BÁC SĨ TRÒ CHUYỆN

Thiền và sức khoẻ

SGTT
- Trên thực tế, người thầy thuốc chỉ có thể chữa được cái đau mà không
chữa được cái khổ, chỉ có thể chữa được cái bệnh mà không chữa được cái
hoạn. Do vậy mà dù khoa học y học ngày càng phát triển với những thành
tựu đáng kinh ngạc nhưng cũng chỉ là manh mún và thiếu sót, tình trạng
tâm thần, tự tử, bạo lực, bất an và các bệnh do hành vi lối sống gây ra
như tim mạch, tiểu đường, béo phì… cứ ngày càng phát triển. Thiền, phải chăng là một lối thoát?

Cho
đến nay, các nhà y học chính thống và bảo thủ nhất cũng đã phải công
nhận thiền là một phương pháp trị liệu khoa học và hiệu quả trên một số
bệnh lý, cũng như cải thiện cả hành vi và lối sống, đem lại những hiệu
quả tích cực cho sức khoẻ của cá nhân và cộng đồng. Ngày càng có nhiều
nghiên cứu về lâm sàng và về sinh lý học trong thiền nhằm soi sáng
nhiều điều trước đây chỉ được biết qua kinh nghiệm. Nhưng thực ra thiền
không dừng ở đó. Thiền Phật giáo lại còn có những sắc thái riêng biệt, đáng được nghiên cứu và thể nghiệm.

Con đường độc nhất đến thanh tịnh

Trong
đời sống thường ngày, những người bình thường như chúng ta cũng có thể
có những phút “ngộ”: đời là vô thường, là bóng câu qua cửa sổ, là bọt
bèo, là giấc mộng. Nhưng ta chỉ “ngộ” một chút rồi quên, rồi “trôi lăn”
theo những tham sân si, những quấn quít chằng chịt không sao thoát nổi!
Ngay những triết gia quay quắt tìm kiếm ý nghĩa cuộc đời, sự hiện hữu
của kiếp người cũng vẫn loay hoay với bao triết thuyết rồi đâu vào đó. Hẳn phải có một con đường khác.


Phật khẳng định có con đường
khác đó: “Đây là con đường độc nhất đưa đến thanh tịnh cho chúng sinh,
diệt trừ khổ ưu, thành tựu chánh trí…” Đó chính là con đường hạnh phúc
mà Phật đã trải nghiệm với nụ cười tự tại trên môi, con đường nhất
quán, xuyên suốt 45 năm tận tuỵ sẻ chia cho mọi người từ ngày thành
đạo. Đó là con đường thực nghiệm, không lý thuyết suông, không hý luận,
được kiểm chứng và có tính phổ quát. Những lời dạy cuối cùng của Phật
cùng các đệ tử cũng đã không quên nhắc lại con đường độc nhất đưa đến
thanh tịnh cho chúng sinh này, bởi sợ rằng ngày sau người ta lại có thể
say mê với những tranh luận, hý luận, mà quên thực hành, thể nghiệm.
Con đường đó chính là thiền định, từ đó dẫn đến tuệ giác, giải thoát rốt ráo.

Thiền
đã có từ rất lâu đời. Có lẽ từ ngày xa xưa con người tình cờ phát hiện
ra những giây phút rơi vào trạng thái an lạc, sảng khoái, siêu thoát
nào đó, một trạng thái nói không được, mà chỉ có thể cảm nhận, trực
nhận bởi chính bản thân mình, rồi tích luỹ kinh nghiệm, truyền đạt lại
cho nhau bằng nhiều cách. Chính Đức Phật, trong khi tìm kiếm con đường
giải thoát, tình cờ nhớ lại tuổi ấu thơ của mình đã có lần rơi vào
trạng thái sơ thiền này mà nhanh chóng phát hiện ra con đường riêng của
mình, con đường không những diệt trừ khổ ưu mà còn dẫn đến thành tựu
chánh trí. Trước đó ngài đã từng rời bỏ những con đường thiền khác. Rõ
ràng thiền đã có từ xa xưa nhưng thiền Phật giáo có những sáng tạo
riêng. Thế nhưng đọc cả chồng sách luận về thiền, ta càng bị tẩu hoả
nhập ma, bởi có lẽ nó là cái gì đó “bất khả thuyết” và đặc biệt “bất
khả đắc” khi ta nóng lòng muốn “chộp” lấy nó! Nó như thách thức những
học giả, những trí thức mà lại mỉm cười với anh hàng thịt, người gánh
rau, bởi nó đòi hỏi sự tinh tấn thực hành, sự nhẫn nhục thể nghiệm trên chính bản thân mình hơn là ngàn chương khảo luận.

