<span class="sapeau_box"> 
HỒNG THANH QUANG)<br />Tôi đã đọc ở đâu đó ý nghĩ rất hay của một người anh minh: nếu bản chất bi quan thì trong chuyện gì ta cũng chỉ thấy khó khăn là nhiều, còn nếu tính khí lạc quan thì ta kiểu gì cũng sẽ thấy cơ hội trong mọi thử thách. Cuộc sống luôn quá cam go nên ta không có quyền tuyệt vọng và tôi cũng như các bạn cần biết tin vào những gì thanh sạch, bất luận những câu nói ngả nói nghiêng của những người mang trong lòng các mặc cảm lắm khi bất nhẫn với cõi nhân gian.</span> <p></p> <p align="justify"><span class="time_zone" id="lbContinue"></span><span class="text_box" id="lbBody"> <p><font face="Times New Roman" size="3">Lần đầu tôi đọc bài thơ <i>Thèm màu trắng và đàn thiên nga</i> của nhà thơ <?xml:namespace prefix = st1 /><st1
lace w:st="on"><st1:country-region w:st="on">Latvia</st1:country-region></st1
lace>, Imant Ziedonis (qua bản dịch tiếng Nga) khi mới 18 tuổi. Lúc đó tôi<span> </span>còn ở thời, như chính câu thơ sau này tôi viết, "Nhìn đâu cũng thấy toàn trong sáng, Một gót chân trần theo mãi theo...". Chính vì thế chàng trai non tơ khi ấy là tôi cũng chưa hiểu lắm ý tứ của tác giả. Vậy mà không hiểu vì sao tôi cứ bị ám ảnh bởi hình tượng chính trong bài thơ: "màu trắng và đàn thiên nga". Và không cầm lòng được, tôi đã thử dịch bài thơ ra tiếng Việt. Một phần tư thế kỷ trôi qua, chiều nay tình cờ ngồi đọc lại bản dịch cũ của mình, tôi như bỗng nhận ra một thông điệp gì đó gần gụi. Bài thơ như sau:</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Tôi không thích nghĩ đời toàn rác rưởi.<br />Rác rưởi có nhiều, đời là thế<br />và không có rác rưởi ở ngoài cuộc đời.</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Thèm màu trắng và đàn thiên nga.</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Hai tuần mới được tắm một lần<br />nước nóng.<br />Thứ bẩy này không.</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Thèm màu trắng và đàn thiên nga.</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Lạ quá nhỉ, trước kia<br />Tôi chẳng hề nghĩ thế.</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Ngày - nắng chói chang, gió bắc,<br />Gốc táo, gốc anh đào<br />Quét đầy vôi, trắng toát -<br />Như trong lời cầu nguyện.</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Thèm màu trắng và đàn thiên nga.</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Chúng giờ đang trở về.<br />Mùa này của chúng -<br />Lộc chưa nhú,<br />Hoa chưa nở.</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Cuộc họp tan, tôi ra ngoài phố.<br />Chải tóc, thấy khói thuốc đen.</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Thèm màu trắng và đàn thiên nga...</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Bài thơ mang đậm những suy tư của một con người cả nghĩ (nói chung, nhà thơ nào mà không cả nghĩ?! Nhà thơ, như một thi nhân ngày xưa đã viết: "Tôi là con nai bị chiều đánh lưới, Không biết đi đâu đứng sầu bóng tối...". Nhạy cảm như thế thì hay đau đầu là đúng!). Cách viết cố tình làm cho khô khan, như chỉ đơn thuần chép lại những ý tưởng bất chợt, đơn lẻ... Nhưng xâu chuỗi vào nhau, những liên tưởng ngỡ như xa xôi ấy lại hóa ra gắn quyện vào nhau vô cùng chặt chẽ và làm bật lên cơn khát thường trực về "màu trắng và đàn thiên nga".