Theo ước tính, tổng nhu cầu kinh phí cho các hoạt động
phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn 2013 - 2020 là 26.882 tỷ đồng, tuy nhiên, với các nguồn hiện có mới đáp ứng  khoảng 37% tổng nhu cầu.

Phó
Tổng cục trưởng phòng, chống HIV/AIDS Chu Quốc Ân cho biết: Việc khống
chế dịch HIV/AIDS ở Việt Nam đạt được nhiều thành tựu, ngày càng đến gần
hơn với mục tiêu "ba không" do Liên hợp quốc đề ra (không còn người
nhiễm mới HIV, không còn người tử vong do AIDS và không còn kỳ thị, phân
biệt đối xử với HIV/AIDS).  Tuy nhiên, khi Việt Nam đã đạt được nhiều
thành tựu trong công cuộc phòng, chống HIV/AIDS thì phải đối mặt với vấn
đề hết sức khó khăn, đó là nguồn tài chính. Từ năm 2013, các khoản tài
trợ quốc tế cho phòng, chống HIV/AIDS ở Việt Nam sẽ giảm dần và chưa có
tín hiệu nối lại sau năm 2015. Tổ chức tài trợ cho Việt Nam phòng, chống
HIV/AIDS nhiều nhất là PEPFAR (chương trình cứu trợ khẩn cấp của Tổng
thống Hoa Kỳ về phòng, chống AIDS) đã chính thức có thông báo giảm dần
hỗ trợ từ năm 2013 về thuốc kháng vi-rút, sinh phẩm chẩn đoán, chuyển
dần sang chỉ hỗ trợ kỹ thuật. Hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới (WB) sẽ kết
thúc vào năm 2013. Hai dự án còn kéo dài đến năm 2015 là của Quỹ Toàn
cầu và PEPFAR chưa có tín hiệu mở thêm các vòng mới. Ðáng chú ý, nguồn
kinh phí cho hoạt động phòng, chống HIV/AIDS phần lớn từ các tổ chức
quốc tế (chiếm 72%), trong đó 56% từ viện trợ song phương và 16% từ viện
trợ đa phương. Với tình hình trên, để thực hiện các mục tiêu của Chiến
lược quốc gia phòng, chống HIV/AIDS đến năm 2020 và tầm nhìn 2030, chúng
ta sẽ phải đứng trước những thách thức lớn về tài chính khi mà nguồn tài trợ của các tổ chức nước ngoài bị cắt giảm.

Giám đốc Trung tâm
phòng, chống HIV/AIDS Hải Phòng, bác sĩ Ðoàn Thị Thu băn khoăn: Hiện
nay, công tác phòng, chống HIV/AIDS tại thành phố hoạt động rất hiệu
quả, đã kìm hãm được sự lây lan trong cộng đồng. Bên cạnh đó, số lượng
người bệnh được sử dụng thuốc kháng vi-rút (ARV) ngày càng nhiều; đối
tượng sử dụng Methadone ngày càng đông. Tuy nhiên, Hải Phòng đang phải
đối mặt với việc hạn hẹp về kinh phí khi mà các tổ chức nước ngoài sẽ
rút dần tài trợ. Chúng tôi phải vận động những đối tượng đang sử dụng
các dịch vụ dự phòng của chương trình, tuy nhiên cũng rất khó khăn, vì
phần lớn những người nhiễm HIV, tiêm chích ma túy đều thuộc diện nghèo.
Anh Nguyễn Văn Thành ở quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh, bị nhiễm HIV đã
bảy năm nay, hiện anh đang dùng thuốc ARV thuộc chương trình của WB tài
trợ, lo lắng: Nếu không có chương trình của WB tài trợ thuốc, thì không
biết số phận chúng tôi sẽ ra sao? Tôi nghe nói hết năm 2013 không có
tiền tài trợ nữa, vậy đồng nghĩa với việc tôi sẽ không được dùng thuốc ARV. Nếu phải tự mua thuốc, tôi sẽ không đủ tiền để chữa bệnh cho mình.