Một phương pháp trị liệu khoa học

Âu
Mỹ mới đi sâu nghiên cứu về thiền chừng khoảng hơn nửa thế kỷ nay nhưng
chỉ 30 năm gần đây thì thiền mới được coi là một phương pháp trị liệu
khoa học trong y học. Cũng đã có những nghiên cứu so sánh các kỹ thuật
thiền. Những nghiên cứu về sinh lý học giúp thiền ngày càng được hiểu
rõ hơn. Hành giả có thể giảm đến 40% nhu cầu oxy và giảm 50% nhịp thở
trong lúc thiền. Lúc đầu các nhà khoa học nghĩ rằng thiền cũng giống
như giấc ngủ hay nghỉ ngơi tích cực, nhưng qua các nghiên cứu cho thấy
thiền khác hẳn, thực sự là một trạng thái tỉnh giác, ở mức tiêu thụ
năng lượng thấp nhất tuỳ trình độ hành giả. Ở những hành giả thực hành
thiền dài khoảng 30 – 40 phút thấy mức lactate trong động mạch giảm,
phenylalanine tăng 20%, hoạt động hệ giao cảm giảm trên bề mặt da và
nhịp tim cũng giảm đáng kể. Về nội tiết, thấy giảm cortisol (hormone
chủ yếu của stress) và ACTH; TSH, GH cũng giảm, trong khi đó arginine
vasopressin, được coi là có vai trò trong học tập và trí nhớ lại gia
tăng đáng kể. Hiện ngày càng có nhiều nghiên cứu về beta-endorphin,
corticotropin, melatonin, DHEA hứa hẹn giải thích cơ chế tác dụng của thiền trên nhiều mặt về y sinh học.

Hoạt
động điện não đồ EEG cũng cho thấy thiền có sự khác biệt với nghỉ và
ngủ. Thiền không phải là giấc ngủ, trái lại là một trạng thái an tịnh
tỉnh giác. Các nghiên cứu về sinh lý học trong thiền vẫn còn đang tiếp
diễn. Thế nhưng đã chứng minh được thiền có khả năng làm giảm stress,
cao huyết áp, tạo sự sảng khoái, yếu tố của sức khoẻ, của chất lượng
cuộc sống. Nghiên cứu đối chứng về cơn đau kinh niên, lo âu, trầm cảm
cho thấy thiền làm giảm 50% các triệu chứng tâm thần nói chung và giảm
70% triệu chứng lo âu. Hành giả thực hành thiền hơn năm năm có tuổi già
sinh lý trẻ hơn 12 năm so với người cùng tuổi. Một nghiên cứu trên học
sinh cấp hai có thực tập thiền cho thấy kết quả học tập tốt hơn, có khả
năng tập trung, có thói quen làm việc, cải thiện hành vi (xung đột,
hung hãn), tăng lòng tự tin, khả năng hợp tác và quan hệ với người
khác. Thiền cũng giúp làm giảm cân, giảm béo phì, nghiện thuốc lá, rượu
và các chất ma tuý nói chung. Đặc biệt, một nghiên cứu đối chứng ở 44
bệnh viện cho thấy thiền đã giúp làm giảm sai sót chuyên môn y khoa đến
50%, đồng thời cũng làm giảm 70% các vụ khiếu kiện của bệnh nhân đối
với bệnh viện. Ở các công nhân kỹ thuật có thực tập thiền trong tám
tuần cho thấy họ làm việc phấn khởi hơn, thích thú hơn, nhiệt tâm hơn, giảm thiểu các bệnh cảm cúm thường gặp so với nhóm không thực tập thiền.

Tóm lại, hiệu quả của thiền đã được chứng minh trong nhiều lãnh vực đời sống.

