Được sự hỗ trợ của các dự án quốc tế, từ năm 2007 đến nay, Bà Rịa-Vũng Tàu đã xây dựng hệ thống phòng chống và điều trị HIV khá sâu rộng và mang tính chuyên nghiệp hơn trước. Sự ra đời của Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh, phòng khám ngoại trú, các nhóm can thiệp, giảm hại tại cộng đồng… đã hỗ trợ nhiều hơn cho người nhiễm HIV trong việc tiếp cận và hưởng thụ các dịch vụ y tế. Nhờ đó, đến nay trên địa bàn tỉnh có khoảng hơn 1.000 bệnh nhân HIV được theo dõi điều trị.

Phát thuốc điều trị nghiện ma túy bằng Methadone tại Trung tâm y tế TP. Vũng Tàu.

Được chăm sóc điều trị

Bệnh nhân N.T., ngụ tại TP.Vũng Tàu đang điều trị HIV/AIDS nội trú tại khoa nhiễm, Bệnh viện Bà Rịa. N.T. tiêm chích ma túy hơn 10 năm nay. Có lẽ do nhiều lần dùng chung kim tiêm với bạn nghiện mà N.T. bị lây HIV lúc nào không hay. N.T. chỉ mới được biết mình bị nhiễm HIV cách đây hơn 2 tháng khi đang cai nghiện tại Trung tâm Giáo dục, lao động và xã hội tỉnh (xã Tóc Tiên, huyện Tân Thành). Lúc đó, thấy sức khỏe xuống dốc nhanh, ho nhiều nên trung tâm đã chuyển N.T. vào bệnh viện để làm xét nghiệm và điều trị. Bác sĩ cho biết, do nhiễm HIV/AIDS nên bệnh nhân N.T. bị nhiễm trùng cơ hội khá nặng. Những ngày nằm viện, anh được các bác sĩ tận tình điều trị, nhờ đó sức khỏe ngày càng khá hơn, không còn ho nhiều như trước đây khi chưa được điều trị.

Nằm chung khu điều trị nội trú với N.T. còn có 5 bệnh nhân khác đều nhiễm HIV/AIDS. Mỗi người một hoàn cảnh, nhưng ở đây họ đều được các y, bác sĩ đối xử công bằng, tận tình và không có khoảng cách kỳ thị với bệnh nhân. Có lẽ vì vậy mà khi tiếp xúc với những bệnh nhân, chúng tôi nhận được sự cởi mở chứ không có thái độ e ngại hay từ chối giao tiếp. Khi chúng tôi ngỏ ý muốn chụp ảnh, có bệnh nhân còn hồ hởi hưởng ứng. Ở khu điều trị HIV/AIDS được bố trí hòa đồng trong khoa nhiễm của bệnh viện, tuy cách ly, nhưng khó có ai có thể phân biệt được. Đây chính là yếu tố nhân văn để không ai phân biệt, kỳ thị với người nhiễm HIV/AIDS. Tuy thế, các y, bác sĩ luôn tuân thủ quy trình chống lây nhiễm chéo cho mọi bệnh nhân, thân nhân và nhân viên của khoa một cách nghiêm túc, chặt chẽ.

Tại khoa nhiễm Bệnh viện Bà Rịa, trung bình mỗi ngày, khu điều trị nội trú đều có khoảng từ 6 đến 7 bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội nặng như lao, viêm gan, viêm não... được điều trị. Đa phần bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS được điều trị ngoại trú bằng thuốc kháng virus (ARV) bắt đầu khi người bệnh có các triệu chứng nhiễm trùng cơ hội, số tế bào CD4 dưới 250/mm3 máu. Tính đến nay, khoa nhiễm Bệnh viện Bà Rịa đang quản lý điều trị cho 844 bệnh nhân nhiễm HIV. Trong số này có 672 bệnh nhân được điều trị bằng ARV.

Bác sĩ Phạm Trung Thảo, Trưởng khoa nhiễm Bệnh viện Bà Rịa cho biết, bệnh nhân HIV/AIDS được điều trị bằng thuốc ARV tiến triển tốt về sức khỏe. Trước đây, phần lớn bệnh nhân HIV bị nhiễm trùng cơ hội nặng dần, nhanh dẫn đến tử vong. Nhưng khi được điều trị bằng thuốc ARV, bệnh nhân tăng sức đề kháng và giảm rõ rệt tình trạng nhiễm trùng cơ hội, do đó, bệnh nhân được cải thiện sức khỏe, nâng cao chất lượng sống và kéo dài tuổi thọ.     

