cũng đã có kinh nghiệm rồi.
Thực tiễn cho thấy, việc dạy chữ cho các em quá sớm chẳng những không
làm cho các em giỏi giang nhanh nhẹn hơn, mà ngược lại, càng về sau các
em càng trì trệ và dần dần tụt hậu. Thế nhưng, không ít gia đình dù đã
nhận thấy sai lầm mà bây giờ vẫn cho con em tiếp tục đi học chữ sớm. Rõ
ràng có điều gì đó khiến họ chấp nhận sai lầm thêm lần nữa. Điều đó, nói thẳng ra là tệ nạn "chạy trường, chạy lớp”.

Ngành giáo dục năm nào cũng hô quyết tâm chống tệ nạn này, nhưng
tất cả các giải pháp đưa ra đều bị phụ huynh "lách” và "chạy”. Từ việc
chạy hộ khẩu cho đến chạy mối quan hệ. Nhiều phụ huynh còn đặt vấn đề
ngay từ trước một năm với hiệu trưởng, rồi thường xuyên đóng góp xây
dựng nhà trường để sau này dễ xin học cho con mình. Bản thân nhà trường
cũng muốn có nhiều học sinh trái tuyến, coi đó như một thứ chứng chỉ về
chất lượng và uy tín. Tâm lí xã hội là vậy, nên các bậc phụ huynh đua
nhau xin cho con vào trường tốt, vào lớp chọn, có người chỉ vì hám danh,
ganh tỵ với bạn bè đồng nghiệp theo kiểu "con gà tức nhau tiếng gáy”.
Có người nghe nói cho con đến nơi nọ nơi kia học chữ sẽ gặp được "mối
chạy” vào trường này trường khác, hoặc nếu đi học đúng tuyến cũng chọn
được lớp tốt hơn. Dù nguyên nhân từ sự ganh đua của phụ huynh hay bệnh
thành tích của ngành giáo dục thì cái này cũng vừa là hậu quả vừa là
tiền đề của cái kia. Đây thực sự là cuộc cạnh tranh gay gắt của người
lớn, chẳng biết ai được ai thua nhưng chỉ có trẻ em là khổ mà thôi. Có
người gọi đó là sự đánh cắp tuổi thơ, nhưng khó lường hơn là những tác
động vào tư duy và nhân cách của các em về sau này. Nhiều em quen dựa
dẫm dẫn tới chủ quan, lười suy nghĩ, khi không còn người nâng đỡ nữa sẽ
thấy hụt hẫng, học hành sa sút, thậm chí chán học, bỏ học. Về quan hệ
giao tiếp, không ít em trở nên ích kỉ, tự cô lập bản thân, và còn nhiều hậu quả khác nữa,...

Ai đánh cắp tuổi thơ và sự hồn nhiên trong sáng của các em ? Câu
hỏi này thiết nghĩ những người làm cha mẹ ai cũng tự trả lời được. Chỉ
có điều xin cùng trao đổi với các bậc phụ huynh và ngành giáo dục, đó là
cần tôn trọng quyền được học tập và vui chơi của các em. 5 tuổi, các em
có thể tiếp thu kiến thức và hình thành kĩ năng từ nhiều hoạt động khác
nhau. Học mà chơi – chơi mà học còn giúp các em rèn luyện tư duy, năng
lực giao tiếp, cách thức tổ chức, hợp tác trong hoạt động tập thể. Về
phía ngành giáo dục cần sắp xếp chương trình hợp lý hơn, để các thầy
giáo cô giáo chủ động hơn trong việc truyền đạt kiến thức cho học sinh,
đồng thời cần dành nhiều thời gian cho các hoạt động ngoại khóa. Còn học
theo kiểu để "chạy trường lớp” như vừa kể là các em "bị học tập” chứ
không phải là "được học tập”. Các em còn học cả đời. Chín ép không bao giờ tốt đẹp bằng chín tự nhiên.