BS Đỗ Hồng Ngọc

Khoẻ không phải chỉ là không bệnh

Sức
khoẻ được định nghĩa: “là một tình trạng hoàn toàn sảng khoái về thể
chất, tâm thần và xã hội, chớ không phải chỉ là không có bệnh hay tật”
(WHO, tổ chức Sức khoẻ thế giới, 1946). Một định nghĩa như thế cho thấy
cái gọi là “sức khoẻ” của một con người không thể chỉ khu trú vào
chuyện có hay không có bệnh, tật; cũng như không thể đánh giá sức khoẻ
của một cộng đồng mà chỉ dựa vào tỷ lệ giường bệnh, tỷ lệ bác sĩ… Cái
khó ở đây là làm cách nào đánh giá được “tình trạng sảng khoái” về cả
ba mặt thể chất, tâm thần và xã hội như định nghĩa đã nêu? Đánh giá sự
sảng khoái, sự hài lòng trong cuộc sống – cũng chính là hạnh phúc – là
chuyện không đơn giản chút nào! Chính vì thế mà mãi nửa thế kỷ sau, WHO
mới đưa ra được một bảng “Đánh giá chất lượng cuộc sống” (Quality of Life Assessment) để cụ thể hoá định nghĩa sức khoẻ đã nêu trên.

WHO
định nghĩa: Chất lượng cuộc sống là những cảm nhận của các cá nhân về
cuộc sống của họ trong bối cảnh văn hoá và các hệ thống giá trị mà họ
đang sống, liên quan đến các mục đích, nguyện vọng, tiêu chuẩn và các
mối quan tâm của họ. Điều dễ thấy ở đây là cách đo đạc chất lượng cuộc
sống đặt trọng tâm lên cảm nhận cá nhân của từng người, cho thấy có cái
nhìn khác xưa đối với bệnh tật và sức khoẻ lâu nay chủ yếu dựa vào cảm nhận của thầy thuốc và sự mách bảo của máy móc xét nghiệm!

Nương tựa chính mình

SGTT
- Có một sự nhất quán, xuyên suốt trong lời dạy hướng dẫn kỹ năng thiền
định của Phật, từ Tứ niệm xứ (Satipatthàna) tới Thân hành niệm
(Kàyagatàsati), rồi Nhập tức xuất tức niệm (Ànàpànasati), đó là thở:
“Thở vào thì biết thở vào, thở ra thì biết thở ra. Thở vào dài thì biết
thở vào dài, thở ra ngắn thì biết thở ra ngắn…” Chỉ có vậy. Mà vô vàn. Mà nói không được.

Dù
gọi là Thiền (Việt) hay Chan (Hoa), Zen (Nhật)… thì cũng đều có nguồn
gốc từ Dhyana (Sanskrit) hay Jhanas (Pali). Theo ngữ nguyên thì Jha là
nhìn, là quan sát, là theo dõi và Ana là thở, hơi thở, là khí. Vậy,
jhanas hay dhyana chính là quán sát hơi thở, nhận thức hơi thở. Đơn
giản vậy mà thực ra không giản đơn chút nào. Nó như một chìa khoá căn
bản. Phải mở cái cửa này đã rồi các cửa khác mới mở tiếp được. Vấn đề
là tại sao và cách nào để chỉ từ một việc là quán sát hơi thở lại có thể dẫn tới tuệ giác, một sự chuyển hoá từ “khí” mà thành “trí”?

