Tương tự, tại TP.HCM, Chương trình phòng chống HIV đã khảo sát tải lượng vi-rút trên 217 người nhiễm chưa điều trị bằng ARV (thuốc kháng HIV).
Kết quả thể hiện 10% có tải lượng vi rút dưới 1000 con/ml máu. Tải lượng vi rút trung bình của nhóm có CD4 dưới mức 350 (một loại bạch cầu tham gia quá trình đáp ứng miễn dịch) cho thấy có tới 182.000 con vi rút HIV/ml máu, và ở nhóm có mức CD4 có khoảng 40.000 con vi rút HIV/1ml máu.
Điều đó có nghĩa nguy cơ lây nhiễm HIV của những người này rất cao, lên tới trên 90%.
Thế nhưng sau khi điều trị bằng ARV, cứ 10 người nhiễm cắt giảm được 9 nguồn lây.
TP.HCM phấn đấu năm 2030 không có ca HIV mắc mới. Ảnh minh họa.
Từ những đột phá mới vừa nêu, bác sĩ Giang khẳng định kế hoạch phòng chống HIV phải thay đổi hoàn toàn.
“Trước đây chúng ta chỉ điều trị cho người nhiễm HIV với mục đích kéo dài cuộc sống, thì nay điều trị là để phòng tránh lây nhiễm cho cả cộng đồng. Một người nhiễm HIV được điều trị tốt, số vi rút HIV trong máu có thể giảm xuống dưới ngưỡng 50 con/ml máu. Ở ngưỡng này xét nghiệm không tìm thấy được.”, bác sĩ Giang phấn khởi.
Đưa test nhanh vào xét nghiệm HIV
Tư duy theo kiểu bệnh nhân tới giai đoạn muộn mới điều trị, hay chỉ điều trị cho phụ nữ mang thai đến lúc sinh con rồi ngưng...cần thay đổi.
Những phụ nữ có thai nhiễm HIV điều trị ARV trong lúc mang thai nhưng sinh con xong vẫn cần tiếp tục điều trị suốt đời để tránh nguy cơ lây nhiễm cho chồng và những đứa con kế tiếp của cô ta.
Bác sĩ Giang cho rằng xét nghiệm HIV phải đại trà, thường quy hơn. Giờ đây nhận giấy xét nghiệm dương tính HIV không còn là án tử như trước nữa.
Bệnh nhân HIV như mắc một căn bệnh mãn tính, sống còn lâu hơn người bị ung thư, tim mạch và tiểu đường.
Xét nghiệm HIV không nhất thiết cứ phải lấy máu. Có thể xét nghiệm nước bọt giống như que thử thai…Kết quả test nhanh cho độ chính xác lên tới 99%. Nếu vẫn chưa chắc thì bệnh nhân sẽ làm 3 test nhanh của 3 hãng khác nhau. Nếu cả 3 đều dương tính thì không thể trượt được. Cái này thế giới đã làm, Việt Nam cần ứng dụng.
Toàn TP.HCM hiện nay chỉ có 6 cơ sở xét nghiệm HIV được công nhận, trong khi mạng lưới xét nghiệm có tới 1000 cơ sở. Nếu ứng dụng những test nhanh thì trạm y tế phường/xã, trung tâm khám tiền hôn nhân cũng xét nghiệm HIV được.
“Sau khi nghiên cứu bệnh nhân được điều trị ARV có thể giảm tới 96% nguy cơ lây nhiễm cho bạn tình thì Thái Lan đã nhìn ra và tuyên bố sẽ chấm dứt đại dịch thế kỷ này vào năm 2030. Việt Nam còn nhiều khó khăn nhưng TP.HCM cũng hướng tới mốc 2030 để không còn ca nhiễm HIV mới. Muốn làm vậy phải phát hiện người nhiễm HIV thật sớm rồi cho họ điều trị luôn.”, bác sĩ Giang nói.
Để đề án phòng chống HIV này thành công, rào cản lớn nhất là kinh phí. Kinh phí là vấn đề nan giải khi các nguồn viện trợ từ quốc tế cũng như ngân sách cho chương trình phòng/chống HIV tại Việt Nam mỗi ngày một giảm.
Do đó, giải pháp hay nhất là sẽ vừa miễn phí, vừa thu phí. Những bệnh nhân nhiễm HIV ở giai đoạn nặng sẽ được điều trị miễn phí, còn những người bị nhẹ, sau khi test dương tính muốn điều trị luôn vì lợi ích cho bản thân, tránh lây nhiễm cho vợ con ngành y tế sẽ tính phí nhưng ở mức thấp.
Chương trình phòng chống HIV cũng hướng tới thành lập các cơ sở điều trị ARV dự phòng cho người dân bị phơi nhiễm. Các nhân viên y tế khi bị phơi nhiễm HIV được uống ARV trong vòng 1 tháng để không mắc bệnh. Nhưng chưa có nơi nào chuyên điều trị dự phòng cho người dân như vậy.