</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Có vẻ như nhà thơ đang còn bị bức bối vì chuyện gì đấy căng thẳng trong cuộc họp vừa kết thúc. Đó có thể là một trận phê bình và tự phê bình nảy lửa mà trong đó, đã có quá nhiều lời buộc tội hoặc viện cớ, vì cõi đời bụi bặm nên "tôi" (và chúng ta) mới thế này thế nọ... Chắc chắn là nhà thơ, một nhà thơ đích thực như Ziedonis (như những gì tôi đã biết về ông, mà tôi thì có lẽ đã biết về ông không ít chút nào, chẳng gì thì tôi cũng từng dịch hơn 100 bài thơ của ông sang tiếng Việt) thì không nghĩ thế. Trong rất nhiều thi phẩm của mình, Ziedonis luôn tụng ca bản lĩnh của con người hướng thiện, "gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn". </font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Nhân vật chính trong thơ ông là một trang nam nhi can trường, không hiếu danh nhưng luôn trọng tiếng thơm, không mềm yếu nhưng rất nhạy cảm với mọi "gót chân Asin" của đồng loại, không ham hố nhưng rất quý trọng tất cả những gì được kết từ mồ hôi nước mắt của con người... Bởi vậy nên sau một cuộc họp căng thẳng, tràn đầy "khí thế chiến đấu", ông đã chợt đúc kết cho mình một câu nói tưởng như vu vơ nhưng thực ra lại là thấm thía:</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Tôi không thích nghĩ đời toàn rác rưởi.<br />Rác rưởi có nhiều, đời là thế<br />và không có rác rưởi ở ngoài cuộc đời.</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Và ông chợt nghĩ tới suất tắm hơi hai tuần một lần. Trước, ông vẫn coi đó là "chuyện bình thường ở huyện". Với dân quê ông, tắm hơi là việc không phải lúc nào muốn cũng được, mà chỉ hai tuần mới có một buổi tắm hơi thôi. Đó là thông lệ rồi. Nhưng hôm nay, nhà thơ như "ngộ" ra điều gì khác và cảm thấy: "Thèm màu trắng và đàn thiên nga". Và ông mới ngẩn người ra:</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Lạ quá nhỉ, trước kia<br />Tôi chẳng hề nghĩ thế.</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Càng trong những cảnh ngộ trớ trêu, càng phải đối mặt với những đen bạc của đời thường bất chợt, chúng ta mới lại càng hiểu rõ hơn giá trị của những sáng trong đã có và đã từng bị chúng ta cảm thấy như là dĩ nhiên phải thế. Chẳng có gì là dĩ nhiên cả đâu. "Riêng em vẫn giữ tấm lòng son" như tâm sự của "bà chúa thơ Nôm" Hồ Xuân Hương ngày xưa là khó lắm. Luôn là khó, ở bất cứ đâu. Ziedonis chắc phải "đói" màu trắng và thiên nga lắm nên chỉ nhìn những vệt vôi bôi lên gốc cây để phòng sâu bệnh cũng cảm thấy "Như trong lời cầu nguyện...". Và chúng ta hãy lại đọc khổ thơ cuối của ông chắc sẽ hiểu tâm sự của ông hơn:</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Cuộc họp tan, tôi ra ngoài phố.<br />Chải tóc, thấy khói thuốc đen.</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Thèm màu trắng và đàn thiên nga...</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Khói thuốc đen hay những lời thị phi bất công làm lòng ta rỉ máu? Khi ta muốn làm mọi điều tốt cho mọi người thì trớ trêu và đau đớn thay, bao giờ cũng có những kẻ tài hèn sức mọn muốn lợi dụng cơ chế lắm khi cứng nhắc, quan liêu của các cuộc họp để "hạ thủ" ta. Với nhà thơ vốn chẳng có gì là ngại, vì nhà thơ chỉ sợ lòng tốt và tình yêu thôi. Nhưng cũng buồn lắm chứ!</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Phải vì thế chăng nên ta luôn có cảm giác như nỗi khát khao "màu trắng và đàn thiên nga" cứ đeo bám thường trực và riết róng lấy tâm trí mình?</font></p> <p><font face="Times New Roman" size="3">Quả thực là may vì đời không chỉ đầy rác rưởi! Ít ra thì đời còn là như thế trong tâm cảm của các nhà thơ!<br />
cand.com.vn)</font></p></span>
