Sau khi có hành vi nguy cơ như: quan hệ không an toàn, bao cao su bị rách, cắt tóc bị dao cạo làm chảy máu, nhiều người lo lắng về nguy cơ nhiễm bệnh HIV/AIDS và tìm hiểu về triệu chứng HIV sớm nhất của giai đoạn đầu. Sau đây là các triệu chứng cảnh báo HIV chính xác nhất do các bác sĩ uy tín trên thế giới công bố.

Triệu chứng HIV giai đoạn đầu

Sốt là triệu chứng sớm nhất của HIV

Một trong những dấu hiệu đầu tiên là bị sốt nhẹ. Cơn sốt thường kèm theo các triệu chứng khác như mệt mỏi, nổi hạch và đau họng. Tại thời điểm này, virus di chuyển vào trong máu và bắt đầu tái tạo với số lượng lớn.

Hệ miễn dịch là hệ thống bảo vệ cơ thể bạn khỏi các vi sinh vật và tác nhân gây bệnh. Để hoạt động tốt, nó đòi hỏi sự cân bằng và hài hòa. Khi lên cơn sốt đột ngột với các triệu chứng như trên đồng nghĩa với việc bạn đã bị viêm hệ miễn dịch.

Mệt mỏi là dấu hiệu nhiễm HIV sau khi có hành vi nguy cơ

Khi hệ thống miễn dịch bị “bao vây” bởi virus gây bệnh sẽ làm bạn cảm thấy mệt mỏi và có thể bị hôn mê. Bất kỳ ai trong cuộc đời đều mắc phải chứng mệt mỏi. Có người thỉnh thoảng mới bị mệt mỏi, có người bị mệt mỏi thường xuyên.

Nhưng sự mệt mỏi cũng chính là một trong những dấu hiệu đến sớm nhất chứng tỏ có thể bạn đã bị nhiễm HIV.

Đau nhức cơ bắp, đau khớp, sưng hạch bạch huyết

Những triệu chứng của HIV thường bị nhầm lẫn với bệnh cúm, bạch cầu, nhiễm virus, thậm chí là giang mai hoặc viêm gan. Điều này không gây ngạc nhiên vì nhiều người có các triệu chứng giống nhau.

Hạch bạch huyết hay hạch lympho là một trong vô số các cấu trúc trơn, hình bầu dục dẹp, rải rác dọc theo các mạch bạch huyết, là một phần của hệ bạch huyết. Các hạch bạch huyết có mặt ở khắp cơ thể, tập trung nhiều ở một số vùng như cổ, nách, bẹn. Hạch bạch huyết đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động của hệ miễn dịch. Chúng chứa các tế bào bạch huyết và có chức năng làm bộ lọc hoặc bẫy giữ lại các phần tử ngoại lai, có thể bị viêm và sưng khi làm nhiệm vụ này. Xuất hiện hạch bạch huyết chứng tỏ hệ thống miễn dịch của cơ thể có xu hướng bị viêm vì nhiễm trùng. Khi thấy hạch vùng bẹn sưng to, đau có thể do một số bệnh nhiễm khuẩn thuộc bộ phận sinh dục – tiết niệu như bệnh do vi khuẩn họ Chlamydia. Hạch thường xuất hiện ở nách, háng và cổ.

Đau họng và đau đầu

Như các triệu chứng khác, đau họng và đau đầu được công nhận có thể là triệu chứng của HIV. Nếu bạn bị đau trong thời gian gần đây thì xét nghiệm HIV là ý tưởng duy nhất cần thiết lúc này. Đi xét nghiệm vì lợi ích của chính bạn và những người khác. Bệnh có thể lây lan rất nhanh.