Thứ
trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết: Ðể thực hiện được các mục
tiêu Chiến lược quốc gia phòng, chống HIV/AIDS đến năm 2020 và tầm nhìn
năm 2030 đề ra, đòi hỏi chúng ta phải có đầy đủ nguồn lực về mọi mặt,
trong đó nguồn lực tài chính luôn đóng vai trò quyết định. Từ nay đến
năm 2015, tổng kinh phí được duyệt từ các nguồn là 3.700 tỷ đồng. Khoản
kinh phí này chỉ đáp ứng một nửa nhu cầu chi phí cho công tác phòng,
chống HIV/AIDS. Do đó, Việt Nam cần tiếp tục tăng các nguồn kinh phí
trong nước dành cho phòng, chống HIV/AIDS để bù đắp thiếu hụt trong các
năm tới do cắt giảm các nguồn tài trợ nước ngoài và để không đảo ngược những thành tựu đạt được qua hơn 20 năm phòng, chống HIV/AIDS.

GIẢI
pháp huy động nguồn lực tài chính cho phòng, chống HIV/AIDS đã và đang
được đặt ra từ nhiều nguồn của trung ương, địa phương, các cơ quan, tổ
chức, doanh nghiệp trong nước, ngoài nước và nhân dân để bảo đảm nguồn
lực cho việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của Chiến lược, trong đó
xác định nguồn đầu tư từ ngân sách là chính. Mặt khác, thực hiện các
biện pháp nhằm tăng dần tỷ trọng của Quỹ Bảo hiểm y tế (BHYT) tham gia
chi trả cho các dịch vụ về HIV/AIDS cũng là giải pháp quan trọng. Theo
quy định của Luật BHYT, Quỹ BHYT chỉ chi trả chi phí khám, chữa bệnh
HIV/AIDS của người có thẻ BHYT như các bệnh khác. Những cái khó là, 
hiện chưa có số liệu chính thức của cả nước về những người nhiễm
HIV/AIDS tham gia BHYT và số liệu người có thẻ BHYT đang điều trị
HIV/AIDS. Do đó, trước mắt cần phải thực hiện công tác thống kê, tiến
tới đề ra được giải pháp tăng dần tỷ trọng thanh toán của Quỹ BHYT cho
công tác phòng, chống HIV/AIDS cũng như lồng ghép Chiến lược phòng,
chống HIV/AIDS và các chương trình khác. Tuy nhiên, dù Nhà nước có gia
tăng đầu tư cho công tác phòng, chống HIV/AIDS thì cũng rất cần nhanh
chóng phải xã hội hóa hoạt động phòng, chống HIV/AIDS để huy động  nguồn lực của toàn xã hội.

Khi chúng ta huy động được toàn xã hội tham
gia vào công tác phòng chống HIV/AIDS thì các mục tiêu đặt ra trong Chiến lược quốc gia phòng, chống HIV/AIDS nhất định sẽ đạt được.

90%
nguồn thuốc ARV (thuốc kháng vi-rút) là từ các tổ chức quốc tế tài trợ.
Tuy nhiên, nguồn thuốc này sẽ giảm mạnh từ năm 2015. Hiện nay, cả nước
có 120 nghìn người bệnh AIDS đang được điều trị thuốc ARV, tương ứng với
số tiền 550 tỷ đồng. Ðiều trị ARV là điều trị liên tục và suốt đời, nếu
gián đoạn sẽ dẫn đến tình trạng kháng thuốc và chuyển sang phác đồ điều
trị cao hơn. Và nếu như, số người bệnh này bị gián đoạn điều trị, thay
vì tiêu tốn ở mức 550 tỷ đồng  thì chi phí  sẽ tăng lên tới 3.300  tỷ đồng.