Bệnh viện Bà Rịa là một trong những điểm khám, điều trị cho người bị nhiễm HIV/AIDS với 2 phòng khám ngoại trú HIV/AIDS cho người lớn và trẻ em. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh còn có 3 phòng khám ngoại trú cho người nhiễm HIV/AIDS tại Bệnh viện Lê Lợi và Trung tâm Y tế Tân Thành. Bên cạnh đó, 8/8 huyện, thành phố đều tổ chức chương trình tư vấn xét nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai.

Bác sĩ Phạm Trung Thảo, Trưởng khoa Nhiễm Bệnh viện Bà Rịa khám cho bệnh nhân tại phòng bệnh nội trú điều trị HIV/AIDS.

Hưởng lợi từ dự án

Bác sĩ Bùi Văn Doanh, Trưởng khoa điều trị (Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS) cho biết, từ năm 2004, Bà Rịa-Vũng Tàu chính thức sử dụng ARV để điều trị cho người nhiễm HIV/AIDS. Tuy nhiên, trong giai đoạn này, nguồn lực chủ yếu dựa vào chương trình mục tiêu quốc gia, nên chỉ có 1 phòng khám và cấp thuốc ARV cho 30 bệnh nhân theo thứ tự ưu tiên. Nhiều bệnh nhân phải tự tìm đến các phòng khám tại TP.Hồ Chí Minh để đăng ký và thụ hưởng dịch vụ điều trị bằng ARV. Ở thời điểm này, cơ hội cho bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS trong điều trị ARV thật khó khăn, nhất là với những bệnh nhân điều kiện kinh tế hạn hẹp.

Từ tháng 6-2008, vấn đề trên đã được giải quyết khi dự án LIFE-GAP (do Chính phủ Hoa Kỳ tài trợ) triển khai (mở rộng) hoạt động chăm sóc điều trị. Mọi bệnh nhân HIV/AIDS khi hội đủ điều kiện về lâm sàng và miễn dịch như tình trạng sức khoẻ yếu dần, chỉ số xét nghiệm tế bào CD4 giảm đến mức cho phép đều được bác sĩ chỉ định điều trị bằng thuốc ARV. Các điểm điều trị được thiết lập tại Bệnh viện Bà Rịa, Bệnh viện Lê Lợi và Trung tâm Y tế huyện Tân Thành với 5 phòng khám ngoại trú và 3 phòng dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con trọn gói. Các dịch vụ triển khai trong thời điểm này hoàn toàn miễn phí.

Thông qua những hoạt động tư vấn, chăm sóc, hỗ trợ người nhiễm HIV/AIDS, các phòng khám ngoại trú đã trở thành nơi để những người nhiễm HIV/AIDS được chăm sóc, điều trị. Bệnh nhân được điều trị tại các phòng khám sẽ có điều kiện được hỗ trợ điều trị dự phòng nhiễm trùng cơ hội; điều trị ARV; khám, kiểm tra sức khoẻ định kỳ; xét nghiệm cơ bản; tư vấn, hỗ trợ về cải thiện cuộc sống... Số bệnh nhân được điều trị HIV/AIDS từ 30 người lên đến hơn 1.100 bệnh nhân (tính đến 30-4-2014).

Riêng trường hợp phụ nữ mang thai thì việc điều trị cho mẹ, điều trị dự phòng cho trẻ sinh ra từ các bà mẹ nhiễm HIV có hiệu quả to lớn, làm giảm tỷ lệ trẻ nhiễm HIV do lây truyền từ mẹ sang con. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thì người bị nhiễm HIV/AIDS được điều trị thuốc kháng vi rút (ARV) có thể đẩy lùi thêm 3 triệu người chết và ngăn ngừa hơn 3,5 triệu ca nhiễm mới HIV từ nay đến năm 2025, trong đó giảm tỷ lệ lây truyền từ mẹ sang con xuống dưới 3%. Tại Bà Rịa-Vũng Tàu, tính đến năm 2014, tỷ lệ nhiễm HIV từ mẹ sang con còn dưới 2% . Từ đầu năm 2014 đến nay, toàn tỉnh có 14 trẻ sinh ra từ bà mẹ nhiễm HIV và đều hoàn toàn khỏe mạnh nhờ được dự phòng lây nhiễm từ mẹ sang con.

Đồng thời, với các chương trình can thiệp, giảm tác hại như cấp phát bao cao su, bơm kim tiêm miễn phí, tuyên truyền phòng, chống HIV.., cộng đồng và người nhiễm HIV/AIDS đã dần nâng cao hiểu biết, nhận thức về HIV/AIDS, từ đó chuyển đổi hành vi theo hướng tích cực. Đặc biệt, chương trình Methadone cho người nghiện ma túy đã góp phần giúp đối tượng này cai nghiện hiệu quả, nâng cao sức khỏe và có cuộc sống lành mạnh hơn.

Bài, ảnh: MINH THIÊN

Bài 2: “Rào Cản”