Trong tất cả các trường hợp, người bệnh cảm thấy đau rát vùng họng, gặp khó khăn khi nuốt, sốt và hay nhức đầu. Ngoài các triệu chứng trên, viêm họng còn đi kèm với một vài triệu chứng như đau mỏi, và nổi hạch ở cổ… Những người có xét nghiệm dương tính với virus HIV => hệ thống miễn dịch của họ sẽ bị suy yếu dần. Điều này dẫn đến nhiễm trùng tai, điều này gây ra đau cổ họng mãn tính. Các khối u cũng có thể xảy ra trong cổ họng ở những người hút thuốc hoặc uống rượu quá nhiều, gây ra đau họng mãn tính, trừ khi họ được điều trị. Phần lớn viêm họng được điều trị bằng các loại kháng sinh, hạ sốt và giảm đau kết hợp với thuốc khử trùng họng. Nếu bác sĩ kê kháng sinh thì người bệnh nhất thiết phải tuân thủ theo. Và ngay cả khi những triệu chứng của bệnh đã dứt bạn cũng không nên dừng thuốc mà hãy tiếp tục uống một thời gian nữa nhằm tạo ra kháng khuẩn chống tái phát bệnh.

Phát ban ở da

Phát ban có thể xảy ra sớm hoặc muộn trong quá trình nhiễm bệnh. Nếu đơn giản, đây chỉ là dấu hiệu của dị ứng hoặc cảm lạnh. Nhưng nếu xuất hiện nhọt hay một số vùng màu hồng gây ngứa trên cánh tay thì bạn nên đến gặp bác sỹ để xét nghiệm.

Buồn nôn, tiêu chảy

Nôn mửa hoặc tiêu chảy là những dấu hiệu của HIV trong giai đoạn đầu. Những triệu chứng này cũng có thể là do việc điều trị kháng virus, bị nhiễm trùng. Tiêu chảy không ngừng và không thể chữa trị không thể xảy ra ở những người có hệ miễn dịch khỏe mạnh.

Đổ mồ hôi đêm

Khoảng một nửa số người bị đổ mồ hôi đêm trong giai đoạn đầu của HIV. Đây là triệu chứng phổ biến sau nhiễm trùng và không có tác dụng khi tập thể dục. Điều này tương ứng với những dấu hiệu của phụ nữ khi mãn kinh. Những cơn đổ mồ hôi trộm này cũng khó mà kiểm soát, có thể gây ướt ga trải giường của bạn.

Triệu chứng HIV giai đoạn cuối

Ho khan

Bình thường, ho khan là dấu hiệu cho việc bạn bị dị ứng. Nhưng khi nó trở nên xấu hơn, dùng kháng sinh cũng không khắc phục được thì có thể kết luận bạn không phải bị dị ứng. Triệu chứng này sẽ diễn ra trong 1 tuần và nặng dần khi bệnh phát triển tệ hơn.

Viêm phổi

Ho đi kèm với giảm cân có thể dễ “tiên đoán” là do nhiễm trùng nghiêm trọng bởi một loại vi trùng nào đó tác động đến hệ thống miễn dịch. Có rất nhiều bệnh nhiễm trùng khác nhau nên mỗi người lại có những triệu chứng khác nhau. Nhiễm trùng do toxoplasmosis – một nhiễm ký sinh trùng có ảnh hưởng đến não, loại virus nhiễm trùng gây nấm men.

Bệnh thường bắt đầu với các triệu chứng giống cúm, ho khan, đau đầu, sốt, đau cơ và mệt mỏi. Khi bệnh tiến triển, bệnh nhân có thể có khó thở và ho khạc đờm trong hoặc màu trắng. Viêm phổi xảy ra khi các tác nhân gây bệnh vượt qua hàng rào bảo vệ của cơ thể và xâm nhập vào đường hô hấp. Tại đó, bạch cầu sẽ bắt đầu tấn công tác nhân gây bệnh. Sự tích tụ của mầm bệnh, bạch cầu và các protein miễn dịch trong phế nang khiến phế nang bị viêm và tích dịch dẫn đến khó thở và các tiệu chứng điển hình của viêm phổi.