Quán sát hơi thở

Thật
ra quán sát cái gì cũng được cả, bởi tất cả đều là pháp – nhứt thiết
pháp giai thị Phật pháp – nhưng quán sát hơi thở thì có điều kiện để
thấy “ngũ uẩn giai không” hơn, tức thấy vô ngã hơn. Vô ngã ở đây không
còn là một ý niệm, một khái niệm mà là một trạng thái. Để thấy vô ngã
thì tốt nhất là quán sát từ “ngã”, từ hơi thở chẳng hạn, một đối tượng
sẵn có ngay trong bản thân mình. Lúc nào cũng phải thở. Ở đâu cũng phải
thở. Hơi thở lại rất nhạy với cảm xúc. Trước một cảnh đẹp, ta “nín
thở”. Lúc sợ hãi, hồi hộp ta thở nhiều kiểu khác nhau, muôn hình vạn
trạng. Và nhờ đó mà thấy vô thường. Nhờ đó mà quán sát được cái tâm.
Thở cũng gắn với các hoạt động cơ bắp, khi mệt ta “bở hơi tai”; khi
khoẻ ta thở nhẹ nhàng sảng khoái, nhờ đó mà quán sát được cái thân.
Không chỉ thế, thở còn vừa là ý thức, vừa là vô thức. Như không cần ta.
Như ở ngoài ta. Như không có ta. Quán sát thở, ta thấy thở gắn với sự
sống chết của kiếp người. Khi chào đời em bé khóc thét lên một tiếng
thật to để hít mạnh không khí vào phổi, rồi khi lìa đời cụ già lại thở
hắt ra một cái, trả lại cho đời tất cả những gì mình đã vay mượn. Giữa
hai lần thở vào, thở ra đó là những đợt thở… lăn tăn như những làn sóng
nhỏ, mà nối kết các làn sóng nhỏ đó lại ta có cuộc rong chơi trong cõi ta bà.

Thở có
thể làm chuyển biến tâm trạng ta, chuyển hoá cảm xúc ta, cả hành vi ta
nữa. Đang sôi giận mà kịp nhớ lại, quán sát sự thở của mình, thấy nó
phập phều kỳ cục, tức cười, bèn quên giận, hơi thở được điều hoà trở
lại lúc nào không hay: điểm hưng phấn trên vỏ não đã bị dịch chuyển!
Giận dữ, lo âu, sợ hãi vốn tiêu tốn rất nhiều năng lượng. Vì vậy mà
những lúc đó ta dễ cảm thấy kiệt sức, rã rời. Ngủ là một cách giảm tiêu
hao năng lượng nhưng vẫn còn co cơ, còn chiêm bao. Thiền giúp tiết giảm
tiêu thụ năng lượng một cách đáng kể, còn hơn cả giấc ngủ, nhờ đó các tế bào được nghỉ ngơi, toàn thân cảm thấy sảng khoái.

Phổi
ta như một cái máy bơm, phình xẹp để đưa khí vào ra là nhờ có áp suất
thay đổi. Có một thời điểm áp suất cân bằng nhau, đó chính là quãng
lặng. Quãng lặng đó ở cuối thì thở ra – trước khi thở vào trở lại –
thường kéo dài, thong dong, nhẹ nhàng vì không hề tốn năng lượng. Đó
chính là giai đoạn “prana”. Pra có nghĩa là trước và ana là thở vào
(cũng có nghĩa là sau thì thở ra). Prana đã được biết đến từ xa xưa.
Trong yoga có pranayama, kiểm soát hơi thở. Trong thiền định không còn
phải kiểm soát hơi thở nữa mà hơi thở tự kiểm soát. Đến một lúc nào đó hành giả không cảm nhận mình thở nữa. An tịnh. Tan biến.

Thả trôi theo dòng nước

Khi
nói đến thiền, ta thường nghĩ ngay đến ngồi thiền. Rồi nào kiết già,
nào bán già, hết sức phức tạp và bí hiểm như chỉ dành riêng cho một
giới nào đó. Thiền thực ra không nhất thiết phải như thế. Đi đứng nằm
ngồi gì cũng thiền được cả. Người Nhật, người Tây Tạng đều có cách
“ngồi” thiền riêng của mình, người Tây phương còn khác hơn nữa, miễn
sao có một tư thế thoải mái, dễ chịu, buông xả toàn thân là được. Thế
nhưng cách ngồi tréo chân (kiết già, bán già) lại có lợi thế hơn, vì
khi ta đứng, ta đi, các bắp cơ phía trước của chân phải co lại để nâng
đỡ cả thân mình, trong khi các bắp cơ phía sau duỗi ra. Lúc ngồi tréo
chân ta đã làm cho các bắp cơ đổi chiều. Đây là phương pháp “đối chứng trị liệu”.

