Việt Nam đứng hàng thứ 12 trong số 22 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao nhất thế giới. Hằng năm, Việt Nam có khoảng 130.000 người mắc lao mới, 170.000 người mắc lao lưu hành, khoảng 3.500 người mắc lao đa kháng thuốc và đặc biệt có đến 18.000 người tử vong do bệnh lao.

Tuy nhiên, so với năm 2000, tỷ lệ hiện mắc lao tại Việt Nam đã giảm khoảng 40%, như vậy với tốc độ này Việt Nam có khả năng đạt được mục tiêu của khu vực châu Á – Thái Bình Dương là giảm 50% tỷ lệ hiện mắc lao đến năm 2015.

Năm 2013, Chương trình chống lao vẫn duy trì mục tiêu triển khai công tác chống lao tại 100% quận, huyện và 100% xã, phường trong cả nước. Tỷ lệ dân số được chương trình chống lao tiếp cận và bảo vệ đạt 100%. Tỷ lệ điều trị khỏi bệnh nhân lao phổi AFB dương tính mới được duy trì ở mức cao (90,9%); hoạt động xét nghiệm vẫn bảo đảm chất lượng yêu cầu. Đặc biệt số liệu phát hiện bệnh nhân lao dương tính mới giảm trong nhiều năm gần đây, chứng tỏ xu hướng dịch tễ bệnh lao ở Việt Nam đang giảm dần.

Hoạt động phối hợp Lao/HIV được coi là một trong những hoạt động trọng tâm hiện nay của Chương trình chống lao quốc gia, nằm trong khung chiến lược của WHO và nhận được sự ưu tiên hỗ trợ về kỹ thuật, cũng như tài chính của các đối tác quốc tế.

Theo báo cáo Chương trình chống lao Quốc gia của Bộ Y tế, trong năm 2013, chương trình chống lao đã duy trì, triển khai các hoạt động giao ban, xét nghiệm HIV cho bệnh nhân lao và phát triển nguồn nhân lực cho hoạt động phối hợp giữa hai chương trình. Nhìn chung, các hoạt động được triển khai đúng tiến độ và kế hoạch đề ra.

Bên cạnh đó, chuyển kinh phí cho 63 tỉnh/thành phố, 697 huyện/thị tổ chức giao ban lồng ghép lao/HIV; 100% tỉnh/thành, huyện, thị đã tổ chức giao ban xong 4 quý và đang hoàn thiện các quyết toán gửi về trung ương.

Trong năm qua, ngành y tế cũng đã triển khai, duy trì 86 phòng PITC/51 tỉnh tại 51 tỉnh có gánh nặng HIV trong số bệnh nhân lao cao và 115 phòng PITC triển khai năm 2007-2011 bằng nguồn kinh phí Life – GAP như điều chỉnh kế hoạch phù hợp theo nhu cầu của từng tỉnh, từng phòng PITC và chuyển kinh phí để triển khai hoạt động cho các địa phương; tư vấn xét nghiệm cho gần 70.430 người (69.9%), cao hơn chỉ tiêu tư vấn xét nghiệm bệnh nhân của năm (65.000, tương đương 108,3%); tư vấn hơn 4.300 bệnh nhân lao đồng nhiễm HIV và điều trị ARV cho hơn 2.600 bệnh nhân Lao đồng nhiễm HIV.

Đối với công tác phát triển nguồn nhân lực về Lao/HIV, ngành y tế đã phối hợp với HAIVN tổ chức lớp đào tạo giảng viên tuyến tỉnh (TOT) của 09 tỉnh Cao Bằng, Yên Bái, Sơn La, Điện Biên, Hòa Bình, Hải Phòng, Quảng Ninh, Nghệ An, Thái Bình và nhiều lớp đào tạo khác.

Đối với kết quả hoạt động công tác phòng chống lao năm 2013 của các đơn vị tiếp nhận trợ phụ nguồn Quỹ Toàn cầu, PATH là tổ chức hỗ trợ Chương trình Chống lao Quốc gia triển khai 3 hợp phần là huy động sự tham gia của các tổ chức xã hội dân sự xã hội và mạng lưới những người sống chung với HIV để tăng cường ý thức và hỗ trợ của cộng đồng đối với lao/HIV; phối hợp y tế công tư (PPM); vận động, truyền thông và huy động xã hội (ACMS) và các can thiệp dựa vào cộng đồng (CBI)...

Theo đại diện Bộ Y tế, trong năm 2014, chương trình chống lao quốc gia sẽ triển khai nhiều hoạt động tích cực, trong đó tập trung truyền thông, huy động xã hội nâng cao kiến thức của người dân về bệnh lao, đồng nhiễm lao/HIV, lao đa kháng thuốc. Huy động tối đa sự tham gia của các bộ ngành, các tổ chức chính trị xã hội, các đoàn thể, cộng đồng, người mắc bệnh lao và hoạt động phòng, chống lao thông qua vai trò của Liên minh các đối tác Phòng, chống lao Việt Nam.

Thùy Chi