Thay đổi ở móng

Một dấu hiệu khác của HIV giai đoạn cuối là những thay đổi ở móng. Chẳng hạn, móng của bạn nhanh dài và cong hơn, tách ra bạn thấy màu móng thay đổi sang đen hoặc nâu. Thường thì điều này là do nhiễm nấm, hệ miễn dịch suy giảm sẽ dễ bị nhiễm trùng nấm.

Khi bị viêm nhiễm nặng, nền móng có thể bị thụt vào, các móng tay dày hơn và rất dễ gẫy. Nếu bề mặt móng tay xuất hiện vệt gợn sóng hoặc lõm xuống, đó là dấu hiệu ban đầu của bệnh vẩy nến hoặc viêm khớp vảy nến. Thông thường, khi bị bệnh, móng sẽ đổi màu và da dưới móng chuyển sang màu nâu đỏ. Móng tay khô, dễ gãy, thường xuyên bị nứt tách có thể là triệu chứng của bệnh về tuyến giáp.

Giảm cân là triệu chứng HIV giai đoạn muộn

Giảm cân có thể là dấu hiệu của việc bạn bị tiêu chảy quá nhiều hoặc bạn đang trong chế độ giảm cân. Đây là bệnh mà mặc dù bạn đã cố gắng ăn rất nhiều nhưng vẫn bị mất trọng lượng.

Tuy nhiên, hiện tại, nhờ liệu pháp kháng virus, tình trạng này đã giảm dần. Một người được xem là giảm cân nếu mất hơn 10% trọng lượng cơ thể và có tiêu chảy, mệt mỏi, sốt trong hơn 30 ngày.

Mụn rộp hoặc herpes sinh dục:

Lở loét lạnh (herpes miệng) và herpes sinh dục là dấu hiệu của nhiễm HIV giai đoạn cuối.

Hay bị nhầm lẫn hoặc khó tập trung làm việc

Vấn đề nhận thức có thể là dấu hiệu của bệnh mất trí nhớ liên quan đến HIV, thường xảy ra trễ trong quá trình của bệnh. Ngoài việc hay bị nhầm lẫn và khó tập trung, thậm chí có thể bao gồm những thay đổi khác như: trở nên vụng về, gặp rắc rối khi công việc đòi hỏi kỹ năng vận động như viết bằng tay.

Cơ thể ngứa ran và trở nên yếu đi

Nhiễm HIV giai đoạn muộn có thể gây tình trạng tê, đau nhói, thậm chí là ngứa ran ở tay, chân. Đó là khi các tế bào thần kinh bị phá hủy.

Kinh nguyệt không đều

Bệnh khi tiến triển sẽ làm tăng nguy cơ thất thường kinh nguyệt, chẳng hạn số lần có kinh ít hơn, lượng máu kinh ít đi. Tuy nhiên, tình trạng này có thể là do sự giảm cân hoặc sức khỏe kém ở những người đã vào giai đoạn muộn, chứ không phải do bản thân việc nhiễm virus.

Người nhiễm HIV cũng mãn kinh sớm hơn vài năm.

Hiểu đúng về HIV

Cũng có rất nhiều người đàn ông đi quan hệ với gái mại dâm, lúc hành sự không may bị tuột bao cao su vào trong âm đạo, cũng có người đang quan hệ thì bao bị rách. Có người thì đã kịp thời sử dụng thuốc điều trị phơi nhiễm; nhưng có người không hiểu biết về vấn đề này đã làm mất cơ hội được tư vấn sớm, mất đi cơ hội được điều trị phơi nhiễm. Khi đọc được một số thông tin về căn bệnh HIV có biểu hiện giống mình, họ trở nên mất ăn mất ngủ. Có người sẵn sàng tìm đến các cô gái mà mình từng quan hệ để xin được đưa các cô đi xét nghiệm. Có người vợ tìm đến tư vấn xét nghiệm bởi chồng chị từng đi “giải quyết” ở bên ngoài sau đó về thú thật với vợ.