Giữ
lưng thẳng đứng cũng là một yêu cầu vô cùng quan trọng trong thiền. Ta
dễ có khuynh hướng chiều theo độ cong tự nhiên của cột sống dưới sức
nặng của thân thể do trọng lực, và nhất là tuổi tác, do đó dễ dẫn đến
cong vẹo cột sống hoặc đau cột sống cổ, đau thắt lưng. Giữ lưng thẳng
đứng kết hợp với tập thể dục bụng sẽ làm chậm tiến trình lão hoá. Trong
thiền, một yếu tố rất quyết định nữa là sự thả lỏng toàn thân, “buông
xả” toàn thân, mà có người ví như thả trôi theo dòng nước. Y học chứng
minh tiêu hao năng lượng trong thiền rất thấp, dưới mức chuyển hoá cơ
bản, thấp hơn cả khi ngủ, nhờ vậy mà năng lượng được tích luỹ tốt hơn.
Khi cơ thể đã chùng xuống, đã giãn cơ, tức giảm tiêu hao năng lượng một
cách đáng kể rồi thì cũng sẽ thấy bớt cần thiết phải cung cấp các dưỡng
chất qua thức ăn như glucid, lipid, protid… vốn là nguồn tạo năng
lượng. Ăn ít đi mà vẫn đáp ứng đủ nhu cầu năng lượng thì cơ thể đỡ vất vả, các tế bào đỡ hùng hục làm việc, tinh thần sẽ sảng khoái.

Đời
sống tiết độ, tri túc, kham nhẫn, chánh niệm, tỉnh giác... phải chăng
có thể góp phần giải quyết những vấn đề sức khoẻ thời đại và bảo vệ môi
trường sống của chúng ta hôm nay? Đừng tìm đâu cho mất công. Hãy quay
về nương tựa chính mình. Quả đúng như vậy. Bởi nói cho cùng, ai có thể thở giùm ai? Ai có thể thiền giùm ai?

BS Đỗ Hồng Ngọc

Tâm viên ý mã

Những
cảm giác bức xúc, căng thẳng thường xuyên trong đời sống hằng ngày nguy
hiểm hơn ta tưởng. Cơ thể ta lúc nào cũng căng cứng, trong tư thế
“chiến đấu” hoặc “bỏ chạy” (cũng gọi là stress) nên tiêu hao rất nhiều
năng lượng mà không hay. Tình trạng đó kéo dài gây ra đủ thứ bệnh tật
mà bác sĩ và các máy móc tân kỳ cũng không tìm ra, đành gắn cho cái tên
là: mệt mỏi kinh niên, mệt mỏi không rõ nguyên nhân, rối loạn chức
năng... này nọ rồi dùng thuốc đè nén cảm xúc đó xuống, do vậy mà ta
thấy tình trạng trầm cảm trong dân số cứ ngày càng gia tăng. Cảm xúc mà
bị đè nén mãi, chìm lắng mãi thế nào cũng có lúc bùng lên. Những vụ nổ
súng loạn xạ, nổi cơn điên, tự tử… trở nên dễ hiểu ở nhiều xã hội thừa
mứa vật chất mà tâm thần không an. Những hoạt động của “tâm” tiêu hao
rất nhiều năng lượng cơ thể. Cho nên có được một cái tâm an là điều
kiện đầu tiên của hạnh phúc, của sức khoẻ. Có được cái tâm an lành thì
ta tiết kiệm được năng lượng một cách đáng kể. Nói chung là không mất
hơi sức đâu cho những chuyện lăng xăng. Tâm dễ lăng xăng lắm. Đảo điên
trăm thứ. Cho nên mới gọi “tâm viên ý mã”. Thời đại ngày nay, tâm ý
không chỉ là ngựa là khỉ mà còn là… ngồn ngộn những thông tin, kích
động từ mọi phía, càng làm cho tâm náo loạn. Xã hội hiện đại, đời sống
vật chất phủ phê mà bệnh tâm thần ngày càng phát triển, tình trạng tuyệt vọng, tự tử ngày càng gia tăng là vậy.

