Những điều chính để suy nghĩ là lần đầu tiên bạn có nguy cơ nhiễm HIV là khi nào và thứ hai là bạn 'liều lĩnh' như thế nào khi cần biết câu trả lời. Thời gian kể từ khi bạn có nguy cơ là rất quan trọng bởi vì nó cho phép chúng tôi tính toán thời kỳ cửa sổ, đó là thời gian từ khi ai đó đã nhiễm HIV đến khi được phát hiện.
Có rất nhiều sự nhầm lẫn liên quan đến việc xét nghiệm HIV trong đó lý do chính là do các lỗ hổng lớn trong hiểu biết của chúng tôi về HIV trong khoảng thời gian kể từ khi đại dịch HIV bắt đầu và sự tiến bộ của công nghệ của những thiết bị xét nghiệm. Do đó câu hỏi như phương pháp xét nghiệm HIV nào là tốt nhất phụ thuộc rất nhiều vào hoàn cảnh riêng của từng cá nhân.
Hiện nay, chúng ta có các phương pháp xét nghiệm HIV có khả năng phát hiện các trường hợp nhiễm HIV từ rất sớm. Việc phát hiện sớm HIV là rất quan trọng vì chúng ta biết rằng thời kỳ 'then chốt' để HIV lây nhiễm nhiều từ những người mới bị nhiễm sang người khác là trong vài tháng đầu tiên sau khi họ bị nhiễm, khi số lượng virus trong máu, tinh dịch người nhiễm bệnh hoặc dịch âm đạo là rất cao. Số lượng virus HIV trong dịch cơ thể được gọi là tải lượng HIV và trong giai đoạn đầu có thể sẽ là hàng trăm ngàn hoặc hàng triệu virus trong mỗi một ml máu hoặc dịch.
Vì vậy, phương pháp xét nghiệm HIV nào tốt nhất?
Xét nghiệm HIV sau 7 ngày, sau ngày có nguy cơ
Chẩn đoán sơ bộ rất sớm HIV và viêm gan C hiện nay có thể được thực hiện sau 7 ngày sau khi có nguy cơ. Khung thời gian này trước đây không thể có được nhưng việc ứng dụng những công nghệ chẩn đoán mới sẽ tạo ra khả năng chẩn đoán rất sớm. Kỹ thuật này đã có ứng dụng nhiều nhất trong việc kiểm tra máu từ những người hiến máu và đã giảm được sự lây nhiễm HIV và viêm gan C rất đáng kể. Kỹ thuật này cũng được sử dụng trong việc hiến tặng nội tạng để sàng lọc HIV-1, HIV-2, viêm gan C và viêm gan B.
Các kỹ thuật chẩn đoán cực kỳ nhanh sử dụng một hệ thống hoàn toàn tự động và phương pháp XN là pp XN sử dụng phản ứng dây chuyền polymerase (PCR) hoặc NAT (khuếch đại Acid nucleic) để phát hiện số lượng virus cực bé.
Xét nghiệm tìm kháng thể kháng HIV-1, HIV-2 và kháng nguyên p24
Phương pháp XN này được cấp phép ở Châu Âu được sử dụng sau 28 ngày kể từ khi có nguy cơ. Nó thực ra tốt hơn như vậy nhiều và nó có thể phát hiện phần lớn những người đã nhiễm HIV trong khoảng từ 14-21 ngày. Phương pháp này là phương pháp xét nghiệm thế hệ thứ 4.
Phương pháp xét nghiệm HIV DUO dựa trên nguyên tắc: khi HIV xâm nhập vào trong cơ thể nó sẽ bắt đầu quá trình tự nhân bản nhanh chóng và các sản phẩm phụ của quá trình này là một loại protein - các kháng nguyên HIV p24 - được tạo ra với số lượng rất lớn, trong khoảng 10 ngày từ khi có nguy cơ hoặc trước khi hay trong thời gian kháng thể kháng HIV đang được hình thành. Các kháng nguyên p24 sau đó sẽ duy trì ở mức rất cao trong một vài tháng đầu tiên sau khi bị nhiễm HIV và suy giảm cùng với sự sụt giảm tải lượng virus nhưng sẽ không bao giờ biến mất.
Vì vậy, với việc kháng nguyên p24 được hình thành trước khi kháng thể được hình thành sẽ cho phép chúng ta thu hẹp khoảng thời gian giữa 2 thời điểm đã nhiễm bệnh và thời điểm có thể phát hiện được (thời gian cửa sổ). Đa số người mới bị nhiễm HIV sẽ hình thành kháng thể kháng HIV-1 hoặc HIV-2 trong vòng 28 ngày. Với sự kết hợp, tìm kiếm cả hai kháng thể kháng HIV-1, HIV-2 và kháng nguyên p24 sẽ cho phép phát hiện sớm HIV hơn nhiều so với việc tìm kiếm kháng thể kháng HIV đơn lẻ.
Xét nghiệm tìm kháng thể HIV 1-2
Phương pháp này có sự sai lệch lớn nhất. Khi đại dịch HIV bắt đầu vào đầu những năm 1980 của các phương pháp xét nghiệm và các thiết bị khi đó là tương đối nghèo nàn và thường xuyên có kết quả sai. Điều này phần lớn vì các nhà nghiên cứu chưa tìm nguyên nhân và một phương pháp xét nghiệm thích hợp.
Tôi nhớ những ngày đầu các phương pháp xét nhiệm này gây ra sự lo lắng rất lớn. Các kết quả sai - ÂM TÍNH giả và DƯƠNG TÍNH giả dẫn đến sự nhầm lẫn lớn về các kết quả xét nghiệm HIV tại thời điểm đó. Khi thời gian đã trôi qua, sự hiểu biết của chúng ta về căn bệnh này ngày càng rõ ràng và kéo theo đó là các phương pháp xét nghiệm đã được cải thiện tốt hơn rất nhiều.
Chúng tôi đã thay thế những phương pháp xét nghiệm lạc hậu đầu những năm 1980 thành những phương pháp xét nghiệm hiện đại, chính xác, dễ sử dụng đó là các phương pháp xét nghiệm thế hệ thứ ba và thứ tư . Phương pháp xét nghiệm tìm kháng thể HIV-1 và HIV-2 đang được sử dụng tại Vương quốc Anh sẽ là thế hệ thứ ba hoặc thứ tư. Phương pháp xét nghiệm hiện đại thế hệ thứ ba sẽ phát hiện hơn 99% số người mới bị nhiễm HIV dương tính ở 6 tuần sau khi có nguy cơ mặc dù nó vẫn được cấp phép để sử dụng sau 12 tuần.
Các phương pháp xét nghiệm HIV tốt nhất là luôn luôn sẽ là một phương pháp xét nghiệm phù hợp với khung thời gian của bạn và cũng phụ thuộc vào mức độ hiểu biết và sự lo lắng của bạn. Hãy luôn luôn nhớ một điều là nếu bạn có nguy cơ cao như quan hệ tình dục không an toàn với một người HIV dương tính (+), hoặc rách bao cao su khi quan hệ với người HIV dương tính (+), thì hãy nói chuyện với bác sĩ về vấn đề trên để nhận được lời tư vấn và uống thuốc dự phòng phơi nhiễm (PEP) với HIV càng sớm càng tốt, lý tưởng nhất trong vòng 72 giờ sau khi có nguy cơ.
Theo Ts-Bs Jose Gonzalez-Garci