Trong hầu hết các trường hợp này, người hỏi hầu như không hiểu biết hoặc biết không đầy đủ về căn bệnh HIV/ AIDS. Vì thế, các lo lắng có lúc trở nên vô cớ, hoặc là “lo hão”. Việc hiểu biết những điều cơ bản về HIV dưới đây sẽ giúp các bạn hình dung được tình trạng của mình nếu rơi vào tình huống có nguy cơ:

HIV là gì?

HIV (Human Immunodeficiency Virus) là virus gây suy giảm miễn dịch mắc phải ở người. Cơ thể người có hệ thống miễn dịch giúp chúng ta chống đỡ với sự xâm nhập của các vi sinh vật gây bệnh. Suy giảm miễn dịch có nghĩa là giảm dần sức chống đỡ của cơ thể khi bị ký sinh trùng, vi trùng hoặc virus tấn công và lúc đó cơ thể dễ mắc các bênh nhiễm trùng và một số bệnh ung thư.

Nói suy giảm miễn dịch mắc phải có nghĩa là quá trình này xảy ra trong khoảng thời gian sống của con người, không phải do di truyền hay bệnh bẩm sinh của hệ miễn dịch. HIV là chỉ gây suy giảm miễn dịch ở người, không gây bệnh cho các loại động vật khác.

HIV sống ở đâu trong cơ thể con người:

Trong cơ thể người HIV có nhiều nhất ở trong máu, trong các dịch tiết sinh học như tinh dịch, dịch âm đạo rồi đến trong sữa của người nhiễm HIV, với số lượng đủ “ngưỡng” để làm lây truyền từ người nọ sang người kia. Đây là cơ sở khoa học để xác định đường lây truyền của HIV và các biện pháp dự phòng cơ bản.

Trong nước bọt, nước mắt, nước tiểu, mồ hôi cũng có HIV, nhưng với số lượng rất ít, không đủ “ngưỡng” nên không có khả năng làm lây truyền từ người nọ sang người kia khi tiếp xúc trực tiếp với các loại dịch thể này. Đây là cơ sở khoa học để xác định HIV không lây truyền qua các tiếp xúc thông thường.

HIV có thể sống trong cơ thể bệnh nhân AIDS đã chết trong vòng 24 giờ. Vậy khả năng tồn tại của HIV ở ngoài cơ thể người như thế nào?

Khi ở ngoài cơ thể người, HIV dễ bị tiêu diệt bằng nhiệt độ và các chất khử trùng thông thường. Ví dụ như HIV bị tiêu diệt khi gặp:

– Nước ở nhiệt độ 56°C trở lên trong 30 phút

– Các chất tẩy rửa như nước Javel 0.1-0.5%, Cloramin 25%, các chất sát trùng như cồn 70°, nước oxy già 6%.

– A xít (pH<6), Bazơ (pH>10).

Do vậy nếu ta ngâm dụng cụ tiêm chích trong cồn 70°, hoặc quần áo, đồ vải vào dung dịch Cloramin 1%, nước Javel 0.5% trong 20-30 phút là có thể diệt được HIV.

Với các dụng cụ phẫu thuật, tiêm chích, nếu ta luộc dụng cụ trong 20 phút, kể từ khi nước sôi là có thể diệt được cả HIV và nhiều loại vi sinh vật gây bệnh khác…

Tuy nhiên, HIV có thể tồn tại trong các giọt máu khô đọng ở kim tiêm hay các dụng cụ khác từ 2 đến 7 ngày và nhiệt độ dưới 0°C, tia X, tia cực tím không giết được HIV.

Những đặc tính nêu trên của HIV là cơ sở khoa học để xác định các biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV trong các dịch vụ y tế cũng như khi chăm sóc người nhiễm HIV tại nhà.

Virus hiv sống bao lâu trong không khí?