Giao lưu trực tuyến Thiền và sức khoẻ

Đầu tư cho chính mình để được hạnh phúc

SGTT
- Đó là thông điệp được hai khách mời: BS Đỗ Hồng Ngọc và TS.NSƯT Bạch Tuyết nhắc lại nhiều lần tại buổi giao lưu trực tuyến Thiền và sức khoẻ do báo Sài Gòn Tiếp Thị phối hợp với hội Doanh nhân trẻ TP.HCM tổ chức sáng ngày 21.1 tại toà soạn.

Thiền
đang trở thành một trào lưu, một xu hướng hữu hiệu để giải toả những
căng thẳng, những nỗi đau trong đời sống cá nhân, gia đình, xã hội… để
tìm tới nguồn năng lượng mới cho con người. Có lẽ vì vậy mà cuộc trò
chuyện giữa hơn 100 doanh nhân trẻ với bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc và nghệ sĩ
Bạch Tuyết đã trở nên bất tận, với bao câu hỏi được đặt ra, bao kinh
nghiệm cá nhân được chia sẻ, và điều nhận được thật dễ thấy, nó hiện lên thật rạng rỡ trên gương mặt mỗi người.

Thiền là làm, không nói

“Khi từng tế bào cũng biết thở, chúng ta có khả năng để tự chữa bệnh cho mình, tự làm mình hạnh phúc. Người thiền trong năm năm sẽ trẻ hơn người bình thường cùng tuổi 12 năm” BS Đỗ Hồng Ngọc

“Tôi
đến với thiền sau một biến cố cá nhân”, bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc, tác giả
của nhiều tác phẩm đầy chiêm nghiệm về cuộc đời bắt đầu phần nói chuyện
của mình bằng chính những trải nghiệm đau đớn của ông. Bác sĩ Ngọc kể:
“Cách đây 13 năm tôi đang làm việc thì phải đưa đi cấp cứu vì cơn đột
quỵ bất ngờ do xuất huyết não. Bác sĩ phải đục hai lỗ ở đầu để lấy máu
ra. Khi tỉnh dậy, nằm trần truồng trên chiếc băng ca lạnh ngắt, tôi
thấy tràn ngập một niềm vui. Bốn ngày sau tôi bắt đầu tập đi những bước
đầu tiên như một em bé. Đúng là một phép lạ, không ngờ mình còn đi
được. Đứng ở toalét nhìn vào gương, thấy cái đầu trọc lóc của mình sao…
đẹp quá. Nhìn ra cửa sổ tôi thấy mây dường như xanh hơn, trời đẹp hơn.
Đó là cảm xúc của một người bệnh tìm lại được cuộc sống tưởng chừng đã
mất. Tôi được các đồng nghiệp cho rất nhiều thuốc nhưng tôi biết là
mình không cần dùng nhiều đến thế. Tôi bắt đầu tự điều trị cho mình.
Trong thời gian này, tôi tìm hiểu phương pháp thở của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện, và đọc Bát nhã tam kinh. Trước giờ tôi đọc rất khó
khăn mà vẫn không tiếp nhận được gì nhưng thật lạ sau cơn bạo bệnh tôi
thấy mình hiểu rất dễ dàng. Từ đó tôi biết phương thuốc từ bên trong mình chính là kết hợp đọc Bát nhã tam kinh và hành thiền”.

Trước
nhiều thắc mắc của doanh nhân: tập thiền nếu không đúng cách rất dễ tẩu
hoả nhập ma? Nên tập bao nhiêu thời gian là vừa? Tập thiền có ảnh hưởng
gì đến chuyện tình dục?... Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc đơn giản hoá tất cả mọi
lý thuyết về thiền bằng cách nói giàu hình ảnh: “Biết thở thì ai không
biết, vấn đề là quan sát hơi thở. Làm sao nhận biết hơi thở mình đang
đi vào, đang đi ra. Tức là quan sát cái bụng. Cơ hô hấp chính của con
người là cơ hoành, không phải ngực. Khi đưa cơ hoành thấp xuống, tức là
đưa một lượng khí rất lớn xuống huyệt đan điền. Khi từng tế bào cũng
biết thở, chúng ta có khả năng để tự chữa bệnh cho mình, tự làm mình
hạnh phúc. Theo dõi hơi thở thì mình quên đi những điều khác, đó là bí
quyết để xả stress. Hơi thở gắn với cảm xúc, với cái tâm, với công
việc. Đó là cầu nối giữa thân và tâm, chỉ có chỗ đó là dễ kiểm soát
nhất. Vô thường, vô ngã cũng nằm ở chỗ đó. Người thiền trong năm năm sẽ
trẻ hơn người bình thường cùng tuổi 12 năm”. Cũng theo bác sĩ Đỗ Hồng
Ngọc, nếu thiền không đúng cách rất dễ bị “tẩu hoả nhập ma”. Những điều
nên tránh khi hành thiền là không nên nôn nóng quá, thở quá nhiều cũng
bị choáng váng. Không nên lý thuyết suông, mà phải thực hành, “Thiền là
làm, không nói. Cũng không nên đặt mục tiêu phấn đấu, hoặc cho rằng
thiền là thần thông, huyền bí, phép lạ. Thiền không thay thế hoàn toàn
cho bác sĩ, thuốc men. Thiền cũng không phải là lĩnh vực tôn giáo, hoặc một thứ thể dục thể thao, khắc khổ…”, bác sĩ Ngọc lưu ý.

