Chương trình Phòng, chống AIDS của Liên hợp quốc vừa công bố bản báo cáo về tình hình đại dịch HIV/AIDS trên thế giới hiện nay, cho thấy một bức tranh đáng lo ngại về đại dịch này.

Bản báo cáo, với những sơ đồ kèm theo, cho biết, năm 2004 này tổng số người có HIV trên toàn thế giới đã tăng lên đến con số chưa từng có từ trước tới nay: 39,4 triệu người. Riêng trong năm 2004, số người có HIV mới trên thế giới là 4,9 triệu người, còn số người chết vì HIV/AIDS là 3,1 triệu người. Đây là con số cao nhất về tổng số người có HIV trên toàn hành tinh và tổng số người chết trong 1 năm, kể từ năm 1981 đến nay, khi đại dịch HIV/AIDS bắt đầu xuất hiện trên thế giới, với 1 bệnh nhân có HIV đầu tiên. Đi vào từng châu lục, bản Báo cáo nêu rõ: Số người có HIV tăng nhanh nhất hiện nay là ở khu vực Đông Á (+50%), tiếp đó là khu vực Trung á (+40%), rồi đến khu vực Đông Âu và Ca-ri-bê (Trung Mỹ).

Đặc biệt, Báo cáo của Chương trình chống AIDS Liên hợp quốc nhấn mạnh: Sự phát triển của HIV/AIDS từ mấy năm nay có một nét mới cần phải được hết sức chú ý: Đó là phụ nữ đang trở thành đối tượng có HIV ngày càng nhiều hơn nam giới, và nguy cơ mắc HIV ở phụ nữ ngày càng lớn hơn nam giới. ở Nam Sa mạc Sa-ha-ra châu Phi, 3/4 số người có HIV là phụ nữ độ tuổi từ 15 - 24 tuổi, những phụ nữ này có nguy cơ có HIV cao gấp 3 lần so với nam giới cùng độ tuổi. Từ diễn biến mới này, Báo cáo của Chương trình chống AIDS Liên hợp quốc nêu lên một nhận định có tính chiến lược: Cần phải làm sao giảm thiểu tỷ lệ mắc HIV ở phụ nữ, thì mới có thể khống chế được đại dịch HIV/AIDS. Nguyên nhân chủ yếu khiến tỷ lệ HIV/AIDS gia tăng ở phụ nữ trước hết là vì những phụ nữ này có rất ít kiến thức về căn bệnh HIV/AIDS, cũng như về cách thức phòng, chống lây HIV/AIDS, đặc biệt lây nhiễm qua đường tình dục. Do vậy, nhiệm vụ đầu tiên đặt ra cho cuộc chiến đấu chống HIV/AIDS hiện nay là phải làm sao trang bị những kiến thức cơ bản cho phụ nữ về căn bệnh HIV/AIDS, cũng như về cách thức sử dụng những phương tiện chống lây HIV/AIDS. Tuy nhiên Báo cáo của Chương trình chống AIDS Liên hợp quốc cũng nêu rõ: Mặc dầu số người mắc HIV/AIDS năm 2004 này tăng nhanh nhất ở Đông Á, Trung Á, Đông Âu, Trung Mỹ - Ca-ri-bê, nhưng nơi có số người mắc HIV/AIDS lớn nhất thế giới vẫn là vùng châu Phi Nam sa mạc Sahara, với 25,4 triệu người bị HIV, (tăng thêm 1 triệu người so với năm 2002, đưa số người bị HIV ở đây lên 64% tổng số người mắc HIV trên toàn thế giới).

Trước bức tranh chung về tình hình đại dịch HIV/AIDS trên thế giới hiện nay, Báo cáo của Chương trình chống AIDS Liên hợp quốc đặt câu hỏi: Với mức độ gia tăng nhanh chóng như vậy, phải chăng không có cách gì ngăn chặn được đại dịch AIDS ? Hoàn toàn không phải như vậy. Bởi vì trong tất cả các vùng trên thế giới có tỷ lệ mắc HIV gia tăng, trên thực tế có nhiều nước tỷ lệ mắc HIV này mới ở giai đoạn đầu tiên, hoàn toàn có thể khống chế có hiệu quả, nếu có một chương trình và kế hoạch chống HIV/AIDS thật tốt. Vấn đề là phải có một sự quan tâm đột phá tới việc ngăn chặn đại dịch AIDS trong các nhà lãnh đạo các nước này, và phải có một sự đầu tư kinh phí thỏa đáng hơn nữa cho Chương trình chống HIV/AIDS ở các nước. Từ năm 2001 đến nay, khoản ngân sách dành cho Chương trình chống HIV/AIDS trên thế giới đã từ 2,1 tỷ USD lên tới 6,1 tỷ USD, nhưng thực tế vẫn chưa đủ. Vấn đề thứ 2 là phải thực hiện thật tốt Chương trình giáo dục thái độ đối với nạn nhân bị HIV/AIDS cho toàn dân, không để tồn tại trong xã hội thái độ xa lánh, hắt hủi đối với những người mắc HIV/AIDS.

Chính thái độ này là một trong những nguyên nhân đẩy những nạn nhân HIV vào chỗ che giấu bệnh tật, từ đó làm nguồn bệnh ngày càng lan rộng, không được kiểm soát. Vấn đề thứ 3 để chống HIV/AIDS có hiệu quả, là phải làm sao mọi người bị bệnh có được khả năng tiếp cận với các dịch vụ và thuốc phòng, chống AIDS giá rẻ. Hiện nay trên toàn thế giới số người mắc HIV/AIDS được tiếp cận với dịch vụ và thuốc phòng, chống AIDS giá rẻ mới đạt 440.000 người, bằng 1/10 tổng số người bị HIV trên toàn hành tinh. Điều này có nghĩa là cứ 10 người có HIV/AIDS, chỉ có 1 người được tiếp cận với các dịch vụ và thuốc chữa AIDS giá rẻ, còn 9 người khác bị để mặc cho bệnh tật tấn công. Chính do vậy việc ngăn chặn và đẩy lùi đại dịch HIV/AIDS diễn ra khó khăn, chậm chạp. Chương trình phòng, chống AIDS Liên hợp quốc khẳng định: Nếu cái đà đấu tranh chống Đại dịch HIV/AIDS cứ tiếp tục như thế này, thì chỉ trong vòng 2 năm tới, thế giới sẽ có thêm 5 đến 6 triệu người nữa chết vì AIDS.

HNM