HIV không thể sống trong không khí, nước hoặc thức ăn vì vius này chỉ có thể sống trong dich của cơ thể như máu, tinh dịch. Tuy nhiên, HIV có thể tồn tại trong các giọt máu khô đọng ở kim tiêm hay bất cứ vật gì đã dính máu người nhiễm HIV từ 2-7 ngày. Do đó, nếu dụng cụ ngoáy tai có dính máu hay chất dịch của người nhiễm HIV thì virus có thể sống trong giọt máu đó 2-7 ngày.

HIV làm suy giảm miễn dịch ở người như thế nào?

Hàng ngày, cơ thể chúng ta bị tấn công bởi rất nhiều loại vi khuẩn khác nhau, nhưng nhờ có hệ thống miễn dịch chống lại nên cơ thể không mắc bệnh. Hệ thống miễn dịch của cơ thể có nhiều yếu tố, trong đó tế bào bạch cậu lympho T CD4 (gọi tắt là CD4) đóng vai trò chỉ huy, huy động các yếu tố miễn dịch chống lại tác nhân gây bệnh mỗi khi chúng xâm nhập vào cơ thể.

Sau khi xâm nhập vào cơ thể, HIV tấn công trực tiếp vào tế bào CD4, chúng nhân lên trong đó rồi dần dần phá hủy các tế bào này. Khi số lượng tế bào CD4 bị phá hủy càng nhiều thì khả năng chống lại bệnh tật càng yếu đi và cơ thể càng dễ bị mắc bệnh. Quá trình này diễn ra từ từ trong nhiều năm.

Một số loại mầm bệnh trước đây hiếm khi gây bệnh ở những người bình thường, nay nhân cơ hội hệ thống miễn dịch bị suy yếu (do HIV gây ra) để gây bệnh. Những bệnh này được gọi là nhiễm trùng cơ hội, như lao, nấm do Cryptococcus, hội chứng suy mòn, viêm phổi do preumocystis carinii, nấm miệng, nấm thực quản, viêm phổi, bạch sản dạng lông ở lưỡi…

Cũng có một số người vẫn khỏe mạnh khi lượng tế bào CD4 đã giảm thấp. Nhưng khi bị các nhiễm trùng cơ hội, thì bệnh thường rất nặng và dẫn đến tử vong nhanh do số lượng CD4 còn quá ít, và khả năng chống đỡ lại các yếu tố gây bệnh của cơ thể rất kém. Do vậy, lượng CD4 vẫn được coi là một chỉ báo quan trọng về tình trạng sức khỏe của người nhiễm HIV.

AIDS là gì

AIDS là tên gọi tắt bằng tiếng Anh: Acquired Immuno Deficiency Syndrom có nghĩa là Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải. Bao gồm một nhóm các biểu hiện (triệu chứng) như: sốt, tiêu chảy, sụt cân, nổi hạch.v.v…. do một căn bệnh nào đó gây ra.

AIDS không phải là hội chứng bẩm sinh, mà là hội chứng mắc phải do nhiễm HIV gây ra và là giai đoạn cuối của quá trình nhiễm HIV.

Sự khác nhau giữa nhiễm HIV và AIDS

– HIV là tên thường gọi của virus. Người mang HIV trong máu thường được gọi là người nhiễm HIV.

– AIDS là tên gọi chỉ giai đoạn cuối của quá trình nhiễm HIV. Những người nhiễm HIV ở giai đoạn chuyển thành AIDS thường được gọi là bệnh nhân AIDS.