Hãy bắt đầu bằng hơi thở

Gương
mặt thanh thản với nụ cười trẻ trung và giọng nói truyền cảm, nghệ sĩ
Bạch Tuyết đã thực sự khiến cho tất cả những người hâm mộ chị phải ngỡ
ngàng trước vẻ tươi tắn thanh xuân của chị và những câu vọng cổ bất ngờ
chị gửi tặng mọi người. Bật mí bí quyết sống khoẻ, sống vui của mình,
nghệ sĩ Bạch Tuyết nói: “Tết này tôi tròn 66 tuổi, ai cũng nghĩ tuổi đó
là… hết đời rồi nhưng tôi luôn tự nói với mình không được quyền sống
với thói quen cũ. Khi bác sĩ nói tôi không thể có con, tôi với chồng cũ
đã phải chia tay, dù còn rất yêu nhau. Thất bại với cuộc hôn nhân đầu,
tôi quyết định đi chơi khắp thế giới cho đã đời, và sau đó tính sẽ đi
tu. Chẳng ngờ trong khi đi chơi tôi đã gặp một người bây giờ là cha của
con tôi. Chỉ một tuần lễ sau lần gặp đầu tiên là tôi có bầu. Tôi đã tập
thiền 31 năm nay. Nhiều người ngạc nhiên tại sao tôi là cải lương chi
bảo mà còn đi học thiền làm gì? Khi chúng ta không thật với chính mình
thì cái gì cũng sợ. Con người với bản ngã sẵn có thích được ve vuốt
nhưng trong chừng mực nào đó nếu sự ve vuốt nhiều quá sẽ bị tật nguyền.
Học thiền giúp ta có một cái nhìn cân bằng. Tôi muốn nói với các bạn rằng khi mình có niềm tin, mọi cái đều có thể xảy ra”.

Đại
diện cho một số doanh nhân trẻ, ông Đoàn Đình Quốc, tổng giám đốc công
ty Đình Quốc đặt ra câu hỏi: “Chúng tôi đa số là thế hệ doanh nhân trẻ
với độ tuổi từ 30 đến 40, 80% có mục tiêu tạo dựng doanh nghiệp, chia
sẻ trọng trách nặng nề với xã hội để giúp đất nước thoát khỏi đói
nghèo, muốn thế phải sống nhanh, làm việc cật lực. Nhưng thiền lại dạy
người ta sống chậm lại, vậy có gì mâu thuẫn giữa việc làm giàu cho cá
nhân, cho đất nước, và trưởng thành về nội tâm, thay vì phải xả stress
mỗi buổi chiều bằng cách ra quán nhậu?” Rất tâm đắc với câu hỏi này,
nghệ sĩ Bạch Tuyết chia sẻ: “Doanh nhân làm nhiều lắm, nhưng không biết
ăn được cái ngon, về nhà cũng không biết tắm sao cho thoải mái. Mình bị
tật nguyền trong tâm hồn, trong ý tưởng mà mình không biết. Hãy bắt đầu
bằng hơi thở, cầu nguyện cho mình đủ phước, đủ duyên, để vào thiền
không khó khăn. Thiền không phải làm cho đời sống mình chậm lại, thiền
là một sự năng động, đổi mới từng giờ từng phút. Bây giờ tôi có thể làm việc 20 tiếng một ngày mà không thấy mệt”.