Quá trình từ nhiễm HIV thành AIDS trong cơ thể người qua 4 giai đoạn

Giai đoạn sơ nhiễm HIV giai đoạn chuyển đổi huyết thanh, hay còn gọi là giai đoạn cửa sổ). Sau khi bị nhiễm HIV một thời gian khoảng 3 tuần đến 3 tháng hoặc lâu hơn, cơ thể mới sinh ra kháng thể chống lại HIV (kháng thể là chất do hệ miễn dịch sinh ra để chống lại các kháng nguyên – là các vi sinh vật gây bệnh) còn ít nên chưa thể phát hiện được bằng các phương pháp xét nghiệm máu thông thường (phương pháp xét nghiệm tìm kháng thể). Do vậy người ta còn gọi giai đoạn này là “giai đoạn cửa sổ”.

Trong giai đoạn này, nhìn chung người nhiễm HIV không có biểu hiện triệu chứng bệnh nào. Một số người nhiễm HIV (khoảng 20 – 50%) có thể có các triệu chứng giống như cảm cúm (sốt nhẹ, đau đầu, ngứa họng, mỏi nhừ người, khó chịu…), nhưng các triệu chứng này sẽ tự mất đi sau vài ngày, vài tuần nên cả người nhiễm, người ngoài, hay bác sĩ đều không thể nhận biết được.

Vào cuối thời kỳ cửa sổ, lượng kháng thể tăng cao, đến mức có thể phát hiện được người nhiễm HIV bằng các phương pháp xét nghiệm máu thông thường. Có nghĩa là huyết thanh từ “âm tính” đã chuyển sang “dương tính”, do vậy người ta còn gọi đây là giai đoạn “chuyển đổi huyết thanh”.

Cần lưu ý rằng giai đoạn cửa sổ là giai đoạn nguy hiểm. Vì chưa có kháng thể hay lượng kháng thể còn ít, nên HIV “sản sinh” rất nhanh và do vậy khả năng lây truyền từ người này sang người khác là rất lớn, trong khi đó ta không biết ai là người nhiễm và bản thân người nhiễm cũng không biết mình bị nhiễm. Đây chính là cơ sở khoa học để đặt ra yêu cầu dự phòng phổ cập, nghĩa là dự phòng HIV trong mọi trường hợp có tiếp xúc trực tiếp với máu và dịch tiết sinh học của người khác.

Giai đoạn nhiễm HIV không triệu chứng:

Một thời gian dài sau thời điểm “chuyển đổi huyết thanh” (có thể kéo dài 5 năm, 10 năm hoặc lâu hơn tùy thuộc vào thể trạng của người mang HIV) trong cơ thể người nhiễm lượng kháng thể ở mức cao, còn lượng HIV ở mức thấp, nên nhìn chung người nhiễm HIV vẫn không có biểu hiện của các triệu chứng bệnh. Tuy nhiên, ở bên trong cơ thể người nhiễm HIV “cuộc chiến đấu không khoan nhượng” giữa HIV và hệ thống miễn dịch vẫn tiếp tục xảy ra.

Giai đoạn cận AIDS: Ở giai đoạn này, trong cơ thể người nhiễm HIV, lượng kháng thể bắt đầu suy giảm, đồng thời lượng HIV bắt đầu tăng nhanh và ở người nhiễm HIV đã bắt đầu xuất hiện các triệu chứng bệnh khác nhau. Các triệu chứng thường gặp là: sưng hạch kéo dài nhưng không đau ở nhiều nơi trên cơ thể (phổ biến là sưng hạch ở vùng cổ và nách) và các triệu chứng khác như sụt cân, sốt, đổ mồ hôi trộm, tiêu chảy, rối loạn cảm giác, giảm sút trí nhớ, tổn thương ở da…

Giai đoạn AIDS: Đây là giai đoạn cuối cùng của quá trình lây nhiễm HIV. Vào giai đoạn này, lượng kháng thể trong cơ thể người nhiễm HIV suy giảm mạnh, ngược lại lượng HIV tăng lên nhanh chóng, hệ thống miễn dịch bị suy giảm hoàn toàn và người nhiễm HIV chuyển sang giai đoạn AIDS với những bệnh cảnh của nhiễm trùng cơ hội và ung thư dẫn đến tử vong.