Doanh nhân muốn “thở và cười” nhiều hơn

“Doanh nhân làm nhiều lắm, nhưng không biết ăn được cái ngon, về nhà cũng không biết tắm sao cho thoải mái. Mình bị tật nguyền trong tâm hồn, trong ý tưởng mà mình không biết” Nghệ sĩ Bạch Tuyết

Bà Phương Nga, một doanh nhân đã viết tác phẩm Đưa con trở lại thiên đường
tâm sự: “Khi tôi có đứa con bị bại não, sức khoẻ suy kiệt kinh khủng,
tôi không thể ngồi được quá năm phút. Cùng cực quá, tôi bắt đầu học
thiền chỉ để trong một ngày có được ba lần không lo lắng. Rồi tôi nâng
dần thời gian thiền, thấy trong những lúc đó con tôi cũng đỡ hẳn. Như
vậy là thiền tốt cả cho con tôi. Bây giờ tôi thấy trong lòng không còn
cảm giác lo lắng, bất an, dù trong nhà không còn… một đồng nào”. Một
bạn đọc tên Thức cũng cho biết đã tìm tới thiền sau khi biết bệnh mình
hết thuốc chữa: “Cơ thể tôi vốn ốm yếu, đau bệnh thường xuyên. Xét
nghiệm mới biết mình bị tiền ung thư máu, chạy chữa khắp nơi không
khỏi. Tìm tới một bác sĩ nổi tiếng, ông cho tôi loại thuốc độc dược
diệt tiểu cầu. Ra khỏi phòng khám, tôi nghĩ không thể chữa được theo
kiểu này vì thể chất tôi rất yếu, làm sao kham nổi loại thuốc quá mạnh
đó. Chợt nhớ một người bạn cách đây nhiều năm thời làm thanh niên xung
phong đã dạy tôi cách thở. Thế là về nhà bỏ xe tôi lên giường tập thở
liền. 15 ngày sau trở lại khám, bác sĩ nói bệnh của tôi đã đỡ nhiều.
Tôi tiếp tục tập thở, sau một thời gian, xét nghiệm lại thấy tiểu cầu không phát triển”, anh Thức kể.

Ông
Lê Bá Thông, tổng giám đốc công ty TTT, đồng thời cũng là người làm cầu nối cho khách mời với các doanh nhân tại buổi giao lưu Thiền và sức khỏe bất ngờ “tiết lộ” từng là tổng đạo diễn của một chương trình chăm sóc sức khoẻ Thở và Cười:
“Thở và Cười muốn mang lại niềm vui, sự bình an và sức khoẻ cho doanh
nhân nhưng rất tiếc vào thời gian mà doanh nhân cần được tiếp sức nhất
thì chương trình bị gián đoạn đã gần hai năm. Tôi hy vọng buổi trò
chuyện hôm nay sẽ khơi lại cơ duyên này, để chúng ta tiếp tục cùng nhau nhân rộng Thở và Cười với bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc, nghệ sĩ Bạch Tuyết và báo Sài Gòn Tiếp Thị,
giúp doanh nhân đến với thiền sớm hơn, tiếp sức cho doanh nhân trong
trọng trách lớn lao với đất nước và đầu tư cho chính mình”. Ý kiến của
ông Thông ngay sau đó đã nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của tất cả
mọi người. Nghệ sĩ Bạch Tuyết không dừng được xúc cảm, vội đứng dậy
chia sẻ: “Tôi thấy doanh nhân ngày nay khác xưa nhiều lắm. Các bạn còn
rất trẻ nhưng đã biết tìm tới thiền để làm mới lại hết cơ thể mình. Khi
chúng ta muốn sống có niềm tin thì phải học cách để biết niềm tin này
có được từ đâu, để đừng sợ hãi. Mỗi người nên tự hỏi mục đích mình muốn gì khi đến với thiền. Tôi cực kỳ hạnh phúc khi gặp được quý vị hôm nay”.

bài Kim Yến ảnh Hồng Thái